အက်ယ္နည္း - ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ မယ္ေတာ္ကို ေက်းဇူးဆပ္လိုျခင္း၊ မိဘေက်းဇူးကို သတၱ၀ါတို႔ နားလည္ေစလိုျခင္း၊ အဘိဓမၼာတရားကို အစအဆံုး တထိုင္တည္း ေဟာၾကားလိုျခင္း၊ အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္၏ က်ယ္၀န္းနက္နဲမႈကို သိေစလိုျခင္း၊ လူတို႔သက္တမ္းႏွင့္ သံုးလေလာက္ေဟာမွ ကုန္ႏိုင္မည့္ တရားျဖစ္သည့္ အတြက္ လူတို႔႔ ဣရိယာပုထ္ျဖင့္ ေဟာသူေရာ နာသူပါ မေနႏိုင္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာ အက်ယ္နည္းကို တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္၌ ေဟာရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အက်ဥ္းနည္း - ျမတ္စြာဘုရားသည္ လူသား ျဖစ္ေတာ္ မူသည့္အတြက္ ဆြမ္းခံျခင္း ဆြမ္းစားျခင္း ေရခ်ဳိး သန္႔စင္ျခင္း စသည္ ျပဳလုပ္ရန္ နိမၼိတ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို အဓိ႒ာန္ျဖင့္ ဖန္ဆင္းၿပီး လူ႔ျပည္သို႔ ၾကြေတာ္မူရာတြင္ ဟိမ၀ႏၱာစႏၵကူးေတာ၌ ေန႔သန္႔စင္ (အနားယူ) ေတာ္ မူခိုက္ ျမတ္စြာဘုရားက ရွင္ သာရိပုတၱရာအား အဘိဓမၼာ တရားကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ နည္းျဖင့္ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
မက်ဥ္းမက်ယ္နည္း - အရွင္သာရိပုတၱရာက ျမတ္စြာ ဘုရား ေဟာခဲ့သည့္ အက်ဥ္းနည္းကို တပည့္ ရဟန္း ငါးရာတို႔အား မက်ဥ္းမက်ယ္နည္းျဖင့္ ျပန္လည္ ေဟာေတာ္ မူပါသည္။ ေနာက္တေန႔တြင္ အရွင္ သာရိပုတၱရာက တပည့္ရဟန္း ငါးရားကုိ ေဟာၾကားေသာ အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္အား ျမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္၌ ျပန္လည္တင္ျပ အစစ္ေဆးခံကာ အတည္ျပဳခ်က္ ယူေတာ္မူ ခဲ့ပါသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္ႀကီးသည္ ခုနစ္၀ါ ေျမာက္ျဖစ္ေသာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၉ ခု ၀ါဆိုလျပည့္ ေက်ာ္(၁) ရက္ မွ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ ေန႔အထိ (၃)လ အတြင္း နည္း(၃)နည္းျဖင့္ လူ႔ျပည္၊ နတ္ျပည္ တျပိဳင္တည္း ေပၚထြန္းခဲ့ပါသည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ သည္ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္ကုိ ေဟာၾကားၿပီး တာ၀တႎသာနတ္ျပည္မွ သကၤႆ နဂိုရ္ျပည္သို႔ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ဆင္းသက္ေတာ္ လာသည္ကို ရည္စူးၿပီး ဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္ေသာ အားျဖင့္ ဆီမီးထြန္းကာ မီးထြန္းပြဲ က်င္းပေသာ အစဥ္ အလာသည္ ေရွးဘိုးေဘမ်ား လက္ထက္ကပင္ ရွိခဲ့ ပါသည္။ ထို႕အျပင္ဘုရားရွင္သည္ မယ္ေတာ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ နတ္သားကို တာ၀တႎသာ နတ္္ျပည္၌ အဘိဓမၼာခုႏွစ္က်မ္းကို ေဟာၾကားေတာ္ မူၿပီးေနာက္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ လူျပည္သို႔ သက္ဆင္း ေတာ္မူသည္ကုိ အေၾကာင္းျပဳလွ်က္ ဤေန႔ကို “အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႔” ဟု သမုတ္ကာ အဘိဓမၼာ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲမ်ားလည္း က်င္းပၾကပါသည္။
အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကို တစ္ေနရာတည္း၌ တစ္ဆက္ တည္း ေဟာၾကားေသာ တရားရွည္ႀကီး တစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေဟာပံုေဟာနည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို သံုး၍ ေဟာၾကားထားသျဖင့္ ေဟာနည္းအရ က်မ္းခုႏွစ္က်မ္း ခြဲျခားထားပါသည္။
အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္ ၇-က်မ္း
ဓမၼသဂၤဏီ, ၀ိဘင္း, ဓာတုကထာ, ပုဂၢလပညတ္, ကထာ၀တၳဳ, ယမိုက္, ပ႒ာန္း
အဘိဓမၼာသၿဂႋဳဟ္က်မ္း
ထိုသို႔ က်ယ္ဝန္းလွေသာ အဘိဓမၼာပိဋက၏ အႏွစ္ သာရကို ထုတ္ႏႈတ္၍ အဘိဓမၼာ၏ သေဘာသ႐ုပ္ကိုရဟန္း ရွင္ လူအေပါင္းတုိ႔ အလြယ္တကူ ေလ့လာ ဆည္းပူးႏိုင္ရန္အလို႔ငွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ကဥၥိပူရအရပ္တြင္ သီတင္းသံုးေတာ္မူခဲ့ဖူးေသာ အရွင္ အႏု႐ုဒၶါမေထရ္က သီဟိုဠ္ကၽြန္းဝယ္ သီတင္းသံုးခိုက္ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ အမည္ရိွေသာ အဘိဓၼာအဖြင့္ က်မ္းတစ္ေစာင္ကို ျပဳစုေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
(အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ = အဘိဓမၼ + အတၳ + သံ + ဂဟ = အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္၏ + အနက္ အဓိပၸါယ္ အက်ယ္ မ်ားကို + အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ + ယူရာျဖစ္ေသာက်မ္း။ သဂၤဟ ကို သကၠတဘာသာျဖင့္ သံျဂဟ ဟု ေရး၏။ ျမန္မာတို႔က သၿဂႋဳဟ္ ဟု ေဝါဟာရျပဳလိုက္ပါသည္။ အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ အႏွစ္ထုတ္ယူျခင္း ဟု အဓိပၸာယ္ရပါသည္။)
ထုိက်မ္းငယ္ေလးအား သၿဂႋဳဟ္ ၉-ပိုင္းေခၚ ေအာက္ပါ အခန္း ၉-ခန္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါသည္။
၁။ စိတ္ပိုင္း- စိတ္ အက်ဥ္း ၈၉-ပါး၊ အက်ယ္ ၁၂၁-ပါးကို ျပေသာ အခန္း
၂။ ေစတသိက္ပိုင္း - ေစတသိက္ ၅၂-ပါးႏွင့္ စိတ္-ေစတသိက္တို႔ယွဥ္ပံုျပေသာ အခန္း
၃။ ပကိဏ္းပိုင္း - စိတ္, ေစတသိက္တို႔ကို ေ၀ဒနာ, ဟိတ္, ကိစၥ, ဒြါရ, အာ႐ံု, ၀တၳဳအားျဖင့္ အေထြေထြ အလီလီ ခြဲျခားေ၀ဖန္ျပေသာ အခန္း
၄။ ၀ီထိပိုင္း - ဒြါရေျခာက္ပါးတြင္ ၀ီထိ ေခၚ သိစိတ္ အစဥ္တို႔ျဖစ္ေပၚပံု စိတၱနိယာမကို ျပေသာအခန္း
၅။ ၀ီထိမုတ္ပိုင္း – ေရွ႕အခန္းတြင္ျပခဲ့ေသာ ၀ီထိတို႔မွ လြတ္ေနေသာ ဘ၀င္, စုတိ, ပဋိသေႏၶအခိုက္တို႔၌ စိတ္အစဥ္ျဖစ္ပံု ျပေသာ အခန္း
၆။ ႐ုပ္ပိုင္း - ႐ုပ္ ၂၈-ပါး၊ ႐ုပ္ျဖစ္ပံု၊ ႐ုပ္အစဥ္ႏွင့္ နိဗၺာန္အေၾကာင္းတို႔ကို ေဖာ္ျပေသာ အခန္း
၇။ သမုတ္စည္းပိုင္း - စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္, နိဗၺာန္တို႔အား အဘိဓမၼာက်မ္းႀကီးမ်ားတြင္ကဲ့သို႔ ခႏၶာ, အာယတန, ဓာတ္စသျဖင့္ အုပ္စုဖြဲ႕စည္းျပေသာ အခန္း
၈။ ပစၥည္းပိုင္း - အေၾကာင္းအက်ိဳးဆက္ႏြယ္ပံုတို႔ကို ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နည္း၊ ပ႒ာန္းနည္းျဖင့္ ျပေသာ အခန္း
၉။ ကမၼ႒ာန္းပိုင္း - သမထ, ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္းတို႔ကို ျပေသာ အခန္း
အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာႀကီးမ်ားအား မေလ့လာမီ၊ အဘိဓမၼာ အေျခခံရေစရန္ သၿဂႋဳဟ္ကို ေလ့လာ ၾကရ သည္။ သၿဂႋဳဟ္က်မ္းတြင္ “အဘိဓမၼာတြင္ စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္, နိဗၺာန္” ဟူေသာ ပရမတၳအျပား ေလးပါးရွိသည္” စသျဖင့္ အက်ဥ္းအားျဖင့္ ၿခံဳငံု ေဖာ္ျပ သျဖင့္ စတင္ေလ့လာ သူတို႔အတြက္ လြယ္ကူေစသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သၿဂႋဳဟ္ က်မ္းအား “အဘိဓမၼာသင္ပုန္းႀကီး” ဟုလည္း ေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ေရးသားပူေဇာ္သူ
ဦးအံ့ထူးနိုင္
အဘိဓမၼာအသင္းၾကီး
No comments:
Post a Comment