“ဂ်ီဟက္အဓိပၸါယ္” အပိုင္း(၂)

-->

ဂ်ီဟဒ္အၾကီးစားႏွင့္ ဂ်ီဟဒ္အေသးစား ျခားနားမွဳ”

၁၁ ရာစုေခတ္ အစၥလမ္ ပညာရွင္ Al-Khatib al-Baghadadi က သူေရးတဲ့ the history of Baghdad ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာ Jabir ibn Abd-Allah ရဲ့ Companion of Muhammad စာအုပ္မွာပါတဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ကိုးကားထားပါတယ္။ တမန္ေတာ္သည္ စစ္ပြဲတစ္ခုမွအျပန္ ကြ်န္ဳပ္တို႔ကို  သင္တို့ဟာ ေကာင္းေသာျပန္လာျခင္းနဲ႔ ျပန္လာခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္၊ သင္တို႔ဟာ အေသးစားဂ်ီဟဒ္မွ  ျမင့္ျမတ္ေသာစစ္ပြဲလို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ့္အလိုဆႏၵကိုဆန္႔က်င္ကာ အလႅာအရွင္ရဲ့ တပည့္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ၾကိဳးစားအားထုတ္မွဳေခၚ အၾကီးစားဂ်ီဟဒ္သို႔ ေရာက္ရွိလာတာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီကိုးကားခ်က္က အၾကီးစားဂ်ီဟဒ္ႏွင့္ အေသးစားဂ်ီဟဒ္လို႔ ဂ်ီဟဒ္ႏွစ္မ်ိဳး ကြဲျပားေစခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ အစၥလမ္ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒီကုိးကားခ်က္ရဲ့ အေရးပါမွဳနဲ့ ပတ္သက္လို့ အျငင္းပြါးၾကၿပီး ဂ်ီဟဒ္ရဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ျမင့္ျမတ္ေသာစစ္ပြဲလို႔ ဖြင့္ဆိုတာက ပိုအေရးပါတယ္လို႔ ထင္ျမင္ၾကပါတယ္။

David Cook ဆိုတဲ့ မြတ္စလင္မဟုတ္တဲ့ ပညာရွင္ရဲ့ အလိုအရ ဘာသာေရး ဂ်ီဟဒ္က အၾကမ္းဖက္မွဳပါတဲ့ ဂ်ီဟဒ္ကို ဘယ္လိုမွ မလႊမ္းမိုးနိဳင္ဘူးလို႔ ေအာက္ပါ အတိုင္း သူ႔အျမင္ကို ေရးထားပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းေရာ ေခတ္ၿပိဳင္ပါ မြတ္စလင္စာေပေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ဘာသာေရးဂ်ီဟဒ္ရဲ့ အေရးပါမွဳကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားမ်ိဳးေတြ႔နိဳင္ပါတယ္။ ဒီဘက္ ေခတ္မွာ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဂ်ီဟဒ္ဆိုတာ အဓိကအားျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမပါတဲ့ သေဘာတရားလို႔ (သို႔မဟုတ္) ဘာသာေရးဂ်ီဟဒ္က အၾကမ္းဖက္မွဳပါတဲ့ ဂ်ီဟဒ္ကို လႊမ္းမိုးသြားၿပီလို႔ မြတ္စလင္မဟုတ္တဲ႔ဘယ္သူကမွ အာရဗီစာ၊ ပါရွန္းစာ၊ အူရဒူစာလို ဘယ္ဘာသာစကားနဲ႔မွ ေၾကြးေၾကာ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာပါဘဲ။ အခုလိုမ်ိဳး ေၾကြးေၾကာ္မွဳကို ျပဳလုပ္တာက အေနာက္တိုင္းပညာရွင္မ်ား အဓိကအားျဖင့္ ဆူဖီဇမ္ (Sufism) ကိုေလ့လာထားတဲ့ (သို႔မဟုတ္) ဘာသာေပါင္းစံု ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ အေနာက္တိုင္း ပညာရွင္ေတြနဲ႔ အစၥလမ္ ဘာသာကို လံုး၀အႏၲရာယ္ကင္းတဲ့ ဘာသာအျဖစ္ တတ္နိဳင္သမွ် တင္ျပလိုၾကတဲ့ မြတ္စလင္ကာကြယ္ေရး သမားေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဇၥ်တၱရုန္းကန္လွဳပ္ရွားမွဳဟာ အၾကီးစားဂ်ီဟဒ္ျဖစ္တယ္လို႔ မိုဟာမက္က ေျပာတယ္ဆိုၿပီး ကိုးကားထားတာဟာ မယံုၾကည္ရတဲ့ အရင္းအျမစ္ကလာတာပါလို႔ မြတ္စလင္ ဥပေဒပညာရွင္ Ibn Hajar al-Asqalani ကဆိုပါတယ္။ ဘာျဖစ္ လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီစကားဆင္းသက္လာမွဳ ျဖစ္စဥ္မွာ အားနည္းခ်က္ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုထားလို့ပါဘဲ။

                                                             

 “အေကာင္းဆံုး ဂ်ီဟဒ္”

အာရပ္ေႏြဦးလွဳပ္ရွားမွဳအတြင္းမွာ အာရပ္နိဳင္ငံမ်ားမွာ ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမွဳမ်ားဟာ အစိုးရပိုင္းက အာဏာရွင္မ်ားရဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ ပစ္သတ္မွဳမ်ားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။ ဒီလိုပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းမွဳမ်ားက ဆႏၵျပသူမ်ားကို အားျဖစ္ေစခဲ့တယ္၊ အေကာင္းဆံုးဂ်ီဟဒ္လို႔သူတို႔ေခၚတဲ့အေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ယံုၾကည္မွဳကို အေျခခံကာ ေတာ္လွန္ေရးဆီသို႔ သယ္ေဆာင္ေပးခဲ့တယ္။ ႏွိပ္စက္လြန္းတဲ့ ဆူလတန္ေတြေရွ႔မွာ တရားမွ်တမွဳကို ေျပာဆိုျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုးဂ်ီဟဒ္ဘဲ ဆိုတဲ့ တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ရဲ႔ စကားက အေကာင္းဆံုးဂ်ီဟဒ္ကို အားျဖစ္ေစ ခဲ့ပါတယ္။

စစ္ေျမျပင္ဆိုင္ရာ အသံုးအႏွံဳးမွာေတာ့ ဂ်ီဟဒ္ကို စစ္ပြဲလို႔ဖြင့္ဆိုပါတယ္။ အလႅာရဲ႔ တမန္ေတာ္ (မိုဟာမက္)ကို အေကာင္းဆံုးဂ်ီဟဒ္ဆိုတာဘာလဲလို႔ေမးေတာ့ သင့္ျမင္းလဲ ေသၿပီ သင့္ကိုယ္မွာလဲ ေသြးအလိမ္းလိမ္းျဖစ္ေနခ်ိန္အထိ တိုက္ပြဲ၀င္သူဟာ အေကာင္းဆံုးဂ်ီဟဒ္ဘဲလို႔ ေျဖထားတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ ထို႔အတူဘဲ ေနာက္ဆံုးေသြးစက္က်သည္အထိ တိုက္ပြဲ၀င္သူကိုလဲ အျမင့္ဆံုး ဂ်ီဟဒ္လုိ႔ တမန္ေတာ္ရဲ့စကားကို ကိုးကားၿပီး ဖြင့္ဆိုတာလဲေတြ႔ရပါတယ္။ ေဆာ္ဒီ အာေရးဗီးယားနိဳင္ငံမွာရွိတဲ့ မကၠာကို ဘုရားဖူးသြားျခင္းဟာ မြတ္စလင္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုးဂ်ီဟဒ္ျဖစ္တယ္လို႔ မိုဟာမက္က သတ္မွတ္ ပါတယ္လို့လဲ ေဖာ္ျပထားတာရွိပါတယ္။

                                                              

 “စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားထုတ္မွဳ”

မွန္ကန္တဲ့ ဂ်ီဟဒ္ရဲ့ ပန္းတိုင္ဟာ အစၥလမ္ဘာသာ၊ ယံုၾကည္မွဳႏွင့္ မွန္ကန္တဲ့ အသက္ေမြးမွဳတို႔အၾကား ညီညြတ္မွဳရရွိျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ မြတ္စလင္ပညာရွင္ မာမြတ္ အာယြဘ္က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေခတ္သစ္မွာေတာ့ ဂ်ီဟဒ္ကို ကိုယ္က်င့္တရားနဲ႔လူမွဳေရးအစီအစဥ္ညီမွ်မွဳ တည္ေဆာက္ဖို႔ၾကိဳးစား အားထုတ္ျခင္း လို႔ ပါကစၥတန္ပညာရွင္ ပါေမာကၡ Fazlur Rahman malikက ဖြင့္ဆိုသလို တူနီးရွား သမၼတ Habib Bourguibaက ဂ်ီဟဒ္ကို တူနီးရွားနိဳင္ငံမွာ စီးပြါးေရးဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေအာင္ ၾကိဳးစားအားထုတ္မွဳလို႔ ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။

                                                                      

  “စစ္ပြဲ”

တမန္ေတာ္ေသဆံုးၿပီးေနာက္ ပထမပိုင္းရာစုႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ တိုးတက္ လာတဲ့ ေရွးေဟာင္းအစၥလမ္ဥပေဒေလ့လာမွဳမ်ားမွာ- အစၥလမ္ဥပေဒ ေအာက္မွာ ခြင့္ျပဳေပးလို႔ရတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ စစ္ပြဲဟာ ဂ်ီဟဒ္ပါ၊ ဒီဂ်ီဟဒ္မွာ အစၥလမ္ကိုမယံုၾကည္သူမ်ား၊ အစၥလမ္ဘာသာကို ပစ္ပယ္သြားသူမ်ား၊ သူပုန္မ်ား၊ လမ္းဓားျပမ်ားႏွင့္ အစၥလမ္အာဏာကို စြန္႔လႊတ္ျငင္းဆန္ၾကသူမ်ားကို ဆန္႔က်င္တဲ့ စစ္ပြဲလဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ စစ္ပြဲအသြင္ပါတဲ့ ဂ်ီဟဒ္ရဲ့ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္က မြတ္စလင္မဟုတ္သူမ်ားကို မြတ္စလင္အျဖစ္ သြတ္သြင္းျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အစၥလမ္နိဳင္ငံခ်ဲ႔ထြင္ျခင္းနွင့္ အစၥလမ္နိဳင္ငံကို ကာကြယ္ျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းရာစုႏွစ္ေတြမွာ အထူးသျဖင့္ မြတ္စလင္ကမၻာရဲ့ေနရာမ်ားစြာကို ကုိလိုနီလုပ္လာတဲ့ေခတ္ တစ္ေလွ်ာက္မွာေတာ့ စစ္သေဘာမပါတဲ့ ဂ်ီဟဒ္ကို ပိုအေလးေပးလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္မွာေတာ့ တခ်ိဳ႔မြတ္စလင္စာေရးဆရာေတြ ဆိုရင္ စစ္ပြဲဆိုတာ ကိုယ့္ပိုင္နက္ကို ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ တရား၀င္ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ကို ကာကြယ္ဖို႔ ေလာက္ဘဲ သိထားပါေတာ့တယ္။

ကိုရမ္က်မ္းက ကာကြယ္ဖို႔စစ္ပြဲကိုသာ သတ္မွတ္ထားသလား မြတ္စလင္မဟုတ္သူ ေတြကို ဆန္႔က်င္တဲ့ စစ္ပြဲေတြဆင္ႏႊဲဖို႔ အမိန္႔ေပးထားသလားဆိုတာ က်မ္းစာမွာ ပါတဲ့ စကားေတြကို ရွင္းလင္းဖြင့္ဆိုမွဳေပၚမူတည္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ မြတ္စလင္ ေတြ ဆင္ႏႊဲရမဲ့ စစ္ပြဲရဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ကို တိတိက်က်ေဖာ္ျပထားတာ မရွိသလို၊ ဂ်ီဟဒ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာပိုဒ္ေတြဟာလဲ စစ္ပြဲဆိုင္ရာက်င့္၀တ္ေတြကို ေဆြးေႏြးထားတာ မ်ိဳးမရွိဘဲ၊ အစၥလမ္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္မဲ့သူတိုးပြါးေရးသာ ဦးတည္တာေတြ႔ရပါတယ္။

အစၥလမ္ဥပေဒဆိုင္ရာ ေရွးေဟာင္းလက္စြဲေတြမွာ လက္နက္ကိုင္စစ္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒအမ်ား အျပားပါရွိပါတယ္။ ဒီဥပေဒေတြထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ကေလးသူငယ္မ်ား၊ စစ္ပြဲမွာ မပါ၀င္သူမ်ား ကိုမသတ္ဖို႔နဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးသစ္ပင္မ်ား လူေနအိမ္ယာမ်ားကို မဖ်က္စီးဖို႔လဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာေသးခင္ကဘဲ ေခတ္သစ္မြတ္စလင္ေတြက ဂ်ီဟဒ္သည္ အဓိကအားျဖင့္ မြတ္စလင္မ်ားနွင့္ အစၥလမ္ဘာသာကို ကာကြယ္ဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ ကာကြယ္ေရးစစ္ပြဲပါလို႔ အစၥလမ္ဘာသာလာ မူလအဆိုအမိန္႔မ်ားကို ထပ္ဆင့္ဖြင့္ဆိုဖို႔ၾကိဳးစားလာၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႔မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြက ဂ်ီဟဒ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ ျခားနားတဲ့ အယူအဆရွိၾကေသာ္လဲ ဂ်ီဟဒ္မွာ ခြဲျခားဆက္ဆံမွဳနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းမွဳေတြကို ဆန္႔က်င္တဲ့ လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ရွားမွဳအၿမဲပါေနရမယ္ဆိုတဲ့သေဘာတရားကို အားလံုးက သေဘာတူၾကပါတယ္။