♥ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကို ဘယ္လို ကာကြယ္ကုသၾကမလဲ

အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားေတြ ထဲက ၄၅ သန္းေက်ာ္ဟာ မၾကာခဏ ေခါင္းကိုက္တတ္သူေတြ ျဖစ္ျပီး အဲဒီအထဲကမွ ၂၈ သန္းေလာက္က ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းနဲ႔ မူးေ၀ေအာ့အန္ျခင္း၊ အျမင္ေ၀၀ါးျခင္း တြဲဖက္ခံစားရတဲ့ မိုင္ဂရိမ္းေရာဂါ (Migraine) ခံစားေနရသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသား ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ေဖာင္ေဒးရွင္း (National Headache Foundation) ရဲ့ အဆိုအရ သိရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကေလးေတြနဲ႔ ျမီးေကာင္ေပါက္ေတြရဲ့ ၂၀% (ငါးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္) ဟာလည္း ေခါင္းကိုက္တတ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသတဲ့။ ဒါဆို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာေရာ……..။

ေခါင္းကိုက္လို႔ ညည္းညဴေနၾကသူေတြ၊ ေဆးေသာက္ေနၾကရသူေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ မၾကာခဏဆိုသလို ျမင္ဖူးၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ေလာက္ မမ်ားရင္သာ ေနမယ္ ၊ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါရွိသူေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွာလည္း နည္းမယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ မွန္းဆႏိုင္ပါတယ္။

ေခါင္းကိုက္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မတူၾကသလို အမ်ိဳးအစားေတြလည္း မတူၾကပါဘူး။ အေသးစိတ္ ခြဲျခားထားတဲ့ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ အမ်ိဳးေပါင္း ၁၅၀ တိတိ ရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ား ရွာေဖြေတြ႔ရွိ ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အျဖစ္အမ်ားဆံုး ေခါင္းကိုက္ေရာဂါေတြကေတာ့ ၈ မ်ိဳးပဲ ရွိပါတယ္။ ေအာက္ပါအတိုင္း ရွင္းလင္းစြာ ခြဲျခား ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ သင္ဟာ အကယ္၍ မၾကာခဏ ေခါင္းကိုက္တတ္သူ ဆိုရင္ သင့္ရဲ့ ေရာဂါဟာ ေအာက္ပါ ၈ မ်ိဳးထဲက ဘယ္ဟာလဲ ဆိုတာ ကြဲကြဲျပားျပား သိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွ ကုသကာကြယ္နည္းေတြကို စဥ္းစားလို႔ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။



(၁) ဖိစီးမွဳ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ေခၚ Tension Headache
နာတာရွည္ ေန႔စဥ္ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ (သို႔) ပိုဆိုးမလာေသာ နာတာရွည္ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါလို႔လည္း ေခၚတြင္ပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြနဲ႔ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူေတြမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းပတ္ပတ္လည္ကို တစ္ခုခုနဲ႔ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ စည္းေႏွာင္ထားသလို ခံစားရတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဆိုးရင္ ေခါင္းနဲ႔ မ်က္ႏွာက ၾကြက္သားေတြပါ တင္းေတာင့္ နာက်င္တတ္ပါတယ္။ နာက်င္မွဳက အျပင္းထန္ၾကီး မဟုတ္သလို ရက္နည္းနည္း ဆက္ကိုက္လိုက္ ၊ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ မကိုက္လိုက္နဲ႔ နာတာရွည္ ျဖစ္ပြားပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ စိတ္နဲ႔ အဓိက ဆိုင္ျပီး စိတ္ဖိစီးမွဳ မ်ားျခင္း၊ အလုပ္ပိျခင္း၊ ေသာကမ်ားျခင္း၊ မ်က္စိ အသံုးမ်ားလြန္း၍ အေညာင္းမိျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။

(၂) မိုင္ဂရိမ္း ေခၚ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ (Migraine)
မိုင္ဂရိမ္း ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ယေန႔အထိ တိတိက်က် ရွာေဖြေတြ႔ရွိျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ဦးေႏွာက္အတြင္းက ေသြးေၾကာေတြ က်ယ္လိုက္ က်ဥ္းလိုက္ ျဖစ္လို႔ ေ၀ဒနာ ခံစားရတယ္ ၊ ဦးေႏွာက္အတြင္း မ်က္ႏွာျပင္အခ်ိဳ႕မွာ ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ကေလးေတြ ပါတယ္ ဆိုတာေလာက္ပဲ သိရပါေသးတယ္။



အမွတ္စဥ္ (၁) က ဖိစီးမွဳ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါထက္ မိုင္ဂရိမ္းရဲ့ နာက်င္မွဳက ပိုျပင္းထန္ျပီး ေလးလံတဲ့ တစ္စံုတစ္ရာနဲ႔ အဆက္မျပတ္ စည္းခ်က္က်က် ထုႏွက္ေနသလားေတာင္ ထင္ရတဲ့အထိ ေ၀ဒနာ ျပင္းထန္ေလ့ရွိတယ္ ဆိုတာ တကယ္ခံစားဖူးသူတိုင္း သိၾကပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ျဖစ္ေနက်သူ ဆိုရင္ ေခါင္းမကိုက္ခင္ေလးမွာ အလိုလိုေနရင္း ကိုက္ေတာ့မယ္ ဆိုတာ ၾကိဳသိတဲ့ သရိုးသရီခံစားမွဳ (Aura) တစ္ခုခု ၾကိဳရတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း မ်က္လံုးထဲ အလင္းေတြ ၀င္းကလဲ ျမင္လိုက္ရသလို၊ ေရာင္စံုေတြ ျမင္လိုက္ရသလို ခံစားရေလ့ ရွိပါတယ္။ မိုင္ဂရိမ္းတစ္ခါ ခံစားရျပီဆိုရင္လည္း အနည္းဆံုး ၄ နာရီေလာက္ ၾကာေအာင္ ခံစားရတတ္လို႔ လံုး၀ မစားသာပါဘူး။ သံုးရက္ေလာက္အထိ ဆက္တိုက္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္ေနက် သူေတြဟာ တစ္လမွာ အနည္းဆံုး တစ္ၾကိမ္ကေန ေလးငါးၾကိမ္ေလာက္အထိ ျဖစ္တတ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အလင္းေရာင္စူးစူး မၾကည့္ႏိုင္ျခင္း၊ ဆူညံမွဳ၊ အနံ႔စူးစူး မခံႏိုင္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕တက္ျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ေလပြျခင္း စတာေတြပါ တြဲဖက္ ခံစားရတတ္ရင္ေတာ့ မိုင္ဂရိမ္းေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ဟုတ္ဖို႔ အေတာ္ေလး ေသခ်ာတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ကေလးေတြ မိုင္ဂရိမ္းျဖစ္ရင္ မ်က္ႏွာေတြ ျဖဴေဖ်ာ့သြားျခင္း၊ မ်က္လံုးေတြ ၾကည့္မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာျခင္း၊ ေခါင္းေနာက္တယ္ ေျပာျခင္း၊ တခါတရံ ကိုယ္ပူတတ္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း စတာေတြပါ အထက္ပါ လကၡဏာေတြေပၚ ထပ္ဆင့္ တြဲျဖစ္တတ္လို႔ ေတာ္ေတာ္ သနားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ရွားရွားပါးပါး တခ်ိဳ႕ကေလးေတြ က်ေတာ့ တစ္လတစ္ခါေလာက္ မွန္မွန္ ေအာ့အန္ျခင္းနဲ႔ တြဲျဖစ္တတ္လို႔ ၀မ္းဗိုက္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ မိုင္ဂရိမ္းေရာဂါ (Abdominal Migraine) လို႔ ေခၚပါတယ္။

(၃) ေရာေႏွာေခါင္းကိုက္ျခင္း ေရာဂါစု (Mixed Headache Syndrome)
အမွတ္စဥ္ (၁) နဲ႔ (၂) ႏွစ္ခုစလံုးမွာ ေျပာထားတဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ႏွစ္မ်ိဳး တျပိဳင္နက္ ပူးတြဲ ျဖစ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုး၀ါးဆံုး ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ တစ္မ်ိဳးလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူေတြေရာ ကေလးငယ္ေတြပါ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။

(၄) စုျပံဳေခါင္းကိုက္ေရာဂါ (Cluster Headache)
ေခါင္းကိုက္ေရာဂါေတြထဲမွာ အျဖစ္အနည္းဆံုးနဲ႔ အဆိုး၀ါးဆံုး ေရာဂါမ်ိဳး ပါပဲ။ မ်က္လံုး တစ္ဖက္ဖက္ရဲ့ ေနာက္နား ဦးေႏွာက္ထဲကေန ျပင္းထန္စြာနာပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘက္မေျပာင္းဘဲ တစ္ဖက္တည္းကေန နာပါတယ္။ အခြ်န္ေတြ အမ်ားၾကီးနဲ႔ တျပိဳင္နက္ အဆက္မျပတ္ ထိုးဆြေနသလို ပူေလာင္ျပင္းျပသလို စုျပံဳျပီး ခံစားရေလ့ ရွိပါတယ္။ ခံစားရသူဟာ ေကာင္းေကာင္းေတာင္ မထိုင္ႏိုင္ဘဲ ေဆာက္တည္ရာမရ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ နာက်င္မွဳေတြ ခံစားရလို႔ စုျပံဳေခါင္းကိုက္ေရာဂါလို႔ ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါထတဲ့ ကာလမွာဆို တစ္ေန႔ကို ၃ ၾကိမ္ေလာက္အထိ ခံစားရႏိုင္ေပမယ့္ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္ခံစားရဖို႔လည္း လအနည္းငယ္ကေန ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ၾကာတဲ့အထိ အလိုလို လံုး၀ ေပ်ာက္ေနတတ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါပါပဲ။

(၄) ထိပ္ကပ္နာေခါင္းကိုက္ေရာဂါ (Sinus Headache)

ပါးေစာင္အေပၚ၊ မ်က္ခမ္းေအာက္က အရိုးေတြ၊ နဖူးနဲ႔ ႏွာေခါင္းရိုးေနာက္ထဲက စူးစူးနင့္နင့္နဲ႔ ေတာက္ေလ်ာက္နာျပီး ႏွာေစးျခင္း၊ နားစည္အတြင္း တင္းၾကပ္ေနသလို ခံစားရျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္း၊ မ်က္ႏွာေယာင္ျခင္း စတာေတြနဲ႔ တစ္ခုခုနဲ႔ တြဲဖက္ျဖစ္မယ္ ဆိုရင္ ထိပ္ကပ္နာ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါလို႔ ေခၚဆိုႏိုင္ပါတယ္။ (ထိပ္ခတ္နာ၊ ဖြတ္စအိုနာ ဆိုတဲ့ အမည္မ်ားလည္း ရွိပါတယ္) မ်ားေသာအားျဖင့္ နာတာရွည္ ႏွာေစးတတ္တဲ့ သူေတြမွာ ဒီေခါင္းကိုက္ေရာဂါကို ေတြ႔ရေလ့ ရွိပါတယ္။

ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ႏွာေစးျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြက ႏွာေခါင္းလိုဏ္ေခါင္း (Nasal Cavity) ကေန တစ္ဆင့္ ဆက္ေနတဲ့ ဦးေခါင္းအရိုးထဲက အေခါင္းေပါက္ (Sinuses) ေတြထဲကို ၀င္ေရာက္ကာ ျပည္ကဲ့သို႔ ႏွာရည္ေတြကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒီအေရေတြဟာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ အျပင္မထြက္လို႔ ဒီေရာဂါဟာ နာတာရွည္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အေရေတြ အရိုးေခါင္းေပါက္ ထဲမွာ ရွိေနလို႔ ႏွာေခါင္းအရင္းဘက္ ထိပ္နဲ႔ နဖူးထဲမွာ တစ္ခုခု ကပ္ေနသလို ခံစားေနရလို႔ ထိပ္ကပ္နာ၊ ထြက္သြားေအာင္ ႏွာေခါင္းရွံဳ႕ျပီး ခတ္ထုတ္ရလြန္းလို႔ ထိပ္ခတ္နာဆိုျပီး ေခၚၾကပါတယ္။ ဒီအေရေတြက အာရံုေၾကာေတြကို ဖိအားသက္ေရာက္ေစသလို ပိုးေတြေၾကာင့္ ေရာင္ယမ္းမွဳေတြ ျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ ျပင္းထန္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာကို ရေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခါင္းေန႔စဥ္ ေလွ်ာ္သူေတြ၊ ငယ္ထိပ္ကို ေရခဏခဏ ဆြတ္သူေတြ ထိပ္ကပ္နာ ျဖစ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။

(၅) ေဟာ္မုန္းေခါင္းကိုက္ေရာဂါ (Hormone Headache)
အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီလာရက္၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္၊ ေသြးဆံုးခါနီးနဲ႔ ဆံုးျပီးခ်ိန္ စတဲ့ အေနအထားေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္းေတြရဲ့ ေသြးတြင္းပမာဏ အတက္အက် ျဖစ္လို႔ ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာ ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီလာျပီးသြားရင္ အလိုလို ေပ်ာက္သြားေလ့ရွိျပီး တစ္ခါျဖစ္ဖူးသူေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ လစဥ္ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေခါင္းကိုက္ရင္ ေသြးေပါင္တက္ေနသလားလို႔ေတာ့ မျဖစ္မေန စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ေသြးေပါင္မတက္ဘဲ ရိုးရိုးေခါင္းကိုက္တာ ဆိုရင္ေတာ့ ကိစၥမရွိပါဘူး။

ဒီလို အမ်ိဳးသမီးေတြ အျပင္ ပဋိသေႏၶတားနည္းကို ေဆးကတ္ေသာက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အကယ္၍ ဆိုးလာရင္ေတာ့ ပိုျပီးအဆင္ေျပမယ့္ အျခားသေႏၶတားနည္း တစ္ခုကို ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ေျပာင္းသင့္ပါတယ္။

(၆) ပို၍ပို၍ ဆိုးလာေသာ နာတာရွည္ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ (Chronic Progressive Headache)
အေလးခ်ိတ္ဆြဲထားျခင္း (သို႔) ေရာင္ယမ္းျခင္း ေခါင္းကိုက္ေရာဂါလို႔လည္း ေခၚေ၀ၚပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ျဖစ္တဲ့ အေရအတြက္ စိတ္လာျခင္း၊ ေ၀ဒနာ ပိုျပင္းထန္လာျခင္း စတဲ့ အခ်က္ေတြက သိသာပါတယ္။ ဦးေခါင္းအရိုးခြံ (သို႔) ဦးေႏွာက္မွာ ျပႆနာတစ္ခုခု ရွိေနလို႔ ေခါင္းကိုက္တာမ်ိဳးကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဥပမာ Brain Tumor ေခၚ ဦးေႏွာက္အက်ိတ္၊ ဦးေခါင္းထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရထားျပီး ခ်က္ခ်င္း ဘာမွ ေ၀ဒနာ မေပၚေသာ္လည္း အတြင္းပိုင္း ေသြးယိုစီးမွဳ တစ္ခုခု၊ ဦးေႏွာက္ဆိုင္ရာ ကူးစက္ေရာဂါ တစ္ခုခု၊ ေသြးေပါင္အရမ္းတက္ျပီး အသက္ရွင္ေရးအတြက္ လတ္တေလာ အေရးမၾကီးေသးတဲ့ ေသြးေၾကာ တစ္ခုခု ေပါက္ကာ ေသြးခဲက ဖိမိတာမ်ိဳး၊ ေမြးရာပါ ေသြးေၾကာအေဖာင္း ပါလာျပီး တျဖည္းျဖည္း ၾကီးလာလို႔ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ဆိုးသထက္ ဆိုးလာျခင္း စသျဖင့္ အမ်ိဳးစံု ျဖစ္ႏိုင္လို႔ ပိုပိုဆိုးလာတဲ့ ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာရွင္မ်ားဟာ အခ်ိန္မီ စစ္ေဆးကာ ကုမွဳ ခံယူသင့္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ အျဖစ္နည္းလွျပီး ေခါင္းကိုက္တတ္သူ အရြယ္ေရာက္ျပီး အားလံုးရဲ့ ၅% နဲ႔ ေခါင္းကိုက္တတ္သူ ကေလးငယ္ ၂% ခန္႔ကသာ ဒါမ်ိဳး ျဖစ္တတ္လို႔ ေတာ္ေသးတယ္ ဆိုရမွာပဲ။

(၈) ေရွာင္တခင္ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ (Acute Headache)
ဒီအမ်ိဳးအစားကေတာ့ ကေလးလူၾကီး အားလံုးနီးပါး ခံစားဖူးၾကျပီး အေရးမၾကီးတဲ့ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါတယ္။ အႏၱရာယ္ ရွိတဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါလကၡဏာ တစ္စံုတစ္ခု မပါၾကဘဲ ေခါင္းကိုက္တာ သက္သက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းက တုပ္ေကြး၊ အေအးမိဖ်ားနာ စတဲ့ ဖ်ားနာမွဳ တစ္ခုခုေၾကာင့္ ျဖစ္ျပီး အဲဒီ အနာေရာဂါေတြ သက္သာသြားတာနဲ႔ ေခါင္းကိုက္ျခင္းလည္း အလ်ဥ္းေပ်ာက္သြားတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

ေခါင္းကိုက္ေရာဂါဟာ မ်ိဳးရိုးလိုက္တတ္ ပါသလား
ဟုတ္ပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါအမ်ားစု အထူးသျဖင့္ မိုင္ဂရိမ္းလို ေခါင္းကိုက္ေရာဂါမ်ားဟာ မိသားစုတြင္း အေမြ ဆက္ခံ တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ ရွိသူ ကေလးမ်ားနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားကို ၾကည့္ရင္ ၄င္းတို႔ရဲ့ ၉၀% ဟာ အဆိုပါေရာဂါ ရွိသူ မိသားစု၀င္ (အထူးသျဖင့္ မိခင္ ဖခင္ တစ္ဦးဦး) ရွိေနတတ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ မိခင္ (သို႔) ဖခင္ တစ္ေယာက္ေယာက္က မိုင္ဂရိမ္းရွိရင္ ေမြးလာတဲ့ ကေလး ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ကေန ၂ ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္အထိ မ်ိဳးရိုးလိုက္ကာ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ စြဲကပ္ႏိုင္ေျခရွိျပီး မိခင္ေကာ ဖခင္မွာပါ တူညီတဲ့ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ရွိေနပါက သားသမီးမ်ားဟာ ၄ ေယာက္မွာ ၃ ေယာက္ေလာက္အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ ေတြ႔ရွိထားရပါတယ္။



ေခါင္းကိုက္ေရာဂါေ၀ဒနာရဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာေတြလဲ
ဦးေႏွာက္တြင္းမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြနဲ႔ အာရံုေၾကာေတြၾကား အျပန္အလွန္ အခ်က္ျပဆက္သြယ္မွဳေတြ လြဲေခ်ာ္မွဳရွိလို႔ ေခါင္းကိုက္တယ္လို႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာတစ္ခုနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အာရံုေၾကာကို ေသြးေၾကာကေန နာက်င္မွဳ အခ်က္ျပမွဳ (Pain Signals) ေတြ ေပးပို႔ရင္ အံဒီအာရံုေၾကာကလည္း သူ႔အလုပ္အတိုင္း ဦးေႏွာက္မွာ နာက်င္တဲ့ အသိ ျဖစ္ေပၚေစဖို႔ ေပးပို႔လိုက္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ ဦးေခါင္းအတြင္း နာက်င္တယ္ဆိုတဲ့ အသိေပၚလာတာ ျဖစ္ျပီး ဒါကို ေခါင္းကိုက္တယ္လို႔ ေခၚၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျခလက္ ကိုယ္အဂၤါ တစ္ခုခုမွာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသလို ျမင္သာထင္သာ အသားေၾကမွဳ၊ ေပါက္ျပဲမွဳ စတဲ့ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ မရွိဘဲ နာက်င္မွဳ ခံစားခ်က္က အာရံုမွားျပီး ရၾကတာလို႔ ဆိုလိုတာပါ။ ဒီလို ဦးေႏွာက္တြင္းေသြးေၾကာေတြကေန နာက်င္မွဳ အခ်က္ျပပစၥည္းေတြ စထြက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကို ယခုအခ်ိန္အထိ ရွင္းလင္းစြာ မသိရွိရေသးပါဘူး။

မိုင္ဂရိမ္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ နာက်င္မွဳေနရာ (Pain Center) ဟာ အလယ္ဦးေႏွာက္မွာ တည္ရွိေနတယ္လို႔ ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။ ပံုမွန္ထက္ပိုျပီး ႏိုးၾကြေနတဲ့ အာရံုေၾကာဆဲလ္ (Hyperactive Nerve Cells) ေတြဟာ ေသြးေၾကာေတြဆီကို ရုတ္တရက္ က်ဥ္းသြားေစတဲ့ လွံဳ႕ေဆာ္မွဳအမိန္႔ (Impulses) ေတြ ေပးပို႔လို႔ ေသြးေၾကာေတြ ရုတ္တရက္ က်ဥ္းသြားျပီး အဲလို က်ဥ္းသြားလို႔ ပေရာ္စတာဂလန္ဒင္ (Prostaglandin) ၊ စီရိုတိုနင္ (Serotonin) နဲ႔ အျခားဓာတုပစၥည္းေတြ ထြက္လာကာ ေသြးေၾကာေတြကို က်ယ္လိုက္က်ဥ္းလိုက္ ျဖစ္ေစျပန္ပါတယ္။ ရလဒ္ကေတာ့ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္း တစ္ခ်က္ခ်င္း အတိုင္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ နာက်င္မွဳ ခံစားရေစတာ ပါပဲ။

ဖ်ားနာအေအးမိျခင္း၊ ထိပ္ကပ္နာ၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ နားစည္ေရာင္ယမ္းျခင္း စတဲ့ ဦးေခါင္းနဲ႔ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ ကူးစက္ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဲဒီလို ျဖစ္စဥ္ေတြက ရုတ္တရက္ ထျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေဆးပညာရဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ား အရ အမွတ္စဥ္(၁) ဖိစီးမွဳ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါရဲ့ အျခား အျဖစ္မ်ားတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ေတြကေတာ့ မိသားစု၊ လူမွဳေရး၊ အလုပ္အကိုင္၊ ပညာေရး စတာေတြေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမွဳ ရွိေနျခင္း၊ အရက္အလြန္အကြ်ံ ပံုမွန္ ေသာက္သံုးျခင္း၊ အဆာလြန္သြားျခင္း၊ ေန႔နဲ႔ည မွား၍ အိပ္ေနရေသာ ေန႔စဥ္ဘ၀ ရွိေနျခင္း၊ ေရရွည္ ေဆး၀ါးမ်ား မွီ၀ဲေနရျခင္း၊ စိတ္က်ေရာဂါ ရွိေနျခင္း၊ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေနျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

လူတစ္ေယာက္ဟာ ေခါင္းကိုက္ေနတာ ၾကာလာျပီ ဆိုရင္ မိမိမွာ ဒီေရာဂါေတြ (သို႔) ဒီအေျခအေနေတြ ရွိေနလားလို႔ ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။ ရွိေနရင္ေတာ့ ဒါေတြေၾကာင့္ပဲ ေခါင္းကိုက္ေနရတာ ေသခ်ာျပီး ဒါေတြကို ကုသ ျပဳျပင္လိုက္ရင္ ေခါင္းကိုက္ပါ ေပ်ာက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထူးထူးျခားျခား အျဖစ္မ်ားတဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္း တစ္မ်ိဳးလည္း ရွိပါေသးတယ္။ မ်က္လံုးအသံုးမ်ားတဲ့ သူေတြ (ဥပမာ စာရင္းဇယား၊ ကြန္ပ်ဴတာ စသျဖင့္ ေန႔စဥ္ ၾကည့္လြန္းရသူေတြ) မွာ မ်က္မွန္မရွိေသးရင္ မ်က္မွန္လိုတဲ့ ေရာဂါစု ခံစားရတတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးေတြကိုက္မယ္၊ မ်က္စိက နီလာမယ္၊ အျမင္ေတြ၀ါးမယ္၊ မ်က္လံုးထဲ တစ္ခုခု ၀င္သလို ခိုးလိုးခုလု ျဖစ္မယ္၊ ဇက္ေၾကာအရမ္းတက္မယ္။ ဒါ့အျပင္ မ်က္ရိုးေတြနဲ႔ ေခါင္းက သိသိသာသာ ကိုက္လာတဲ့ လကၡဏာေတြ စုျပံဳခံစားရတာကို မ်က္စိမွဳန္လာ၍ မ်က္မွန္လိုေသာ ေရာဂါစု (Asthenopic Syndrome) လို႔ ေခၚပါတယ္။



အဲဒီေရာဂါစုေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္ရင္ ဘာေဆးေသာက္ေသာက္ မေပ်ာက္ပါဘူး။ မ်က္မွန္လိုတဲ့ ေရာဂါဟာ မ်က္စိအားေဆး ဘယ္ေလာက္ေစ်းၾကီးတာ ၀ယ္ေသာက္ေသာက္ မေပ်ာက္ဘဲ မ်က္မွန္လုပ္လိုက္တာနဲ႔ တစ္ပတ္အတြင္း ေခါင္းကိုက္တာ အပါအ၀င္ အကုန္ေပ်ာက္သြားမွာပါ။ မ်က္မွန္ တပ္ေနတဲ့ သူေတြလည္း ရွိရင္းစြဲမ်က္မွန္ ပါ၀ါမကိုက္ေတာ့တဲ့အခါ ဒီေရာဂါစုမ်ိဳး ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္တာအျပင္ အထက္ပါ လကၡဏာမ်ား တြဲျပီး ခံစားေနရသူတိုင္း မ်က္စိသြားစမ္းသင့္ျပီလို႔ အၾကံျပဳပါတယ္။

လူအမ်ားစု သတိမျပဳမိတတ္ၾကတဲ့ ေခါင္းကိုက္မွဳကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အျခားအခ်က္ေတြက Passive Smoking ေခၚ သူမ်ားေသာက္တဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႔ ရွဴမိျခင္း၊ အိမ္တြင္း (သို႔) လုပ္ငန္းခြင္မွာ အသံုးျပဳတဲ့ အေမႊးနံ႔မ်ား မိမိနဲ႔ မတည့္ျခင္း၊ ေန႔စဥ္ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ကိုင္တြယ္ရေသာ အလုပ္ လုပ္ျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမွဳ အရမ္းမ်ားျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္ အတက္အက် ျမန္ေသာ အလုပ္မ်ား လုပ္ျခင္း (ဥပမာ ေနပူထဲက ျပန္လာျပီး ေရတန္းခ်ိဳးျခင္း၊ ျပင္ပ၌ အရမ္းပူ/ အရမ္းေအး ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ေခါင္းေလွ်ာ္ေရခ်ိဳးျခင္း၊ ေနပူခ်ိန္ ျပင္းျပင္းဒဏ္ စသျဖင့္) ေတြဟာ ေခါင္းကိုက္ေစတဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ သတိမထားမိတတ္ၾကလို႔ မဆင္ျခင္ မိၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ျပင္းထန္လြန္းတဲ့ အားကစား (သို႔) အလုပ္ၾကမ္းကို ရုတ္တရက္ စလုပ္တဲ့ အစပိုင္း ရက္ေတြမွာလည္း ေခါင္းကိုက္တတ္ေပမယ့္ သူ႔အလိုလို အသားက်ျပီး ျပန္ေကာင္းသြားတတ္ပါတယ္။

ကေလးငယ္ေတြမွာျဖစ္တ့ဲ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါက ကေလးအသက္ၾကီးလာတာနဲ႔ အမွ် သက္သာေပ်ာက္ကင္း သြားၾကေလ့ ရွိၾကလို႔ မိဘမ်ား အထူး စိုးရိမ္စရာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ငယ္ဘ၀မွာ ေခါင္းကိုက္ဖူးတဲ့သူဟာ ၾကီးလာရင္ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ျပန္ျဖစ္ဖို႔ သူမ်ားေတြထက္ နီးစပ္တာမို႔ သတိထားသင့္ပါတယ္။ မိုင္ဂရိမ္းလို ေခါင္းကိုက္ေရာဂါမ်ိဳး က်ေတာ့ ေဟာ္မုန္းအတက္အက်နဲ႔ ဆက္စပ္မွဳ ရွိတာမို႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မိန္းကေလးေတြဟာ ရြယ္တူ ေယာက္်ားေလးေတြထက္ ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာ ခံစားရမွဳ ၃ ဆပိုျမင့္တယ္လို႔ စစ္တမ္းမ်ားအရ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။



ေခါင္းကိုက္ေရာဂါကို ဘယ္လိုကုသမလဲ
ေရရွည္ ျဖစ္လာသမွ် ေခါင္းကိုက္ေရာဂါေတြ အားလံုးဟာ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပျပီး ေသခ်ာ စမ္းသပ္စစ္ေဆးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ ေအာက္ခံအေၾကာင္းရင္းကို အေျဖရွာေတြ႔ရွိျခင္း ေစာျပီး သင့္က်န္းမာေရးအတြက္ ျပႆနာ နည္းမွာပါ။ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါကို ကာကြယ္တဲ့ေဆး၊ ေ၀ဒနာ သက္သာတဲ့ ေဆးေတြကို ဆရာ၀န္ကပဲ ေပးတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လတ္တေလာ ေခါင္းကိုက္ေနရင္ေတာ့ ပါရာစီတေမာလို အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အစာနဲ႔ ေသာက္ဖို႔ လံုး၀ မေမ့ပါနဲ႔။ အစာလို႔ ဆိုရာမွာ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္ သက္သက္ မပါပါ။ ဒါ့အျပင္ အနည္းဆံုး ၆ နာရီ ျခားရတယ္ ဆိိုတာ မေမ့ပါနဲ႔။ အရြယ္ေရာက္ျပီး လူတစ္ေယာက္အတြက္ အႏၱရာယ္ မရွိဘဲ အျမင့္ဆံုး ေသာက္သံုးႏိုင္တဲ့ ပါရာစီတေမာ ပမာဏက ၅၀၀ မီလီဂရမ္ ေလးလံုးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါက အရမ္းေ၀ဒနာ ဆိုး၀ါးေနတဲ့ ရက္အတြက္ပဲ ဆိုလိုပါတယ္။ ရက္တိုကာလ သံုးေလးရက္ကေန တစ္ပတ္ေပါ့။ အဲဒီထက္ ပိုေသာက္ရင္ ဘာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ ဆိုေတာ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တက္လာႏိုင္ပါတယ္။ အစာအိမ္အနာရွိသူေတြ ျပန္ထလာတတ္ပါတယ္။ အသည္းေရာဂါ ရွိသူေတြ အတြက္လည္း မေကာင္းေတာ့လို႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပန္တိုင္ပင္ဖို႔ လိုပါျပီ။

ဆရာ၀န္ ခြင့္ျပဳခ်က္ မပါဘဲ ၀ယ္လို႔ရတဲ့ ေဆးေစ်းကြက္ထဲမွာ ပါရာစီတေမာနဲ႔ အျခား ပိုစြမ္းတဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး တြဲဖက္ ေဖာ္စပ္ထားတဲ့ ေဆးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီေဆးေတြကို အစာအိမ္ေအာင့္ဖူးသူေတြ ေသာက္ရင္ အထူးသတိထားရပါမယ္။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ အစာအိမ္အက္ဆစ္ထုတ္မွဳကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့ Proton Pump Inhibitor အမ်ိဳးအစား Omeprazole, Esmoprazole စတဲ့ ေဆးေတြနဲ႔ တစ္စံုစီ တြဲဖက္ေသာက္သံုးေပးရင္ေတာ့ အေတာ္အတန္ ကာကြယ္ႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး တစ္ခုခု ေရရွည္စြဲေသာက္မယ့္ သူတိုင္း ဒီေဆးေတြနဲ႔ တြဲဖက္ေသာက္သံုးဖို႔ စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ထိေရာက္တဲ့ ကုသနည္းေတြကေတာ့ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြကို ကာကြယ္ျခင္းပါပဲ။ စိတ္ဖိစီးမွဳကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႔ နည္းလမ္း ရွာပါ။ သမထထိုင္ေပးျခင္းနဲ႔ လတ္ဆတ္တဲ့ သဘာ၀ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြဟာ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါအတြက္ အထူးထိေရာက္တဲ့ ေဆးတစ္လက္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အပူအေအး မွ်တေအာင္ မေနျခင္း၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ား၊ ေဆးလိပ္ေငြ႕မ်ား စတာေတြကို ေရွာင္ပါ။ လက္ရွိေသာက္ေနတဲ့ေဆး (ဥပမာ သေႏၶတားေဆးကတ္) ေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္တာ ထင္ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။ မ်က္မွန္လိုေနသလား ဆိုတာ ဆန္းစစ္ပါ။ B12 နဲ႔ ဗိုက္တာမင္ ေအ အပါအ၀င္ အာဟာရမ်ား ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္လည္း ေခါင္းကိုက္တတ္တာမို႔ အစားအေသာက္ စံုလင္မွ်တစြာ စားပါ။