ၿမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ သဗၺညဳတဥာဏ္ကို ရရွိၿပီးေနာက္ စတုတၴသတၱာဟ “ရတနာဃရ” ေရႊအိမ္ေတာ္၌ အဘိဓမၼာတရားေတာ္(အဘိဓမၼာ ၇-က်မ္း)ကို သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ၾကီးၿဖင့္ ၇ရက္တိုင္တုိင္ ဆင္ၿခင္သံုးသပ္ေတာ္မူခဲ့သည္။
အဘိဓမၼာေဟာၿခင္းအစ “တာ၀တိ ံသာ” က
ဘုရားၿဖစ္ၿပီး သတၱမ၀ါေၿမာက္ကာလ၌ တာ၀တိ ံသာနတ္ၿပည္တြင္ ၀ါကပ္ေတာ္မူၿပီး ဘုရားရွင္တိုင္းေဟာေတာ္မူၿမဲၿဖစ္ေသာ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္ကို မယ္ေတာ္ၿဖစ္ခဲ့ဖူးသည္႕ သႏၲဳႆိတနတ္သားကို အမွဴးထား၍ စၾကာ၀ဠာေပါင္း တိုက္တစ္ေသာင္းမွ ေသာင္းေသာင္းၿဖၿဖ လာေရာက္ဆည္းကပ္ကုန္ေသာ နတ္ၿဗဟၼာတို႕အား ၀ါတြင္း၃-ပတ္လံုး(မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၉-ခု၊ ၀ါဆိုလၿပည္႕ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႕မွ သီတင္းကၽြတ္လၿပည္႕ေန႕အထိ) ေန႕ေရာညပါ အသံမစဲ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။
ေဟာၾကားေတာ္မူပံုအစီအစဥ္
တာ၀တိ ံသာ၌ အဘိဓၼာတရားေတာ္ကို အသံမစဲ ေဟာၾကားေနစဥ္အတြင္း ေန႕စဥ္ေန႕တိုင္းနံနက္ဆြမ္းခံခ်ိန္(၉-နာရီ)ေရာက္လွ်င္ ပကတိၿမတ္စြာဘုရားကို ဖန္ဆင္းေတာ္မူၿပီး “ဤေနရာမွ ဤေနရာအထိ ဤနည္းၿဖင့္ေဟာၾကားေတာ္မူေစသတည္း” ဟုအဓိ႒ာန္ၿပဳေတာ္မူ၍ သပိတ္သကၤန္းကို ေဆာင္ယူကာ ဟိမ၀ႏၲာအေနာတၲေရအိုင္သို႕ ၾကြဆင္းေတာ္မူသည္၊ ေရခ်ိဳးသန္႕စင္ၿပီးေနာက္ ဥတၲရဂုရု(ေၿမာက္ကြ်န္း) သို႕ဆြမ္းခံေတာ္မူၿပီးေနာက္ အေနာတၲေရအိုင္ဆိပ္ကမ္းသာမွာ ေအးခ်မ္းစြာဆြမ္းဘုဥ္းေပးေတာ္မူသည္၊ ၿပီးေနာက္ေန႕သန္႕စင္ (အနားယူ)ရန္အတြက္ စႏၵကူးေတာသို႕ၾကြေတာ္မူသည္။
ထိုအခါ ရွင္သာရိပုတၲရာမေထရ္ၾကြေရာက္ကာ ၿမတ္စြာဘုရားအား ၀တ္ၾကီး၀တ္ငယ္ ၿပဳစုၿပီးအၿပစ္ေၿခာက္ပါး ကင္းရာအရပ္မွာ ထိုင္၍ခစားေတာ္မူသည္။ ဤတြင္ၿမတ္စြာဘုရားက “ခ်စ္သား- သာရိပုတၲရာ၊ ငါဘုရားသည္ ဤမွ်ေသာတရားကို ဤသို႕ေသာအၿခင္းအရာၿဖင့္ ေဟာၾကားအပ္ၿပီ” ဟုနည္းေပးညႊန္ၿပလ်က္အက်ဥ္းခ်ဳပ္(သေခၤပနယ-အက်ဥ္းနည္း)အားၿဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူေလသည္။
အရွင္သာရိပုတၲရာမေထရ္ကလည္း ပဋိသမၻိဒါ ၄-ပါးၿဖင့္ အက်ယ္ခ်ဲ႕ကာ သိၿမင္ေတာ္မူၿပီး တပည္႕ရင္းရဟန္း ၅၀၀- တို႕အား(နာတိ၀ိတၲာရ- ေနတိသေခၤပနယ) မက်ဥ္းမက်ယ္နည္းၿဖင့္ တစ္ဖန္ၿပန္၍ ေဟာၾကားပို႕ခ်သင္ၾကားေပးေတာ္မူခဲ့သည္။ ေနာက္တစ္ေန႕တြင္ စႏၵကူးေတာ ၿမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္၌ ၿပန္လည္တင္ၿပ အစစ္ေဆးခံရာ ၿမတ္စြာဘုရားက အတည္ၿပဳလက္ခံေတာ္မူသည္။
ထို႕ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္သည္ နည္း(၃)နည္းၿဖင့္ လူ႕ၿပည္နတ္ၿပည္တစ္ၿပိဳင္တည္းေပၚထြန္းခဲ့သည္။ ဤတြင္ အက်ဥ္းနည္းႏွင့္အက်ယ္နည္းကို ၿမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့၍ မက်ဥ္း-မက်ယ္နည္းကိုရွင္သာရိပုတၲရာမေထရ္ ၿပန္လည္ေဟာၾကားေတာ္မူၿခင္းၿဖစ္သည္။ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္သည္ သမၼာသေမၺာဓိဥာဏ္(သဗၺညဳတဥာဏ္)ေတာ္အရသာ ၿဖစ္ၿခင္းေၾကာင့္ ဘုရားရွင္မွလြဲ၍ မည္႕သည္႕ပုဂၢိဳလ္မွ စတင္တီထြင္မေဟာၾကာႏိုင္ေခ်။
အဘိဓမၼာေလ့လာမႈတိုးတက္လာပံု
သာသနာႏွစ္ (၅၀၀)ေက်ာ္ေလာက္မွစ၍ သီဟိုဠ္၌ အဘိဓမၼာေလ့လာလိုက္စားမႈ ေခတ္စားလာၿပီး အဘိဓမၼာက်မ္းၿပပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ တစ္ပါးၿပီးတစ္ပါးေပၚထြက္လာခဲ့ေပသည္။
သာသနာႏွစ္ (၉၃၀)ခန္႕တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့သည္႕ အဘိဓမၼာပထမဆံုးက်မ္းၿပပုဂၢိဳလ္မွာ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသၿဖစ္ပါသည္။ ပထမအ႒ကထာဆရာေတာ္လည္း ၿဖစ္ေပသည္။ အက်ဥ္းကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ရာတြင္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေပသည္။
အရွင္ဗုဒၶတၳမေထရ္ၿမတ္သည္ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသႏွင့္ တစ္ေခတ္တည္းေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ က်မ္းၿပဳပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးၿဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယအ႒ကထာဆရာေတာ္လည္းၿဖစ္ေပသည္။ အက်ယ္ကိုအက်ဥ္းခ်ံဳးရာတြင္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေပသည္။ အိႏၵယေတာင္ပိုင္းသားမ်ား ၿဖစ္ၾကေပသည္။ ေထရ၀ါမဟာ၀ိဟာရ၀ါသိဂိုဏ္းေခါင္းေဆာင္ဆရာေတာ္မ်ား ၿဖစ္ၾကေပသည္။
သာသနာႏွစ္ (၁၁၀၀-၁၂၀၀) အတြင္းတြင္ အဘိဓမၼာဋီကာ က်မ္းၿပဳဆရာေတာ္အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ေပၚထြန္းခဲ့ေပသည္။ ထိုဆရာေတာ္သည္ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ၏ အဘိဓမၼာအ႒ာကထာမ်ားကို ဋီကာက်မ္းမ်ားႏွင့္ရွင္းလင္းဖြင့္ဆိုေပးခဲ့ေပသည္။ မူလဋီကာက်မ္းဟု ေမာ္ကြန္းတင္ခဲ့ေပသည္။
မူလဋီကာ၌ မရွင္းလင္းေသာအခ်က္မ်ားကို အႏုဋီကာၿဖင့္ ထပ္ဆင့္ရွင္းလင္းဖြင့္ဆိုခဲ့ေသာပုဂၢိဳလ္မွာ အရွင္ဓမၼပါလမေထရ္ၿဖစ္ေပသည္။ ၄င္းၿပင္ အ႒ကထာ ၈-က်မ္းႏွင့္ဋီကာ ၇-က်မ္းမ်ားကို ၿပဳစုခဲ့ေပသည္။ ထို႕ေၾကာင့္အ႒ကထာဆရာေတာ္အၿဖစ္ေရာ၊ ဋီကာဆရာအၿဖစ္ေရာ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေပသည္။ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ ၿပီးပါက အေက်ာ္ၾကားဆံုးၿဖစ္ပါသည္။
၁၅-ရာစုခန္႕တြင္ သီဟိုဠ္ကၽြန္း၌ အရွင္အႏုရုဒၶါမေထရ္ၿမတ္ ေပၚထြန္းခဲ့ေပသည္။ ၄င္းသည္ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္း(သၿဂၤ ိဳဟ္မွာ အဘိဓမၼာ ၇-က်မ္းကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေရးသားထားေသာက်မ္းဟုအဓိပၸာယ္ရေလသည္။
သာသနာႏွင့္ (၁၇၀၀-၁၇၅၀)တြင္ သီဟိုဠ္သာသနာပိုင္ဆရာေတာ္အရွင္သာရိပုတၲရာမေထရ္ ေပၚထြန္းခဲ့ေပသည္။ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္းကို ထပ္ဆင့္ရွင္းလင္းဖြင့္ဆိုခဲ့ေသာ “သီဟိုဠ္သၿဂၤ ိဳဟ္နိႆယက်မ္း” ကိုၿပဳစုခဲ့သည္။ အလြန္ထင္ရွားခဲ့ေပသည္။ ဋီကာေက်ာ္ဟုေခၚေသာ အဘိဓမၼတၳ၀ိဘာ၀နီဋီကာက်မ္း၏ ၿမစ္ဖ်ားခံအေၿခစိုက္ရာက်မ္းၿဖစ္ခဲ့သည္။ နိႆယဋီကာက်မ္းမ်ိဳးၿဖစ္ေပသည္။
သာသနာႏွစ္ ၁၇-ရာစု ေနာက္ပိုင္း၌ ၄င္းသီဟိုဠ္သၿဂၤ ိဳဟ္နိႆယက်မ္းအား အေၿခခံ၍ အဘိဓမၼတၳ၀ိဘာ၀နီဋီကာ(ဋီကာေက်ာ္)က်မ္းအားၿပဳစုခဲ့သူ “အရွင္သုမဂၤလသာမိမေထရ္” ေပၚထြန္းခဲ့ေပသည္။ ထိုမေထရ္ၿမတ္သည္ ဋီကာေက်ာ္က်မ္းကို ၂၄-ရက္ႏွင့္အၿပီး ေရးသားခဲ့ေပသည္။ အရွင္အႏုရုဒၶါမေထရ္၏ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္းအား ဖြင့္ဆိုခဲ့ေသာဋီကာက်မ္းေပါင္းမ်ားစြာထဲတြင္ အရွင္သုမဂၤလသာမိမေထရ္၏ ဋီကာက်မ္းသည္ အထင္ရွားအေက်ာ္ၾကားဆံုးၿဖစ္ေပသည္။
သာသနာႏွစ္-၂၃၆ သို႕ေရာက္ၿပီး ကိုးတိုင္းကိုးဌာနသို႕ သာသနာၿပဳေစလႊတ္ေတာ္မူရာ၌ သု၀ဏၰဘူမိ(သထံု)တြင္ အရွင္ေသာဏမေထရ္ႏွင့္ အရွင္ဥတၲရမေထရ္တို႕ေရာက္ရွိ သာသနာၿပဳခဲ့ေပသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍အဘိဓမၼတရားေတာ္မ်ားကို ၾကားနာပူေဇာ္ခြင့္ရခဲ့ရာ သထံုေခတ္မွသည္ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္၊ အင္း၀ေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္သို႕ ဤသို႕ၿဖင့္ေခတ္အဆက္ဆက္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ခဲ့ၾကေပသည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္လယ္တီဆရာေတာ္သည္ အဘိဓမၼာတရားမ်ားကို လကၤာမ်ားၿဖင့္ ေရးသားခဲ့ေပသည္။ ၄င္းေနာက္အဘိဓမၼာတရားမ်ားကို ဇယားနည္းၿဖင့္ ၿပန္လည္ေရးသားခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္မွာ အဂၢမဟာပ႑ိတ(အဘိဓမၼာ ၿပည္တြင္းၿပည္ပ ဂ႑ကာရ) ခင္ဦးေတာရ မူလပ႒ာန္းဆရာေတာ္ ဦးနာရဒ ၿဖစ္ပါသည္။
သာသနာကြယ္လွ်င္ အဘိဓမၼာပိဋက မွစ၍ကြယ္မည္ၿဖစ္သည္။ အဘိဓမၼာကိုေလ့လာလိုက္စားေသာႏုိင္ငံမွာလည္း ေထရ၀ါဒ ၅-ႏုိင္ငံအနက္ ၿမန္မာႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသာက်န္ရွိပါေတာ့သည္။ သမိုင္းေပးတာ၀န္အရၿမန္မာႏိုင္ငံသားဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕သည္ သာသနာေတာ္ၾကီး အဓြန္႕ရွည္ပါေစရန္ရည္သန္၍ ဗုဒၶစာေပမ်ားေလ့လာလိုက္စားၿခင္း၊ က်င့္ၾကံပြားမ်ားၿခင္းမ်ားကို တတ္စြမ္းသမွ်ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ လူ႕ဘ၀ရခိုက္ သာသနာႏွင့္ဆံုခိုက္ သာသနာေတာ္ၾကီးအား ေက်းဇူးတံု႕ဆပ္ပူေဇာ္အပ္ပါသည္။
ဓမၼဗ်ဴဟာ သာသာနမာမကအဖြဲ႕ (လူပုဂၢိဳလ္မ်ားဆိုင္ရာ ဓမၼစာေပသင္တန္းေက်ာင္း)
သင္တန္းမွဴး ဓမၼဗ်ဴဟာ ေဒၚခင္လွတင္ (သဒၶမၼေဇာတိကဓဇ) ၏
ဓမၼဗ်ဴဟာ အဘိဓမၼာ (ပထမဆင့္) မွတ္စုမွ ေကာက္ႏႈတ္ပါသည္။
အဘိဓမၼာသမိုင္းေၾကာင္းကို ဆရာမၾကီးေဒၚခင္လွတင္မွ ဓမၼဗ်ဴဟာသင္တန္းတြင္ ေဟာေျပာေပးခဲ့ေသာ အသံဖိုင္ကို နားဆင္ႏိုင္ရန္ ေဖၚျပေပးထားပါသည္ ။သင္တန္းမွဴး ဓမၼဗ်ဴဟာ ေဒၚခင္လွတင္ (သဒၶမၼေဇာတိကဓဇ) ၏
ဓမၼဗ်ဴဟာ အဘိဓမၼာ (ပထမဆင့္) မွတ္စုမွ ေကာက္ႏႈတ္ပါသည္။
| ေဟာေျပာသူ | နားဆင္ရန္ | အသံဖိုင္ Download လုပ္ရန္ |
| ဆရာမ ေဒၚခင္လွတင္ |
No comments:
Post a Comment