အျမင့္ျမတ္ဆုံးအမ်ိဳးသမီး (သို႔မဟုတ္)အနိုင္းမဲ့အျဖည့္ခံ အပိုင္း(၅)

 အျမင့္ျမတ္ဆုံးအမ်ိဳးသမီး
(သို႔မဟုတ္)အနိုင္းမဲ့အျဖည့္ခံ အပိုင္း(၅)

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၃ ) ဝီရိယပါရမီ

"လူပ်င္းတုိ႔ေသြး၊က်င့္မူေရးကား၊

ေအးလည္းေအးဟူ၊ပူလည္းပူစြ၊

ညလည္းညေသာ၊ေစာလည္းေစာစြာ၊

ဆာလည္းဆာႏွင့္၊ဝပါတုံလွ်င္း၊

ဝမ္းေတာင့္တင္းဟု၊ အပ်င္းဘုိ႔သာ၊

ရုိးမယ္ရွာ၍၊လုိရာကိစၥ၊မျပဳရဘူး "
ဟူ၍ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္မဃေဒဝမာန္လည္ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ လူပ်င္းတုိ႔၏သေဘာလကၡဏာႏွင့္စရုိက္တုိ႔ကုိ အထက္ပါအတုိင္းစပ္ဆုိေတာ္မူခဲ့၏။ မွန္၏။ လူပ်င္း လူဖ်င္း လူည့ံတုိ႔ကုိေလ့လာၾကည့္လွ်င္ အထက္ပါစရုိက္လကၡဏာမ်ားေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။
ေအးေသာေၾကာင့္လည္းမလုပ္ခ်င္၊ ပူေသာေၾကာင့္လည္းမစတင္၊ ညအခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္း မလုပ္ျဖစ္၊ ေစာေနေသးေသာေၾကာင့္လည္း အခ်ိန္ဆြဲ၊ ဆာေလာင္ေသာေၾကာင့္လည္း မလုပ္ႏုိင္၊ စားျပီး၍ဗုိက္ဝေသာအခါလည္း ဗုိက္တင္းေသာေၾကာင့္ အလုပ္ခြင္မဆင္းဘဲ အပ်င္းကုိသာရုိးမယ္ရွာ ရမယ္ဖြဲ႔၍ ေနေလေသာေၾကာင့္ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္၍ ျပီးသင့္ျပီးထုိက္ ေအာင္ျမင္သင့္ေအာင္ျမင္ထုိက္ေသာ အလုပ္မ်ားမျပီးစီး မေအာင္ျမင္ျဖစ္ရ၏။ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ထြန္းမည့္ ရလာဒ္မ်ား ဆုံးရႈံးၾကရ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဤသုိ႔ရသင့္ရထုိက္ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထုိက္ ေအာင္ျမင္သင့္ေအာင္ျမင္ထုိက္ေသာ
ေကာင္းက်ိဴးမ်ားဆုံးရႈံးရသနည္းဟူမူ ဝီရိယမရွိေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ မွန္၏။ဝီရိယကင္းမဲ့သူသည္ ပ်င္းရိေတြေဝ၏။ ထုံထုိင္းသည့္ျပင္ မႈံမႈိင္း၏။ တက္ၾကြလန္းဆန္းမႈကင္း၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အထက္တန္းက်က် မ်က္ႏွာပန္းလွလွ ဘဝအေျခအေနသုိ႔
ေရာက္ေစႏုိင္သည့္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဆုံးရႈံးရေတာ့၏။  တစ္ဖန္ အျပန္အားျဖင့္ ဝီရိယအားေကာင္းသူသည္ ထက္ျမက္သြက္လက္၏။ သူ၏အမူအရာမ်ားသည္ တက္ၾကြဖ်တ္လတ္၏။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္အေတြးအေခၚမ်ား ရဲရင့္ျပတ္သား၏။ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထုိက္ေသာ အထက္တန္းက်သည့္ အေျခအေနတုိ႔၌ျဖစ္ရ၏။ ေအာင္ျမင္ရ၏။ ဤသုိ႔ေသာ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ရပ္မ်ား စာဖတ္သူတုိ႔၏ ဝန္းက်င္တြင္သတိမူၾကည့္ပါက အသိေခါင္းျပဴလာမည္ျဖစ္၏။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ဝီရိယ ဟူေသာစကားလုံး၏ အဓိပၸါယ္ကား ဘာျဖစ္သနည္းဆုိသည္ကုိသိဘုိ႔လုိ၏။ အမွန္စင္စစ္ ဝီရိယဟူေသာေဝါဟာရသည္ ျမန္မာေဝါဟာရမဟုတ္၊ ပါဠိေဝါဟာရသာျဖစ္၏။ အသုံးတြင္က်ယ္၍ ျမန္မာစကားျဖစ္ေလဟန္ မိမိတုိ႔ေရႊျမန္မာမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေနျခင္းျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ စကားလုံးအားျဖင့္သာရင္းႏွီးေသာ္လည္း လက္ေတြ႔အားထုတ္မႈပုိင္းတြင္မူ တစိမ္းျပင္ျပင္သာတည္း။ ဂ်င္းစိမ္းႏွင့္မိႆလင္ သူၾကင္မွကုိယ္ၾကင္ ခပ္အင္အင္ပင္ ျဖစ္ေနသည္ထင္၏။ဝီရိယဟူေသာ စကားလုံး၏အဓိပၸါယ္သည္ ၾကိဴးစားအားထုတ္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ စြမ္းအင္ တနည္း ရဲရင့္ျခင္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ဝီရိယရွိသူသည္ ထက္ျမက္ တက္ၾကြ ရဲရင့္ေၾကာင္း အထက္တြင္ဆုိခဲ့၏။ ထုိစကားကုိ အနည္းငယ္ခ်ဲ႔အ့ံ။ ဝီရိယျဖင့္အားထုတ္ရာ၌ ရုပ္ပုိင္းစြမ္းအင္လုိသကဲ့သုိ႔ စိတ္ပုိင္းစြမ္းအားလည္းလုိအပ္၏။ စိတ္ပုိင္းစြမ္းအားသည္ ရုပ္ပုိင္းအင္အားထက္ မ်ားစြာသာလြန္ အထက္တန္းက်၏။ အမွန္စင္စစ္ ဤဝီရိယဟူေသာ ရဲရင့္ျခင္းစြမ္းအားရွိသူသည္ မိမိကုိယ္မိမိ ယုံၾကည္မႈျပည့္ဝ၏။ ဆုံးရႈံးမႈမ်ားကုိ ေအာင္ျမင္မႈ၏ ေသာ့ခ်က္ သုိ႔မဟုတ္ ေလွကားတက္မ်ားအျဖစ္ ရႈျမင္ခံစား၏။ ေအာင္ျမင္မႈကုိေတြ႔ၾကံဳရသည့္အခါ ရႊင္လန္းအားတက္လွ်က္ ထက္သထက္ပုိ၍ထက္ျမက္၏။ အခက္အခဲအႏၱရာယ္ႏွင့္ရင္ဆုိင္ရသည့္အခါတြင္လည္း သတၱိမ်ား တုိးပြါး၏။ ပုိ၍ရဲရင့္လာ၏။   မွန္၏။ ရဲရင့္သည့္စြမ္းအားဝီရိယမပါဘဲ ေအာင္ျမင္သူဟူ၍ ဤေလာကတြင္မရွိႏုိင္ မျဖစ္ႏုိင္ပါေခ်။ မိမိတုိ႔လက္လွမ္းမီႏုိင္သေလာက္ ဝန္းက်င္နယ္ပယ္အသြယ္သြယ္
ႏုိင္ငံအသီးသီးႏွင့္ ကမၻာ့သမုိင္းမွ ျဖစ္ရပ္ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ ေသခ်ာစြာသတိျပဳ
ေစ့ငုၾကည့္လွ်င္ လူသားအားလုံး၏ ဝီရိယစြမ္းအားမ်ားျဖင့္ လူ႔သမုိင္းကုိ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲ တည္ေထာင္ဖန္ဆင္းကာ လူ႔သမုိင္းခရီးႏွင္ခဲ့ၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ယခုလည္း ဝီရိယမ်ားျဖင့္ လူ႔သမုိင္းကုိေရးေနၾကဆဲ၊ ခရီးႏွင္ေနဆဲပင္။ ေနာင္အနာဂတ္တြင္လည္း ကမၻာတည္သေရြ႔ ခရီးဆက္ၾကေပလိမ့္အုံးမည္။ ထုိအထဲတြင္ ဥာဏ္ရည္ခ်င္းတူသည္ဆုိလွ်င္ ဝီရိယစြမ္းအင္ ပုိ၍ထက္ျမက္သူက ေအာင္ပြဲရခဲ့ၾက၏။ ရေနၾကဆဲလည္းျဖစ္၏။ ေနာင္တြင္လည္း ရေနၾကလိမ့္အုံးမည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ဝီရိယကုိ အဘယ္သုိ႔အသုံးျပဳမည္နည္း။ အမွန္စင္စစ္ ဝီရိယကုိ ၾကိဳက္ မၾကိဳက္အေပၚမူတည္၍ အသုံးမျပဳသင့္၊ ေလာကႏွင့္မိမိအတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ေကာင္းက်ိဴးရွိ မရွိကုိမူတည္၍သာ အသုံးျပဳသင့္၏။ဝီရိယစြမ္းအားကုိ ၾကိဳက္ မၾကိဳက္အေပၚမူတည္၍ လြဲမွားစြာ သုံးစြဲခဲ့ၾကျခင္းေၾကာင့္ သမုိင္းအနိ႒ာရုံမ်ား ၾကံဳခဲ့ၾကဖူးျပီ။ လူမႈဒုကၡႏွင့္ ေသာကပရိေဒဝ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္မ်ားေပၚဝယ္ နာက်င္ခံခက္စြာ အိပ္စက္ခဲ့ၾကဖူးျပီ။ လူသားမွ်သာမက တိရိစာၦန္အပါအဝင္ သဘာဝေရေျမ
ေတာေတာင္ပတ္ဝန္းက်င္သည္လည္း ေလာကဓံဆုိးႏွင့္ တုိးခဲ့ရဖူးျပီ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ဝီရိယဟူေသာ ေစတသိက္သည္ ( စိတ္မဟုတ္ )  ေကာင္းေသာစိိတ္ ( ကုသုိလ္ )ႏွင့္လည္း မိတ္ေဆြရင္းျဖစ္ႏုိင္သည့္နည္းတူ မေကာင္းေသာစိတ္ ( အကုသုိလ္ )ႏွင့္လည္း မိသားစုဝင္ျဖစ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ အဘိဓမၼာသင္ရုိးအရ ေျပာရေသာ္ ဝီရိယသည္ ကုသုိလ္ႏွင့္လည္းယွဥ္၏။ အကုသုိလ္ႏွင့္လည္းယွဥ္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ေကာင္းစိတ္ အျပဳသေဘာေဆာင္စိတ္မ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြရင္းျဖစ္သည့္ သုိ႔မဟုတ္ မိသားစုဝင္ျဖစ္သည့္ ဝီရိယကုိ သမၼပၸဓါန္ဟုေခၚဆုိရ၏။ သမၼာဝါယာမဟုလည္း မဂၢင္ရွစ္ပါးတြင္သုံး၏။ အဓိပၸါယ္မွာ မွန္ကန္ေသာရဲရင့္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ မွန္ကန္ေသာၾကိဴးစားမႈစြမ္းအားဟူေလသတတ္။ ထုိသမၼပၸဓါန္သည္ ေလးပါးရွိ၏။ ၎တုိ႔မွာ
  ၁။ ျဖစ္ေပၚခဲ့ျပီးေသာ မေကာင္းသည့္ ဆုိးက်ိဴးဆက္မ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးႏုိင္သည့္စြမ္းအား သုိ႔မဟုတ္ ဖ်က္ဆီးႏုိင္သည့္ရဲရင့္မႈ၊
  ၂။မျဖစ္ေပၚေသးေသာ မေကာင္းသည့္ဆုိးက်ိဴးဆက္မ်ားကုိ ျဖစ္မလာေစရန္ တားျမစ္ႏုိင္သည့္စြမ္းအား သုိ႔မဟုတ္ တားျမစ္ႏုိင္သည့္ ရဲရင့္မႈ၊
  ၃။ မျဖစ္ေပၚေသးေသာ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား ျဖစ္ပြါးေစႏုိင္သည့္စြမ္းအား သုိ႔မဟုတ္ ျဖစ္ပြါးေစႏုိင္သည့္ရဲရင့္မႈ၊
  ၄။ ျဖစ္ေပၚျပီးေသာ ေကာင္းက်ိဴးမ်ား တုိးပြါးေစႏုိင္သည့္စြမ္းအား သုိ႔မဟုတ္ တုိးပြါးေစႏုိင္သည့္ရဲရင့္မႈ တုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ အထက္ပါဆုိခဲ့ျပီး ဝီရိယေလးမ်ိဴးကုိ ေသခ်ာစြာစဥ္းစားၾကည့္လွ်င္ မေကာင္းသည့္အေဟာင္းကုိ ေကာင္းသည့္အသစ္ျဖင့္ ၾကိဴးစားအစားထုိ္းျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ေကာင္းလာသည့္အရာကိုလည္း ပုိ၍သစ္လြင္ေတာက္ပေစ၏။ ညစ္ႏြမ္းသည့္အေျခအေနမွ သန္႔စင္သည့္အေျခအေနသုိ႔ေရာက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းလည္းေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ နိမ့္က်သည့္ျဖစ္စဥ္မွ
ျမင့္ျမတ္သည္ျဖစ္စဥ္သုိ႔ ျမွင့္တင္ျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ရုိင္းစုိင္းသည့္လုပ္ရပ္မ်ားမွ ယဥ္ေက်းသည့္လုပ္ရပ္မ်ားသုိ႔ေရာက္ေအာင္စြမ္းေဆာင္ျခင္းလဲျဖစ္ပါ၏။ ဤကဲ့သုိ႔ အေျခအေနရွိသည့္ ဝီရိယေသာ္မွလည္း ဝီရိယပါရမီ မမည္ႏုိင္ပါေသးေခ်။အမွန္စင္စစ္ ဝီရိယပါရမီဟူသည္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ ကရုဏာႏွင့္အသိဥာဏ္ပညာ ဤႏွစ္ျဖာကုိအေျခခံ၍ သမၼပၸဓါန္ေလးပါးႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ပါမွ ဝီရိယပါရမီ အစစ္ျဖစ္ပါ၏။  မိမိဆုိလုိသည္မွာ ၾကိဴးစားတုိင္းဝီရိယပါရမီမေျမာက္ဟူ၍။ မိမိက်ရာတာဝန္ကုိ အသက္ေပး၍ ထမ္းေဆာင္ပါေသာ္လည္း ေလာကအတြက္ကရုဏာႏွင့္ အသိဥာဏ္ပညာမပါလွ်င္ ပါရမီဝီရိယမထုိက္ဟူ၍။ ဘုရားအေလာင္းေတာ္အပါအဝင္ သူေတာ္စင္
အေလာင္းေတာ္ၾကီးမ်ားအားလုံးသည္ ပါရမီေျမာက္သည့္ ဤဝီရိယျဖင့္ ေလာကကုိအလွဆင္ခဲ့ၾက၏။ ေလာကကုိ ဦးေဆာင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾက၏။ ထုိအခါ ေလာကသည္ သာယာလွပ၍ ခ်ိဴျမိန္ေသာရသျဖင့္ျပည့္လွ်မ္းခဲ့၏။ တစ္ဖန္ ပါရမီလည္းမမည္ ေကာင္းက်ိဴးႏွင့္လည္းမညီသည့္ အဓမၼဝီရိယကုိ အလြဲအမွားအသုံးျပဳ၍ ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကေသာအခါ ေလာကသည္ အရုပ္ဆုိးအက်ည္းတန္ကာ ေဒါသ အာဃာတအခုိးအေငြ႔မ်ား ဖုံးလႊမ္းေလေတာ့၏။ ထုိအခါေလာကသည္ ေအးခ်မ္းမႈတုိ႔ေဝး၍ ပူေလာင္မႈျဖင့္ ပြက္ပြက္ဆူေအာင္ ေလာက္ျမိဳက္ေလေတာ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာကလူသားတုိင္း မိမိတုိ႔ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေနက် လုပ္ငန္းအသီးသီးတြင္ ဤပါရမီစိတ္ထားကုိ တစ္စထက္တစ္စ တေျဖးေျဖး တုိး၍တုိး၍ ျမွင့္တင္သြားႏုိင္ၾကလွ်င္ ေအးခ်မ္းသာယာေသာ ေျမကမၻာျဖစ္မည္မွာ မလြဲပင္တည္း။ လူသားတုိင္း ဤဝီရိယပါရမီစိတ္ထားျဖင့္သာ ခရီးဆက္ေနလွ်င္ မိမိတုိ႔လူ႔ဘုံသည္ ၾကည္ႏူးဆြတ္ပ်ံ႔သည့္ ေမႊးရနံ႔မ်ားျဖင့္ ေဝျဖာသာယာေနေတာ့မည္သာတည္း။ ယေန႔လူသားတုိ႔္ေမွ်ာ္မွန္းၾကသည့္ ေခတ္မီဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ေသာ ေျမကမၻာထက္ အဆမ်ားစြာသာလြန္ေသာ ၾကည္ႏူးဆြတ္ပ်႔ံ ေမႊးရနံ႔လႊမ္းထုံသည့္ ေျမကမၻာျဖစ္ပါေစဟုလည္း ညြတ္ႏူးစြာ ဆုထူးေခြ်လုိက္ပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၄ ) ခႏၱီပါရမီ

ခႏၱီ ဟူေသာပါဠိစကားလုံးသည္ ျမန္မာစကားလုံးစစ္စစ္ျဖစ္ေလဟန္ ထင္ရေလာက္ေအာင္ မိမိတုိ႔ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ရင္းႏီွးကြ်မ္းဝင္လွ၏။ လက္ရွိျဖစ္ပ်က္ၾကံဳေတြ႔ေနရေသာ ျပႆနာမ်ားကုိ အက်ယ္အက်ယ္ ဆက္လက္မျဖစ္ပြါးေစရန္ သီးခံလုိက္ပါ သီးခံလုိက္ပါ ဟူသည့္
အၾကံျပဳတုိက္တြန္းစကားမ်ားကုိ မိမိတုိ႔လႈမႈနယ္ပယ္တြင္ ေန႔စဥ္သုံး ဓေလ့ထုံးစံစကားလုံးျဖစ္သည္အထိ ၾကားေနရ၏။ ထုိသုိ႔ စကားလုံးအသုံးအႏႈန္းအရ ေန႔စဥ္သုံးထုံးစံျဖစ္သည္အထိ ရင္းႏီွးေနေသာ္လည္း ခႏၱီ၏ အဓိပၸါယ္ကုိ မွန္ကန္စြာသိနားလည္သူကား ရွားပါးလွသည္ဟု ဆုိရေပလိမ့္မည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ခႏၱီဟူေသာစကားလုံး၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကား က်ယ္ေျပာလွေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံသူလည္း နည္းပါးေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပသည္။ မွန္၏။ မည္သည့္သေဘာတရား မည္သည့္ သိကၡာပုဒ္ မည္သည့္က်င့္စဥ္ပင္ျဖစ္ေစ လုံေလာက္ေအာင္  တကယ္လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံလွ်င္ အမွန္တကယ္ပင္ သူ႔သဘာဝအရွိအတုိင္း သေဘာေပါက္လာရျမဲျဖစ္၏။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ခႏၱီ ဟူေသာစကားလုံး၏အဓိပၸါယ္ကား ဘာျဖစ္သနည္း။ ျမန္မာလုိ သီးခံျခင္းပင္တည္း။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ သီးခံျခင္း၏အဓိပၸါယ္သည္ ဘာျဖစ္သနည္း။အဓိပၸါယ္ကား သဘာဝတၳဓမၼ၏ ေကာင္းဆုိး ေၾကာင္းက်ိဴးကုိသိစြမ္းႏုိင္ေသာ ဥာဏ္ပညာႏွင့္
ေမတၱာတရားတုိ႔ကုိအေျခခံ၍ ေတြ႔ၾကဳံလာရေသာျဖစ္ရပ္တုိင္းကုိ တည္ျငိမ္စြာခံႏုိင္ရည္ရွိေသာ မြန္ျမတ္သည့္ စိတ္စြမ္းအင္သည္သီးခံျခင္းပင္တည္း။  သုိ႔ဆုိလွ်င္ ၁။ မည္သည့္အရာကုိသီးခံရမည္နည္း၊ ၂။ မည္သုိ႔သီးခံရမည္နည္း၊ ၃။ အဘယ့္ေၾကာင့္သီးခံရသနည္း၊ ၄။ သီခံျခင္း၏ အက်ိဴးေက်းဇူးကား ဘာျဖစ္သနည္း။ ဤသို႔စေသာ အဓိပၸါယ္မ်ားကုိ စဥ္းစားဖုိ႔ နားလည္ဖုိ႔လုိအပ္၏။ နားလည္မွလည္းက်င့္ႏုိင္မည္ျဖစ္သလုိ က်င့္ႏုိင္မွလည္းလက္ေတြ႔က်က်ပုိ၍နားလည္ကာ
ေကာင္းက်ိဴးမ်ားကုိ ခံစားရမည္ျဖစ္၏။ အထက္ပါ အခ်က္ေလးခ်က္တြင္ နံပါတ္တစ္အရ
မည္သည့္အရာကုိသီးခံရမည္နည္းဟူေသာေမးခြန္း၏ အေျဖကား  အရာရာကုိသီးခံရ၏ ဟူသတည္း။ ေအးျခင္းပူျခင္းကုိလည္းသီးခံရ၏။ စား၍ေကာင္းျခင္း အရသာရွိျခင္းေၾကာင့္လည္း ရသတဏွာမလြန္ကဲေအာင္သီးခံရ၏။ စား၍မေကာင္းျခင္း အရသာမရွိျခင္းေၾကာင့္လည္း အလုိမက်ျဖစ္ျခင္း ေဒါသျဖစ္ျခင္းမ်ားမျဖစ္ရေအာင္သီးခံရျပန္၏။ ဤသိုိ႔စသည္ျဖင့္ သီးခံရာနယ္ပယ္သည္က်ယ္ဝန္းပါ၏။  အနည္းငယ္ခ်ဲ႔ပါအ့ံ။ သီးခံျခင္းကုိ အမ်ားစုနားလည္ထားၾကသည္မွာ တဖက္သားက မိမိအေပၚရုိင္းျပေစာ္ကားလွ်င္ သုိ႔မဟုတ္ တနည္းနည္းျဖင့္မတရားျပဳမူလွ်င္ ထုိသူကုိအျပစ္မျမင္ေဗြမယူဘဲ ခြင့္လႊတ္လုိက္ျခင္းသည္ပင္ျဖစ္သည္ဟူ၍။ ဤအဓိပၸါယ္သည္လည္း မွန္ကန္ေသာဖြင့္ဆုိခ်က္တြင္ အက်ံဳးဝင္ပါ၏။ သီးခံျခင္း၏အဓိပၸါယ္သည္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔လွ၏။ အမွန္စင္စစ္ သီးခံျခင္းဟူသည္ မိမိကုိယ္မိမိလည္းသီးခံရ၏။ သူတပါးကုိလည္းသီးခံရ၏။ တနည္းဆုိေသာ္ အဇၩတၱေရာဗဟိဒၶပါ သုိ႔မဟုတ္ အတြင္းေရာအျပင္ပါ သီးခံရ၏။ 
ေလာကဓံ၏သဘာဝတု႔ိကုိလည္း သီးခံရ၏။ မိမိကုိယ္ကုိသီးခံျခင္းဟူသည္ မိမိ ေဒါသျဖစ္သည့္အခါ ထုိေဒါသကုိေျပျငိမ္းေအာင္ သုိ႔မဟုတ္ ေျပေလ်ာ့ေအာင္အားထုတ္စြမ္းေဆာင္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ တနည္းဆုိေသာ္ ၾကမ္းတမ္းေသာ ေဒါသအျဖစ္မွ ႏူးည့ံေသာေမတၱာအျဖစ္သုိ႔ေျပာင္းလဲျခင္းပင္ျဖစ္၏။ အကယ္၍ မိမိမွာျဖစ္ေနေသာ ေဒါသကုိ သီးမခံဘဲ ေဒါသအလုိအတုိင္း ျပဳမူလွ်င္ မိမိသည္ေဒါသသားေကာင္ျဖစ္သြားေပေတာ့မည္။ ေဒါသေစရာလုပ္သည့္  ေဒါသပါးကြက္သား
ျဖစ္သြားေပေတာ့မည္။ သီးခံႏုိင္သူမဟုတ္ေတာ့။  ထုိ႔အတူ ေလာဘစိတ္ျဖစ္လွ်င္လည္း ထုိတပ္မက္တတ္ေသာေလာဘစိတ္ကုိ စြန္႔လႊတ္ႏုိင္ေသာ အေလာဘစိတ္အျဖစ္သုိ႔ေျပာင္းလဲႏုိင္ျခင္းသည္ သီးခံျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ျပင္ မိမိကုိသူတပါးက အထင္ေသးအျမင္ေသးေျပာဆုိျပဳမူသည္ကိုသာ သီးခံရသည္မဟုတ္ေသး။ မိမိက သူတပါးကုိ အထင္ေသးျခင္း ရြ႔ံရွာစက္ဆုပ္ျခင္းတုိ႔ကုိလည္း မျဖစ္ေအာင္သီးခံရ၏။ သူတပါးကုိ မနာလုိဝန္တုိျခင္း အႏုိင္ထက္ကလူျပဳမူလုိျခင္း  မတရားဂုတ္
ေသြးစုတ္လုိျခင္းစေသာေအာက္က်ယုတ္ည့ံသည့္စိတ္ထားမ်ားကုိလည္း
မျဖစ္ေပၚေအာင္ သို႔မဟုတ္ ပေပ်ာက္သြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းျခင္း အားထုတ္ျခင္းတုိ႔ျဖင့္လည္း သီးခံရ၏။ ဤသည္တုိ႔မွာ မိမိကုိယ္ကုိသီးခံျခင္းတုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ အမွန္စင္စစ္ သီးခံျခင္း၏ ပထမ ေနရာဌာနသည္ ျပင္ပပတ္ဝန္းက်င္မဟုတ္။ သူတစ္ပါးလည္းမဟုတ္။ ေလာကၾကီးလည္းမဟုတ္။ မိမိ၏ရင္တြင္းအဇၩတၱဌာနသည္သာ သုိ႔မဟုတ္ မိမိစိတ္သႏၱာန္အစဥ္တည္းဟူေသာဌာနသည္သာ  သီးခံရာဘူမိျဖစ္ပါေလ၏။ ထုိ႔ျပင္ ေလာကဓံတရားရွစ္ပါးတြင္အေကာင္းဘက္၌ပါဝင္သည့္ လာဘ္လာဘေပါမ်ားျခင္း အေျခြအရံမ်ားျပားျခင္း အမ်ား၏ခ်ီးမြမ္းမႈကုိခံရျခင္း ထင္ေပၚေက်ာ္ေစာျခင္း ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝျခင္း တုိ႔ႏွင့္ၾကံဳေတြ႔ရေသာအခါတြင္လည္း ဘဝင္လည္းမျမင့္၊ မာနတံခြန္လည္းမထူ၊ အတၱစြဲလည္းမၾကီး၊ ေအာက္ေျခလည္းမလြတ္ဘဲ တည္ျငိမ္စြာလက္ခံေနႏုိင္ျခင္းသည္လည္း သီးခံျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ အျပန္အားျဖင့္ အဆုိးေလာကဓံေလးပါးႏွင့္ၾကံဳေတြ႔ရေသာအခါတြင္လည္း စိတ္ဓါတ္မက်၊ မယိမ္းမယုိင္၊ ခုိင္ခုိင္မတ္မတ္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းေနႏုိင္ျခင္းသည္လည္း သီးခံျခင္းပင္တည္း။ ယေန႔ကမၻာဝယ္ စီးပြါးေရးအရေအာင္ျမင္မႈမ်ားႏွင့္ လူမႈမ်က္ႏွာစာအသီးသီးတြင္ 
ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားမႈမ်ားရရွိေနၾကေသာ္လည္း မိမိကုိယ္ကုိ အဆုံးစီရင္သြားၾကသည္မွာ ဤမြန္ျမတ္ေသာ သီးခံမႈမရွိေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ စိတ္မြန္းက်ပ္မႈမ်ား မခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္မႈမ်ား တင္းက်ပ္မႈမ်ား စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေပါက္ကြဲမႈမ်ား စိတၱဇေဝဒနာရွင္မ်ားသည္ ဤသီးခံႏုိင္မႈက်င့္စဥ္
မရွိျခင္းတြင္သာအေျခခံေလ၏။ အကယ္၍သာ အထက္ပါဆုိခဲ့သည္အတုိင္း သီးခံမႈကုိျဖည့္က်င့္ႏုိင္လွ်င္ မည္သူမဆုိ ဆုိးက်ိဴးမ်ားကင္းေဝး၍ ေကာင္းက်ိဴးမ်ားတုိးပြါးမည္မွာအမွန္မုခ်ပင္တည္း။ အူမေတာင့္မွ သီလေစာင့္ႏုိင္သည္ဟူေသာ ေလာကဆုိရုိးစကားရွိေသာ္လည္း သီးခံျခင္းကုိ အမွန္တကယ္
က်င့္သုံးႏုိင္သူသည္ အူမ မေတာင့္ေသာ္လည္း သီလေစာင့္ႏုိင္သည္သာတည္း။ သူတပါးကုိ သီးခံမႈပတ္သက္၍ အထူးေျပာစရာမလုိေအာင္ပင္ထင္ရွားလွေသာေၾကာင့္ ဤေနရာ၌ မေရးသားေတာ့ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သီးခံျခင္းသေဘာတရားကုိ မိမိတုိ႔၏ ေန႔စဥ္လူမႈနယ္ပယ္ မ်က္ႏွာစာအသီးသီးတြင္ က်င့္သုံးရန္ေနရာမ်ားစြာရွိပါ၏။ ထုိသုိ႔က်င့္သုံးလွ်င္လည္း လူမႈျပႆနာမ်ား နည္းသည္ထက္နည္းကာ သီးခံႏုိင္မႈထုထည္ႏွင့္အတုိင္းအတာအရ အားေကာင္းလွ်င္ေကာင္းသေလာက္ေအးခ်မ္းေသာ
လူမႈဝန္းက်င္ျဖစ္လာမည္မွာမလြဲပင္တည္း။တနည္းဆုိေသာ္ ႏွစ္ဘက္အစြန္းလြတ္သည့္ မဇၩိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ျဖင့္ ခြင့္လႊတ္ေက်ေအးေပးလုိက္ျခင္းသည္လည္း သီးခံျခင္းပင္ျဖစ္ပါ၏။ နံပါတ္ႏွစ္အရ မည္သုိ႔သီးခံရမည္နည္းဟူမူ စိတၱာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္နည္းအရ မိမိသႏၱာဝယ္ျဖစ္ေပၚေနေသာ စိတ္အစဥ္ကုိ ျဖစ္သည့္အတုိင္းရႈမွတ္လုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။
ေလာဘစိတ္ကေလးျဖစ္ေပၚလာပါက မိမိ၏ရင္တြင္းသႏၱာန္ကုိ အာရုံျပဳ၍ ထုိျဖစ္ေနေသာေလာဘစိတ္ကေလးကုိ စူးစုိက္ကာအာရုံျပဳလွ်က္ ထပ္ကာထပ္ကာ အဆက္မျပတ္ေျပေပ်ာက္သြားသည္အထိ ရႈမွတ္ရမည္ျဖစ္၏။ ဤသည္ကုိပင္ စိတ္ပညာရွင္မ်ား မိမိစိတ္ကုိ မိမိျပန္ၾကည့္ျခင္းဟုဆုိၾက၏။ ေလာဘစိတ္ျဖစ္သည့္အခါလည္း
ေလာဘအလုိက်မတုန္႔ျပန္၊ေဒါသစိတ္ျဖစ္သည့္အခါလည္း ေဒါသအလုိက်မေဆာင္ရြက္၊ မာနတက္သည့္အခါလည္း မာနေစရာလုိက္မလုပ္ဘဲ ထုိစိတ္တုိ႔၏သဘာဝကုိ တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္၍ရႈၾကည့္ျခင္းပင္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ မနာလုိဝန္တုိစိတ္စေသာ အျခားေသာ ညစ္ေထးစြန္းထင္းသည့္ မည္သည့္စိတ္ကုိမဆုိ ဤကဲ့သုိ႔ရႈမွတ္ရေပမည္။ ဤကဲ့သုိ႔ရႈမွတ္လွ်င္ ညစ္ေထးေပက်ံ၍ အစြန္းေရာက္သည့္ စိတ္ဆုိး စိတ္ယုတ္မ်ား ပေပ်ာက္သြားကာ ခႏၱီတရားမ်ား တဖြားဖြားတုိးပြါးလာေပမည္။ နံပါတ္သုံးအရ အဘယ့္ေၾကာင့္သီးခံရသနည္းဟူမူ အဓမၼကုိဓမၼျဖင့္ေအာင္ႏုိင္လုိေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ မွန္၏။ ေလာဘကုိေလာဘျဖင့္အႏုိင္ယူ၍မရေခ်။ ထုိ႔အတူေဒါသကုိလည္း ေဒါသျဖင့္ေအာင္၍မရေခ်။ ေလာက၏ သတ္မွတ္ခ်က္အရ အင္အားၾကီးသူကေအာင္ႏုိင္သည္ဟုဆုိရေသာ္လည္း ဓမၼအရေအာင္ႏုိင္ျခင္းဟုမဆုိရ၊
ေလာဘေဒါသကုိအတုိးခ်ထားျခင္းသာတည္း။ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ဝယ္ ေလာဘေဒါသတုိ႔၏ တန္ျပန္အက်ိဴးသက္ေရာက္မႈမ်ားက သက္ဆုိင္သူကုိရုိက္ခတ္မည္မွာမလြဲတည္း။ အမွန္စင္စစ္ ေလာဘကုိ အေလာဘျဖင့္ေအာင္ႏုိင္ျခင္းသည္သာ ေအာင္ႏုိင္ျခင္းအစစ္ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ေဒါသကုိလည္း အေဒါသျဖင့္ေအာင္ႏုိင္ျခင္းသည္သာ ေအာင္ျမင္မႈအစစ္ျဖစ္ပါ၏။ ဤသည္ကုိပင္ ခႏၱီျဖင့္ေအာင္ႏုိင္ျခင္းဟုလည္းဆုိရပါ၏။ ထုိသုိ႔ မျငိမ္းခ်မ္းေသာ အဓမၼေလာကကုိ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ဓမၼျဖင့္ေအာင္နုိင္ရန္ သီးခံျခင္းတရားကုိျဖည့္က်င့္ရျခင္းျဖစ္ပါ၏။အမွန္စင္စင္ ခႏၱီဟူသည္ အလြန္တည္ျငိမ္တိတ္ဆိတ္ေသာစကားလုံးမ်ားပင္ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ သက္ေရာက္မႈစြမ္းအားကား အလြန္ျပင္းထန္က်ယ္ေလာင္လွ၏။  ထုိ႔ျပင္ မနာလုိဝန္တုိမႈ မာနၾကီးမႈ အတၱဆန္မႈစသည္တုိ႔၌လည္း သီးခံျခင္းျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈနည္းလမ္းကုိ စာဖတ္သူခ်ဲ႔ထြင္၍သေဘာေပါက္ႏုိင္ေလာက္ေပျပီမုိ႔ အထူးမေရးလုိေတာ့ေပ။ နံပါတ္ေလးအရ သီးခံျခင္း၏ အက်ိဴးေက်းဇူးကား ဘာျဖစ္သနည္းဟူမူ ေလာကီေကာင္းက်ိဴးမ်ားကုိသာရရွိရုံမွ်မက  နိဗၺာန္တုိင္ေအာင္ ေကာင္းက်ိဴးမ်ားကုိေပးပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ဘုရားရွင္သည္ ခႏၱီပရမံ တေပါ တိတိကၡာစသည္ျဖင့္ ခႏၱီတရားသည္ အျမင့္ျမတ္ဆုံးေသာတရားျဖစ္ေၾကာင္း
ေဟာေတာ္မူထားပါ၏။  ေလာကီေကာင္းက်ိဴးဟူသည္မွာလည္း မ်ားျပားလွစြာ၏။ သီးခံျခင္းေၾကာင့္ ရရွိေနၾကေသာ အက်ိဴးေက်းဇူးမ်ားကုိ  မိမိတုိ႔၏ေန႔စဥ္ရွင္သန္လႈပ္ရွားမႈဘဝမ်ားမွ
ေသခ်ာစြာစဥ္းစားၾကည့္လွ်င္ အထင္းသာေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါ၏။ မိမိ၏မိသားစုကုိၾကည့္လွ်င္ မိမိ၏ဇနီးမယား သုိ႔မဟုတ္ လင္ေယာက်္ား သုိ႔မဟုတ္ သားသမီးတုိ႔ကုိ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ်သီးခံေနၾကရသည္ပင္ျဖစ္၏။ သီးမခံဘဲ မိမိစိတ္ထဲေပၚလာတုိင္းသာ ျပဳမူေျပာဆုိၾကစတမ္းျဖစ္လွ်င္ အသံမစဲ ရန္ျဖစ္ပြဲမ်ား အျမဲရွိေနမည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ သီးခံေနၾကေသာေၾကာင့္ပင္ မိသားစုဘဝမ်ား စုစည္းညီညြတ္စြာ ေနနုိင္ၾကျခင္းပင္မဟုတ္ပါလား။ မိမိအထက္ပါ ေရးသားခဲ့ေသာ သီးခံျခင္းမ်ားသည္ ပါရမီေျမာက္သည့္ သီးခံျခင္းမဟုတ္ေပ။ အမွန္စင္စစ္ ခႏၱီပါရမီဟူသည္ သဘာဝတၳကုိသိေသာ
ဥာဏ္ပညာႏွင့္ ေမတၱာပဓာနဦးစီးေသာ သူေတာ္ေကာင္းစိတ္ဓာတ္မ်ားကုိအေျခခံ၍ မဇၩိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ျဖင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းက်င့္သုံးႏုိင္ေသာ အရာရာကုိျမင့္ျမတ္တည္ျငိမ္စြာ ခံႏုိင္ရည္ရွိသည့္ မဟာစိတ္စြမ္းအင္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၱီ၏ စြမ္းအားသည္လည္းၾကီးမားလွပါ၏။ ထု႔ိျပင္ ဤသီးခံျခင္းခႏၱီကုိ စိတ္ဓာတ္အင္အား ၾကီးမားသူူမ်ားသာက်င့္သုံးႏုိင္ၾက၏။ စိတ္ဓာတ္အင္အားနည္းပါးသူမ်ားအေနျဖင့္ ဤသီးခံျခင္းတရားကုိ မက်င့္သုံးႏုိင္ၾကေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ပါရမီကုိျဖည့္က်င့္ၾကေသာ ပါရမီရွင္တုိ႔၏ စိတ္စြမ္းအားသည္လည္းၾကီးမားျခင္းျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူသားတုိင္း မိမိတုိ႔ခႏၶာကုိယ္ကုိတင့္တယ္လွပေရးအတြက္ေန႔စဥ္ျပဳျပင္အလွဆင္သကဲ့သုိ႔
ေလာကသာယာလွပေရးအတြက္ ဤခႏၱီစိတ္ထားကုိ ေမြးျမဴကာ က်င့္သုံးအလွဆင္ႏုိင္ၾကပါေစ၊ ခႏၱီပါရမီကုိျဖည့္ဆည္းက်င့္ေဆာင္ေတာ္မူၾကကုန္ေသာ သူေတာ္ေကာင္းၾကီးမ်ားကုိအတုယူ၍ စြမ္းႏုိင္သေလာက္က်င့္ၾကံႏုိင္ၾကပါေစဟု ဆုေတာင္းလုိက္ရပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၅ ) သစၥာပါရမီ

"ကတိသစၥာ၊ တည္ေသာခါဝယ္၊ ဩဇာေလးနက္၊ ေပၚဆီတက္၍၊ ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္၊ ေဆးဘက္ဝင္၏" ဟုစာဆုိေတာ္ အရွင္မဟာသီလဝံသက စပ္ဆုိေတာ္မူခဲ့၏။ မွန္၏။ လူသားမ်ား ကတိသစၥာတည္ၾကေသာအခါ ျပဳသမွ်အရာရာဝယ္ အႏွစ္အသားျပည့္ဝလွ်က္ သက္မဲ့ျဖစ္သည့္ ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ေသာ္မွ ေဆးဘက္ဝင္သည္အထိ ဩဇာအစြမ္းသက္ေရာက္ေလ၏။ သက္ရွိလူသားမ်ား၏ ကတိသစၥာအစြမ္းထက္ျမက္မႈကုိကား အထူးေျပာဘြယ္ရာမရိွေတာ့ေခ်။ သစၥာ၏အစြမ္းမ်ားျဖင့္ ေသလုဆဲဆဲအေျခအေနမွ အသက္ျပန္လည္ရွင္သန္လာခဲ့ေသာ သာဓက ဇာတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ဆုံးရႈံးရေတာ့မည့္ အေျခေနဆုိးမ်ားမွ အထက္တန္းအေျခအေနသုိ႔ တမုဟုတ္ခ်င္းေျပာင္းလဲသြားၾကေသာျဖစ္ရပ္မ်ား ပိဋကတ္ေတာ္ဝယ္ ပါရွိ၏။ သစၥာစကား၏ အရွိန္အဟုန္ႏွင့္ စြမ္းပကားသည္ ျမင့္မားလွပါ၏။ တန္ဘုိးလည္းၾကီး၏။ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးဘြယ္လည္းေကာင္း၏။ ယုံၾကည္ထုိက္ အားကုိးထုိက္သည့္စြမ္းအားလည္းရွိ၏။ ကတိသစၥာပ်က္ယြင္းၾကေသာအခါ အရာရာသည္ေပါ့ပ်က္ပ်က္ျဖစ္၍ အႏွစ္သာရမွကင္းဆိတ္ျပီးလွ်င္ သက္ရွိႏွင့္သက္မဲ့ႏွစ္ခုစလုံး၏ တန္ဘုိးႏွင့္စြမ္းအားသည္လည္း က်ဆင္းေလေတာ့၏။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ သစၥာဟူေသာ စကားလုံး၏အဓိပၸါယ္ကား ဘာျဖစ္သနည္း။ ဤသစၥာဟူေသာ စကားလုံးသည္လည္း ယခင္ဆုိခဲ့ေသာ ဝီရိယ ခႏၱီစေသာ စကားလုံးမ်ားကဲ့သုိ႔ ပါဠိစကားလုံးစစ္စစ္သာတည္း။ ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္စကားလုံးျဖစ္ေလဟန္အထိ အလြန္ရင္းႏွီးေသာ စကားလုံးပင္တည္း။ မိမိသတိျပဳမိသည္မွာ မိမိတုိ႔ျမန္မာမ်ားႏွင့္ အသုံးအႏႈန္းအရ အလြန္ရင္းႏွီးေသာ ပါဠိစကားလုံးမ်ားသည္ လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံမႈအပုိင္းႏွင့္ စကားလုံးမ်ားကုိနားလည္မႈအပုိင္းတြင္ အလြန္ပင္စိမ္းကားေနသည္ကုိေတြ႔ရ၏။ အမွန္စင္စစ္ သစၥာဟူေသာစကားလုံး၏ အဓိပၸါယ္သည္ ေျဖာင့္မွန္ျခင္း ဟူ၍ျဖစ္၏။ ေျဖာင့္လည္းေျဖာင့္မတ္၍ မွန္လည္းမွန္၏ဟု ဆုိလုိ၏။ မွန္၏။ အခ်ိဴ႔သူမ်ားသည္ စိတ္ထားေျဖာင့္မတ္ေသာ္လည္း ဥာဏ္ပညာနည္းပါးမႈေၾကာင့္ မွားတတ္၏။ အမွန္သုိ႔မတက္လွမ္းႏုိ္င္ၾကေပ။ အခ်ိဴ႔ကား အမွန္ကုိသိနားလည္ေသာ္လည္း မေျဖာင့္မတ္ၾက။ ေျဖာင့္ေသာ္လည္း မမွန္ႏုိင္၊ မွန္ႏုိင္ခြင့္ရွိေသာ္လည္း မေျဖာင့္သည့္ အေျခအေနမ်ား စာဖတ္သူမ်ား၏ဝန္းက်င္တြင္ရွိေနမည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္၏။  ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤေနရာ၌ သစၥာဟူသည္ ေျဖာင့္မတ္၍မွန္ကန္ျခင္းတည္း။ ( ယခုေရးမည့္အေၾကာင္းအရာကုိ ဒုကၡသစၥာစသည့္ သစၥာေလးပါးႏွင့္မေရာေထြးေစလုိပါ။ ပရမတၱသစၥာေလးပါး
အေၾကာင္းေရးျခင္းမဟုတ္ပါ။ ) သုိ႔ဆုိလွ်င္ မည္သည့္အရာမ်ား ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ျခင္းကုိ ဆုိလုိပါသနည္း။ ဤအရာ၌ လုပ္ရပ္ႏွင့္စကားရပ္ ႏွစ္ခုထပ္တူျဖစ္ျခင္း ညီညြတ္ျခင္းကုိ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ျခင္းဟု ဆုိလုိပါ၏။  ေျပာသလုိလုပ္၍ လုပ္သလုိေျပာျခင္းဟုဆုိလုိ၏။ ကတိတည္ျခင္းျဖစ္၏။ အလုပ္တစ္ျခား အေျပာတစ္ျခားမဟုတ္ဟု ဆုိလုိ၏။ေလာကဆုိစကားအရ ပါးစပ္က ဘုရားဘုရား၊ လက္က ကားယား ကားယား မဟုတ္ျခင္းပင္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ ကတိသစၥာတည္ေသာသူသည္ သူတပါးက မိမိကုိ ခ်စ္ခင္လာေစရန္ ေျမွာက္ပင့္၍လည္းမေျပာတတ္၊ သူတပါးက မိမိကုိ အထင္ၾကီးလာေစရန္လည္း ဝါၾကြားပလႊား၍ မေျပာတတ္ေခ်။ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္သည့္အရာကုိသာ ေျပာ၍ ထုိအရာကုိသာက်င့္သုံး၏။ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ပါရမီျဖည့္စဥ္ကာလသံသရာတစ္ေလွ်ာက္လုံးတြင္ သူ႔အသက္သတ္မႈစေသာ မေကာင္းမႈမ်ားကုိ က်ဴးလြန္ခဲ့မိေသာ္လည္း လိမ္ညာ ဝါၾကြားေျပာဆုိျခင္းကုိမူ အလ်ဥ္းမျပဳခဲ႔ မေျပာခဲ့ေခ်။ အစဥ္အျမဲေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္သည့္  စကားတုိ႔ကုိသာခုိင္မာစြာ ေျပာဆုိေတာ္မူခဲ့၏။ ထုိသစၥာစကားတုိ႔ကုိ အေလာင္းေတာ္သည္ သူ၏လမ္းညႊန္အျဖစ္အသုံးျပဳခဲ့၏။ အမွန္စင္စစ္ ဤသစၥာသည္ တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ တန္ဘုိးအတြက္သာ အေရးၾကီးသည္မဟုတ္၊  မိသားစုနယ္ပယ္ လူမႈဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္ စီးပြါးေရးနယ္ပယ္ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ ဥပေဒျပဳေရးနယ္ပယ္စေသာ ဝန္းက်င္နယ္ပယ္အသီးသီးတြင္လည္း အေရးၾကီးလွပါ၏။ ဤသစၥာႏွင့္စပ္၍ ဤနယ္ပယ္အသီးသီးကုိ ခ်ိန္ထုိး၍ စာဖတ္သူစဥ္းစားပါက စဥ္းစားႏုိင္သေလာက္ က်ယ္လည္းက်ယ္ျပန္႔၏။အေရးလည္းပါ၏။ နက္ရႈိင္းမႈလည္းရွိ၏။ အမွန္တကယ္လည္း လုိအပ္၏။ ဥပမာတစ္ခုအေနျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ တရားမွ်တေသာ စီးပြါးေရးကုမၼဏီတစ္ခု တည္ေထာင္လုပ္ကုိင္လုိသူသည္ ခုိင္မာတည္ျငိမ္ေသာ ႏုိင္ငံေရးရွိ မရွိကုိၾကည့္ရ၏။ ထုိ႔ျပင္ သူလုပ္ကုိင္မည့္ႏုိင္ငံ၏ ဥပေဒသည္ တရားမွ်တမႈ သုိ႔မဟုတ္ ေျဖာင့္မွန္မႈ ရွိ မရွိၾကည့္ရျပန္၏။ ထုိဥပေဒကတိကဝတ္မ်ား မွ်တခုိင္မာမွသာလွ်င္ စီးပြါးေရးကုမၼဏီမ်ားလည္း ခုိင္မာမွ်တစြာေပၚေပါက္လာႏုိင္ေပမည္။ သုိ႔မွသာ ႏုိင္ငံအတြက္ လူမႈဝန္းက်င္အတြက္ အသက္ရွင္သန္ေနထုိင္ေရးသည္ အဆင့္မီစြာျဖစ္ေပၚတည္တံ့ေနေပမည္။ လူ႔ဘဝ၏ လုိအပ္ခ်က္တုိ႔အတြက္ အာမခံခ်က္ရွိေပမည္။ မတရားေသာ စီးပြါးေရးကုမၼဏီမ်ားေၾကာင့္ အလုပ္အကုိင္မ်ားရရွိႏုိင္ေသာ္လည္း လုိအပ္သည့္ တရားမွ်တေသာ အာမခံခ်က္မ်ား အလ်ဥ္းရွိမည္မဟုတ္ေခ်။ လူသား၏ မူလတန္ဘုိးမ်ားကင္းမဲ့ကာ ေက်းကြ်န္သဖြယ္သာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္လွ်က္ ေနထုိင္က်င္လည္ရေပမည္။ ထုိ႔ျပင္ ဥစၥာရွာျပည္နာမွ၊ ပညာရွာျပည္သာမွ၊ တရားရွာခႏၱီပါမွ ဟူေသာေလာက ဆုိရုိးစကားဝယ္ ဥစၥာရွာျပည္နာမွ ဟူေသာစကားရပ္သည္ မတရားႏုိင္ထက္စီးနင္းလြန္းေသာ ဥစၥာရွာနည္းကုိရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္မည္ဟု ယူဆပါ၏။ ေရးစြဲထားေသာ ဥပေဒကတိကဝတ္မ်ား စည္းကမ္းမ်ားသည္ အားမကုိးထုိက္ မယုံၾကည္ထုိက္ေသာ သစၥာမဲ့စကားရပ္မ်ားအျဖစ္ ရွင္သန္ေနေသာတုိင္းျပည္ကုိရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္မည္ဟု မွတ္ယူမိပါ၏။ 
  ဥပေဒဟူသည္ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားႏွင့္တကြ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားအပါအဝင္ လူသားမ်ားကိစၥအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ေပးထားေသာ ကတိသစၥာစကားရပ္တုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ ကတိကဝတ္တုိ႔ပင္ျဖစ္၏ဟုဆုိခ်င္ပါ၏။ ထုိဥပေဒဟူသည့္ ကတိသစၥာစကားရပ္မ်ားမေျဖာင့္မွန္လွ်င္ သုိ႔မဟုတ္ ဥပေဒကတိကဝတ္မ်ားသစၥာသေဘာမသက္ေရာက္လွ်င္ လူသားမ်ားအတြက္ မည္သုိ႔လွ်င္ေကာင္းက်ိဴးေဆာင္ႏုိင္ပါနည္း။ လုိတစ္မ်ိဴး မလုိတစ္မ်ိဴးအဓိပၸါယ္ဖြင့္ႏုိင္ေသာ မတည္ျငိမ္သည့္ ဥပေဒကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ မတရားသည့္အာဏာျဖင့္ တစ္ဖက္သတ္ေရးဆြဲထားေသာ ဥပေဒစကားရပ္မ်ားၾကီးစုိးေသာ လူမႈနယ္ပယ္တုိင္းသည္ သာယာေအးခ်မ္းလိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ ရုပ္ပုိင္းတုိးတက္မႈေရာ စိတ္ပုိင္းတုိးတက္မႈပါ လုံးဝမရွိႏုိင္ေခ်။ ရုပ္ပုိင္းလည္းနိမ့္က်မည္ျဖစ္သလုိ စိတ္ပုိင္းတြင္လည္း တဦးႏွင့္တစ္ဦးအျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ နားလည္မႈ ၾကင္နာခ်စ္ခင္မႈ တန္ဘုိးထားေလးစားမႈမ်ားပေပ်ာက္သြားမည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ျပင္ တရားမွ်တေသာလူမႈေလာကျဖစ္ေရးထက္ တရားသည္ျဖစ္ေစ မတရားသည္ျဖစ္ေစ အခြင့္ထူးကုိလက္ဦးလုိသည့္ ဝိသမေလာဘသမားမ်ားႏွင့္ ၾကမ္းၾကဳတ္ခက္ထန္လြန္းသည့္ေဒါသသမားမ်ားသာ ၾကီးစုိးလာေပမည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ လူမႈေလာက၏ တန္ဘုိးမ်ား စံႏႈန္းမ်ား မူလဗီဇေမြးရာပါအခြင့္အေရးမ်ားအားလုံးသည္ ေမွးမွိန္ကြယ္ေပ်ာက္ကာ လူ႔ဘုံက ငရဲခန္းၾကီးျဖစ္ေနမည္သာတည္း။  ဤေနရာတြင္ အက်ဥ္းမွ်သာ သိသာရုံေဖၚျပထားေသာေၾကာင့္ စာဖတ္သူ ဆက္လက္၍ စဥ္းစားေစလုိပါ၏။ အထူးသျဖင့္ ဓမၼဥပေဒမ်ားကုိဖ်က္သိမ္း၍ အဓမၼဥပေဒမ်ားကုိ ျပ႒ာန္းျခင္းသည္လည္း မုသာဝါဒကုိက်ဴးလြန္ရုံမွ်သာမဟုတ္၊ တစ္ေလာကလုံးကုိသစၥာေဖာက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ေငြမည္းကုိ ေငြျဖဴလုပ္သကဲ့သုိ႔ မတရားအာဏာျဖင့္ အဓမၼဥပေဒမ်ားကုိျပ႒ာန္းျခင္းသည္ အလြန္ေမွာက္မွားသည့္ မိစၦာမုသားလမ္းစဥ္ကုိ အာသာငမ္းငမ္းတက္မက္စိတ္ႏွင့္ ၾကမ္းတမ္းသည့္ေဒါသ အာဃာတတုိ႔ျဖင့္ ဓမၼျဖစ္ေလဟန္ အရွက္ကင္းမဲ့စြာ အသက္သြင္းျခင္းသာတည္း။ ဓမၼကုိသစၥာေဖာက္ျခင္းသာတည္း။ ထုိ႔ျပင္ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေသာ ဓမၼကၡႏၶာရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ကုိ စကားအမ်ိဴးအစားေျခာက္မ်ိဴးျဖင့္ ခ်ိန္ထုိးၾကည့္ေသာ္ ႏွစ္မ်ိဴးကုိသာေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။
   ၁။ မွန္လည္းမွန္၊ေကာင္းက်ိဴးလည္းရွိ၊သူတပါးလည္းႏွစ္သက္ေသာစကား။
   ၂။ မွန္လည္းမွန္၊ေကာင္းက်ိဴးလည္းရွိ၏၊ သုိ႔ေသာ္သူတပါးမႏွစ္သက္ေသာစကား။
  ဘုရားရွင္သည္ စကားေျခာက္မ်ိဴးတြင္ ဤႏွစ္မ်ိဴးကုိသာအသုံးျပဳေတာ္မူခဲ့၏။ ဝိနည္းပညတ္ရာတြင္လည္းဤႏွစ္မ်ိဴးကိုသာသုံး၏။ သုတၱန္ကုိေဟာရာတြင္လည္းေကာင္း အဘိဓမၼာကုိေဟာရာတြင္လည္းေကာင္း ဤႏွစ္မ်ိဴးကုိသာအသုံးျပဳေတာ္မူခဲ့၏။ ဘုရင္ကုိေဟာသည္ျဖစ္ေစ ျပည့္တန္ဆာကုိေဟာသည္ျဖစ္ေစ နတ္ျဗဟၼာကုိေဟာသည္ျဖစ္ေစ ဤစကားႏွစ္မ်ိဴးကုိသာ အသုံးျပဳေတာ္မူ၏။ ထုိ႔အတူ မိမိတုိ႔လူမႈဝန္းက်င္အတြက္လည္း ဤအဂၤါႏွစ္မ်ိဴးပါဝင္ေသာ ဥပေဒကတိကဝတ္မ်ား စည္းကမ္းဥပေဒမ်ား နည္းဥပေဒမ်ားစသည္ကုိေရးစြဲက်င့္သုံးၾကလွ်င္ လူမႈေလာကသည္ စိတ္ပုိင္းတန္ဘုိးႏွင့္စံႏႈန္းမ်ားေရာ ရုပ္ပုိင္းတန္ဘုိးႏွင့္စံႏႈန္းမ်ားပါ ျမင့္တက္လာကာ လူ႔ဘုံသည္ နတ္နန္းဗိမာန္ဘုံၾကီးပမာ သာယာဖြယ္ျဖစ္လာမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ျဖစ္၏။  မိမိအထက္ပါေရးသားခ်က္မ်ားသည္ သစၥာပါရမီမဟုတ္ပါေခ်။ ေလာကအတြက္အေရးၾကီးေသာ သစၥာစကား သစၥာဓမၼအေၾကာင္းကုိ ဥပေဒႏွင့္စပ္၍ မိမိနားလည္သမွ် အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍ရွင္းျပခဲ့ျခင္းသာျဖစ္ပါ၏။အမွန္စင္စစ္ သစၥာပါရမီဟူသည္
  ေလာကသာယာဝေျပာေရးအတြက္စြန္႔လႊတ္ေသာစိတ္ထားျဖင့္ အေျပာႏွင့္အလုပ္ညီညြတ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျဖည့္က်င့္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ဤသည္ကုိပင္ သုဟုဇု ဟုေခၚပါ၏။ သုဟုဇုဟူသည္ ကုိယ္ေရာ ႏႈတ္ေရာ စိတ္ေရာ သုံးပါးစလုံး အလြန္ညီညြတ္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါ၏။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ မိမိအပါအဝင္ ေလာကသားမ်ားအားလုံး ေလာကသစၥာကုိျဖစ္ေစ ထုိ႔ထက္ပုိ၍ျမင့္ျမတ္ေသာ ပါရမီသစၥာကုိျဖစ္ေစ စြမ္းႏုိင္သည့္သစၥာမ်ားကုိ ျဖည့္က်င့္ႏုိ္င္ၾကပါေစေသာဟု ေတာင္းဆုျပဳလုိက္ရပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၆ ) အဓိ႒ာနပါရမီ

အဓိ႒ာန္ဟူေသာ စကားလုံးသည္လည္း ျမန္မာဗုဒၶဘာသာနယ္ပယ္တြင္ အသုံးတြင္က်ယ္လွေသာေဝါဟာရ တစ္ခုပင္ျဖစ္၏။ အဓိ႒ာန္ပုတီးစိပ္သည္၊ အဓိ႒ာန္သီလေဆာက္တည္သည္၊ အဓိ႒ာန္္သက္သတ္လြတ္စားသည္၊ အဓိ႒ာန္တရားစခန္းဝင္သည္ စသည္ျဖင့္အဓိ႒ာန္မ်ား မ်ားျပားလွပါ၏။ ရည္မွန္းခ်က္အသီးသီးျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္အသီးသီိးမွ ျဖည့္က်င့္ေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ အားထုတ္ၾကိဴးစားေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ အဓိ႒ာန္ဟူေသာ စကားလုံး၏အဓိပၸါယ္ကား ဘာျဖစ္သနည္းဆုိသည္ကုိ တိတိက်က်သိဘုိ႔လုိအပ္လွ၏။အမွန္စင္စင္ အဓိ႒ာန္ဟူေသာ စကားလုံးသည္ ပါဠိဘာသာ အဓိ႒ာန ဟူေသာေဝါဟာရမွလာ၏။ အဓိပၸါယ္ကား ခုိင္မာျပတ္သားေသာ ေဆာက္တည္မႈ တနည္း ျပတ္သားခုိင္မာရဲရင့္ေသာဆုံးျဖတ္ခ်က္ ဟူ၍ျဖစ္၏။မွန္၏။ ၾကီးမားေသာရည္မွန္းခ်က္အတြက္ သုိ႔မဟုတ္ ၾကီးမားေသာလုပ္ငန္းတစ္ခုအတြက္ လုပ္ရေတာ့မည္ျဖစ္လွ်င္ ျပတ္သားခုိင္မာရဲရင့္ေသာဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အေရးၾကီးလွပါ၏။ ထုိအဓိ႒ာန္ဟူေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မပါလွ်င္ မည္သည့္လုပ္ငန္းမွ်ထုိက္တန္စြာေအာင္ျမင္မည္မဟုတ္ေခ်။ စစ္မွန္ခုိင္မာေသာ အဓိ႒ာန္ရွိသူသည္ အစ၌လည္း ခုိင္မာျပတ္သား၏။ အလယ္၌လည္း ျပတ္သားရဲရင့္၏။ အဆုံး၌လည္း တိက်ျပတ္သား၏။ အစ အလယ္ အဆုံးကာလသုံးပါးလုံးဝယ္ ခုိင္မာတိက်ျပတ္သားရဲရင့္ လွ၏။ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ် ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ အပ်က္ဆီးမခံေပ။ အဓိ႒ာန္ကုိ ပ်က္စီးေစေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားစြာထဲတြင္ ထင္ရွားေသာအေၾကာင္းမ်ားကုိသာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍ေရးပါမည္။ လာဘဟူေသာ လာဘ္လာဘသည္လည္းအဓိ႒ာန္ကုိပ်က္စီးေစႏုိင္၏။ အဓိ႒ာန္၏ အဖ်က္အေမွာင့္ျဖစ္၏။ လာဘ္လာဘဟူသည္ ေငြေၾကးအပါအဝင္ သာမန္လူသားတုိ႔တပ္မက္ေမာေသာ ရာထူး ဂုဏ္သိရ္ စည္းစိမ္ အုိးအိမ္စသည့္ပုိင္ဆုိင္မႈအစုစုတုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေနာင္ သကၠာရဟူေသာ အေျခြအရံေပါမ်ားမႈ၊ အမ်ား၏အထင္ၾကီးခံရမႈ၊ အမ်ား၏ေလးစားခံရမႈ၊ အမ်ား၏အခြင့္အေရးႏွင့္ေနရာေပးဆက္ဆံခံရမႈတုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ ထုိသည့္သကၠာရသည္လည္း အဓိ႒ာန္၏ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ကန္သင္းပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ျပင္ သိေလာကဟူေသာ ထင္ေပၚေက်ာ္ေဇာမႈ၊ ဂုဏ္သတင္းေမႊးပ်ံ႔မႈတုိ႔သည္လည္း အဓိ႒ာန္၏ မာရ္နတ္သာျဖစ္၏။ ၾကီးမားေသာလုပ္ငန္းတစ္ခုကုိ ျမင့္ျမတ္ေသာရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ တစုိက္မတ္မတ္ၾကိဴစားလုပ္ေဆာင္ေနသူ အတြက္ ဤဆုိခဲ့ျပီးေသာ လာဘ သကၠာရ သိေလာကဟူေသာ အဖ်က္အေမွာင့္ပေယာဂမ်ားသည္ မလြဲမေသြဝင္ေရာက္လာမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ ဤလာဘ သကၠာရႏွင့္သိေလာကတုိ႔သည္ စစ္မွန္ေသာ အဓိ႒ာန္ကုိျဖည့္က်င့္သူအတြက္ ခလုတ္ကန္သင္း အမႈိက္သရုိက္မွ်သာျဖစ္ေလ၏။ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ အဟန္႔အတား ရန္သူမ်ားသာျဖစ္၏။ မိတ္ေဆြစစ္မဟုတ္ေခ်။ ဆုိလုိသည္မွာ ထုိလာဘ သကၠာရ သိေလာကတုိ႔ျဖင့္ ဖ်ားေယာင္းသိမ္းသြင္းမႈကုိခံရေသာအခါ မူလရည္မွန္းခ်က္မ်ား ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ေျပာင္းလဲသြားတတ္၏။ သုိ႔မဟုတ္ ပ်က္ဆီးေပ်ာက္ကြယ္သြားတတ္၏။ ဤသုိ႔ျဖစ္တတ္သည္မွာ အသစ္အဆန္းလည္းမဟုတ္၊ မိမိအေနျဖင့္ အျပစ္ဟူ၍လည္းမဆုိခ်င္ေပ။  အေၾကာင္းမွာ သာမန္လူတန္းစားမ်ားအဖုိ႔ ဤျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ဓမၼတာသာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။  သာမန္ေလာကရႈေထာင့္အရၾကည့္လွ်င္ ဤ လာဘ သကၠာရ သိေလာကတုိ႔ကုိရရွိျခင္းသည္ ဘဝ၏ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္၏။ ဘဝ၏ရည္မွန္းခ်က္လည္းျဖစ္၏။ ဘဝ၏ပန္းတုိင္ဟူ၍လည္းသတ္မွတ္ထားၾက၏။ ဘဝ၏အေရးၾကီးဆုံးေသာ မိတ္ေဆြသဂၤဟဟူ၍လည္းျမင္ၾကမည္ျဖစ္၏။ ဤေအာင္ျမင္မႈ၊ဤရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ ဤပန္းတုိင္အတြက္ ေလာကသားတုိ႔ မေမာႏုိင္မပန္းႏုိင္ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းၾကီးစြာျဖင့္ ေန႔စဥ္နိစၥဓူဝ ရုန္းကန္ၾကိဴးစားေနၾက၏။ အမွန္စင္စစ္ ဤလာဘ သကၠာရ သိေလာကအတြက္ ရည္မွန္းခ်က္ထား ပန္းတုိင္သတ္မွတ္၍ ၾကိဴးစားေနျခင္းသည္ ေရတုိစီမံကိန္းမွ်သာျဖစ္ေလ၏။ တစ္ဘဝစာ တစ္ခဏတာအတြက္ ေတာင့္တခ်က္မ်ားသာျဖစ္ေလ၏။ သုိ႔ေသာ္ ေရရွည္သံသရာရည္မွန္းခ်က္ သုိ႔မဟုတ္ သံသရာမွလြတ္ေျမာက္ေရးရည္မွန္းခ်က္ ထားသူအတြက္ကား ဤလာဘ သကၠာရႏွင့္သိေလာကတုိ႔သည္ပန္းတုိင္လည္းမဟုတ္၊ရည္မွန္းခ်က္ဟူ၍လည္းမသတ္မွတ္၊ ေအာင္ျမင္မႈဟူ၍လည္းမယူဆၾကေခ်။ အေၾကာင္းမွာ တကယ္စစ္မွန္ထုိက္တန္သည့္ ရလာဒ္မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ မွန္၏။ ထုိေအာင္ျမင္မႈမ်ားကုိ တပ္မက္ေမာေသာ တဏွာ၊ ငါလုပ္လွ်င္ျဖစ္တယ္ ငါသာစြမ္းတယ္ စသည္ျဖင့္ေထာင္လႊားေမာက္မာေသာ မာနႏွင့္ ထုိတဏွာႏွင့္မာနတုိ႔ကုိအေျခခံေသာ ေမွာက္မွားသည့္ ဒိ႒ိမ်ားျဖစ္ပြါးလာႏုိင္ေလ၏။ ထုိတရားမ်ားျဖစ္လာလွ်င္လည္း မိမိအတြက္ေရာ ေလာကအတြက္ပါ အႏၱရာယ္သည္ အနည္းႏွင့္အမ်ားျဖစ္လာေတာ့၏။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ယေန႔ကမၻာဝယ္ အခ်ိဳ႔လူဆုိးမ်ားသည္ မေကာင္းမႈကုိက်ဴးလြန္ရန္အတြက္ ခုိင္မာေသာဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိခ်၍ က်ဴးလြန္ရန္လက္မေႏွးၾကဘဲ လက္ရဲဇက္ရဲျဖင့္ျပဳလုပ္ၾက၏။ တုံးတုိက္တုိက္ က်ားကုိက္ကုိက္ မုိက္ရူးရဲဆန္စြာ က်ဴးလြန္ၾကမည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တုိ႔ျဖင့္  လႈပ္ရွားရုန္းကန္ေနၾက၏။ ထုိလုပ္ေဆာင္ခ်က္သည္လည္း အဓိ႒ာန္ပင္ျဖစ္ေလသေလာ။ အေျဖကား ဤလုပ္ေဆာင္ခ်က္ က်ဴးလြန္ခ်က္တုိ႔သည္လည္း အဓိ႒ာန္ပင္ျဖစ္၏ဟူေလသတ္။ အေၾကာင္းကား အဓိ႒ာနအရ အဓိေမာကၡေစတသိက္ကုိအရေကာက္ရ၍ ထုိအဓိေမာကၡေစတသိက္သည္ ကုသုိလ္စိတ္မ်ားႏွင့္လည္းစပ္ယွဥ္ႏုိင္သလုိ အကုသုိလ္စိတ္မ်ားႏွင့္လည္း အတူတြဲစပ္ကာ ျဖစ္ႏုိင္ခြင့္ရွိေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ အဓိ႒ာန္တြင္ အၾကံဆုိးမ်ားလည္းပါႏုိင္သလုိ အေတြးေကာင္းမ်ားလည္းပါႏုိင္၏။  အဓိ႒ာန္ျဖင့္ ေအာ့ႏွလုံးနာစရာ မသတီစရာ  ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ားကိုလည္းက်ဴးလြန္ႏုိင္သလုိ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏုိး စုံမက္စြာအားထားေလာက္ေသာ အၾကင္နာတရား ပညာတရားမ်ားျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးကုိစြမ္းစြမ္းတမံသယ္ပုိးေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိလည္း လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါ၏။ ေလာကတြင္ အၾကံဆုိးမ်ားျဖင့္ အဓိ႒ာန္ဆုိးမ်ား ၾကီးစုိးလႊမ္းမုိးေနသည္ကုိလည္းေတြ႔ႏုိင္သလုိ အၾကံေကာင္းမေနာေကာင္းမ်ားျဖင့္ အဓိ႒ာန္ေကာင္းမ်ား ေအာင္ျမင္ေနသည္ကုိလည္း အထင္အရွားေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါ၏။ထုိ႔ေၾကာင့္အဓိ႒ာန္ဟုဆုိတုိင္း အေကာင္းခ်ည္းဟူ၍ မဆုိႏုိင္ေၾကာင္း ေသခ်ာစြာမွတ္သားဘုိ႔လိုအပ္ပါ၏။ ဝါဝါျမင္တုိင္း ေရႊအစစ္မဟုတ္ႏုိင္ေၾကာင္းစာဖတ္သူသိနားျပီးသားျဖစ္ေပမည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ အလိမ္အညာ အၾကံအဖန္မ်ားေပါမ်ားလွေသာေၾကာင့္ အသိဥာဏ္ကုိယ္ခံအား ေကာင္းေကာင္းရွိထားဘုိ႔ အမွန္ပင္လုိအပ္လွပါ၏။ အထက္ပါရွင္းျပခ်က္တုိ႔မွာ သာမန္အဓိ႒ာန္အေၾကာင္းကုိသာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍ စာဖတ္သူနားလည္ႏုိင္ဘုိ႔ႏွင့္ ထုိ႔ထက္ဆက္လက္၍စဥ္းစားႏုိင္ေစဘုိ႔တင္ျပျခင္းမွ်သာျဖစ္ပါ၏။ ပါရမီေျမာက္ေသာ အဓိ႒ာန္မဟုတ္ေခ်။အမွန္စင္စစ္ အဓိ႒ာနပါရမီဟူသည္ ဒါန သီလစေသာ ပါရမီေျမာက္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ျမင္ေစရန္ ျဖဴစင္ေျဖာင့္မတ္ ျမင့္ျမတ္စြာ ပဓာနအားျဖင့္တြန္းအားေပးေသာ ခုိင္မာျပတ္သားတိက်ရဲရင့္သည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပင္ျဖစ္၏။မွန္၏။ ဤအဓိ႒ာန္ပါရမီဟူေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္စိတ္စြမ္းအားသည္ သူေလွ်ာက္လွမ္းမည့္လမ္းခရီးဝယ္ ၾကဳံေတြ႔ရေသာ အခက္အခဲ ဆူးေျငာင့္ခလုပ္မ်ားကုိ ပယ္ရွားေတာ္လွန္ပစ္ႏုိင္စြမ္း၏။ အေႏွာက္အယွက္မ်ားသည္ မည္သည့္ပုံစံမ်ိဴးျဖင့္ပင္ အသြင္ေျပာင္း၍ဝင္လာသည္ျဖစ္ေစ ဂရုမစုိက္ အေလးမထားေပ။ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးစရာအျဖစ္ဝင္လာလွ်င္လည္း နည္းလမ္းအျဖစ္အသုံးခ်ကာ ေက်ာ္လႊား၏။ ဒုကၡ ေသာကအျဖစ္ျဖင့္ဝင္လာလွ်င္လည္း တည္ျငိမ္စြာပယ္ရွားပစ္၏။ သူဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းမည္ျဖစ္ေသာ ျမင့္ျမတ္သည့္ မဟာရည္မွန္းခ်က္အတြက္ စုိးစဥ္းအနည္းငယ္မွ် ေနာက္ျပန္လွည့္မည့္သူမဟုတ္ေခ်။ သုိ႔ေသာ္  ငါ့ေလွငါထုိး ပဲခူးေရာက္ေရာက္၊ ငါ့ျမင္းငါစုိင္း စစ္ကုိင္းေရာက္ေရာက္ဟူ၍ မုိက္ရူးရဲဆန္ဆန္ တစ္ဇြတ္ထုိးေခါင္းမာစြာလည္းျပဳလုပ္လိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ ဥာဏ္ပညာႏွင့္ယွဥ္စပ္ေသာ ႏႈိင္းႏႈိင္းခ်ိန္ခ်ိန္ သုခမိန္၊ ဆုိေရးရွိက ဆုိအပ္လွ၏ ဆုိသည့္အတုိင္ အေျခအေနႏွင့္အခ်ိန္အခါကုိ ေကာင္းစြာအသုံးခ်ကာ ဆုံးျဖတ္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္၏။ ထုိ႔ျပင္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးႏွင့္ ေကာင္းမႈကုသုိလ္အတြက္ သူ႔ကိုစည္းရုံးလွ်င္ ရႏုိင္ေသာ္လည္း အက်ိဴးမဲ့ေသာ အကုသုိလ္လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္စည္းရုံးလွ်င္မည္သုိ႔မွ်ရႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။ ထုိပါရမီေျမာက္အဓိ႒ာန္သည္ အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါအရ မာလွ်င္သံေခ်ာင္း ေပ်ာ့လွ်င္ဖေယာင္း ဟူသကဲ့သုိ႔ မာသင့္သည့္အရာဝယ္ သံေခ်ာင္းကဲ့သုိ႔လည္းမာ၏။ ေက်ာက္ခဲကဲ့သုိ႔လည္း က်စ္လစ္သိပ္သည္း၏။ ေပ်ာ့သင့္သည့္အရာဝယ္ ဖေယာင္းကဲ့သုိ႔လည္း ေပ်ာ့သကဲ့သို႔  ပန္းပြင့္ပမာလည္းႏူးည့ံလွပျပႏုိင္၏။ သုိ႔ေသာ္ လိမ္လည္ေကာက္က်စ္ျခင္း အလ်ဥ္းမရွိေခ်။  မိမိအေနျဖင့္ ေလာကလူသားအမ်ားသည္ ျဖဴစင္ထက္ျမက္ေသာ ကုသုိလ္အဓိ႒ာန္မ်ားလည္း တည္ေဆာက္ႏုိင္ၾကပါေစ၊ ထုိ႔ထက္ ပါရမီေျမာက္သည့္ အဓိ႒ာန္မ်ားလည္း တည္ေဆာက္ျဖည့္က်င့္ႏုိင္ၾကပါေစေသာဟု ပတၳနာမႈ ေတာင္းဆုျပဳလုိက္ရပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၇ ) ေမတၱာပါရမီ

 မိမိတုိ႔ျမန္မာလူမ်ိဴးမ်ား၏နားတြင္ ေမတၱာဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ သမုိင္းႏွင့္ခ်ီ၍ နားရည္ဝလွျပီဟု ဆုိခ်င္ပါ၏။ သမုိင္းႏွင့္ခ်ီ၍ နားရည္ဝလွေသာ္လည္း ေမတၱာသည္ လက္ေတြ႔လႈမႈနယ္ပယ္တြင္ေတာ့ အသားမက် အဝါးမဝါေသးဟုလည္းဆုိလုိက္ခ်င္ျပန္ပါ၏။ အေၾကာင္းမွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏
သြန္သင္ခ်က္အတုိင္း ျမတ္ဗုဒၶက်င့္ေတာ္မူခဲ့သည့္အတုိင္း မိမိတုိ႔ဗုဒၶဘာသာဝင္ ႏုိင္ငံသားအမ်ားစုတုိ႔ လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံမႈအပုိင္းတြင္ အားနည္းေသာေၾကာင့္ျဖစ္မည္ဟုလည္း ေကာက္ခ်က္ဆြဲမိပါ၏။
အမွန္စင္စစ္ ေမတၱာအားနဲခဲ့ၾက၊ နဲေနၾကျပီးလွ်င္ ေဒါသႏွင့္အတၱမာနမ်ားလႊမ္းမုိးခဲ့ၾက၊ လြမ္းမုိးေနေသာေၾကာင့္ပင္ မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံသည္ အင္ပါယာတစ္ခုတည္းအျဖစ္ ရွည္ၾကာစြာမရပ္တည္ႏုိ္င္ခဲ့ဘဲ ပေဒသရာဇ္ႏုိင္ငံငယ္ေလးမ်ား အျဖစ္ျဖင့္သာ ေခတ္အဆက္ဆက္ စစ္မက္မ်ားျဖစ္ပြါးၾကလွ်က္ တည္ရွိခဲ့သည္ဟုလည္းဆုိခ်င္ပါ၏။ ယေန႔ေခတ္တုိင္ေအာင္ စည္းလုံးခုိင္မာေသာ အႏွစ္သာရျပည့္ဝေသာ အားကုိးယုံၾကည္ထုိက္ေသာ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ၾကီးမျဖစ္ေသးသည္မွာ အလြန္ဝမ္းနဲဘြယ္ေကာင္းေလစြ။ ရွက္ဖြယ္လည္းရွိစြတကား။ ယေန႔ေခတ္တြင္ စူပါ ပါဝါလည္းျဖစ္၍ ျပည္နယ္ ( ၅၀ ) ထိပါဝင္ေသာ အေမရိကားကုိၾကည့္လွ်င္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး စည္းလုံးညီညြတ္ေရး ဟူေသာစကားလုံးမ်ား အသုံးအလြန္နဲသည္ကုိေတြ႔ရ၏။ အေၾကာင္းမွာ ထုိလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ျပီးဆုံးခဲ့ျပီျဖစ္၍ ဖြ႔ံျဖိဴးတိုးတက္မႈလမ္းစဥ္ကုိပင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ခဲ့ျပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ဖြံ႔ျဖိဴးတုိးတက္ျပီးျဖစ္ရုံမွ်မက ကမၻာ့ေရွ႔ေဆာင္အေျခအေနသုိ႔ပင္ ၾကာျမင့္စြာဆုိက္ေရာက္ခဲ့ျပီးမဟုတ္ပါလား။ အေၾကာင္းကုိရွာေဖြေသာ္ အတၱမာနတည္းဟူေသာေဘာင္က်ဥ္းက်ဥ္းေလးထဲတြင္သာ ရပ္တည္မေနဘဲ ႏုိင္ငံသားတုိ႔အခ်င္းခ်င္း ေအးျမေသာ ေမတၱာလြင္ျပင္ကုိလက္တြဲေလွ်ာက္လွမ္းၾကလွ်က္ ေႏြးေထြးၾကင္နာေသာ  ကရုဏာရင္ခြင္ကုိ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ခုိလႈံခြင့္ရခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ဟု စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာရႈေထာင့္မွၾကည့္ျမင္မိပါ၏။(အေမရိကားသည္ ေမတၱာရွင္ႏုိင္ငံၾကီးဟုမဆုိလုိပါ။ ႏုိင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း တန္ဘုိးထားေလးစားေသာ သေဘာထားၾကီးႏုိင္ေသာ အမ်ိဴးသားေရးေမတၱာ အထုိက္အေလွ်ာက္က်င့္သုံးႏုိင္ျခင္းမွ်ကုိသာ ဆုိလုိပါသည္။ အေမရိကား၏ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ား ႏုိင္ငံေရးရႈေထာင့္စသည္မ်ားမွၾကည့္လွ်င္လည္း အေၾကာင္းတရားမ်ားရွိပါ၏။ ဤေနရာ၌ ဤမွ်သာေဖၚျပခ်င္၏။) မွန္၏။ႏုိင္ငံသားတုိ႔အခ်င္းခ်င္း ထုိေမတၱာလြင္ျပင္ႏွင့္ ကရုဏာရင္ခြင္တုိ႔ဝယ္ ေလွ်ာက္လွမ္းခုိလႈံခြင့္ရမွသာ တရားမွ်တေသာ၊ လုံျခံဳေသာ၊ အာမခံခ်က္ရိွေသာ၊ လူသားအခ်င္းခ်င္းတန္ဘုိးထားေလးစားေသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္သုိ႔ တက္လွမ္းႏုိင္ေပမည္။ သုိ႔မွသာ ႏုိင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း တူညီေသာအခြင့္အေရးမ်ားေပး၍ လုံျခံဳေသာ တရားမွ်တေသာ ဥပေဒမ်ား အသက္ရွင္သန္လာႏုိင္ပါ၏။ေမတၱာတရားကင္းမဲ့လွ်င္ စာရြက္ေပၚက ဥပေဒဟူသည္ လူမႈေလာကအတြက္ အသုံးလည္းမတည့္ အသက္လည္းမဝင္ေသာ ပုံႏွိပ္အကၡရာစာလုံးသက္သက္မွ်သာျဖစ္ေလ၏။  ထုိ႔ျပင္ ကမၻာ့ရြာစံနစ္ၾကီးတြင္ ေဒသဆုိင္ရာႏုိ္င္ငံမ်ားဖြဲ႔စည္းကာ စည္းလုံးမႈကုိ အရယူဤ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္မႈပန္းတုိင္ဟူေသာ ဘုံဗိမာန္ဝယ္ အဆင့္တန္းမီမီ သိကၡာရွိစြာ ခံစားေနၾကစဥ္တြင္ မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံသည္ ျပည္တြင္းေရးပဋိပကၡမ်ိဴးစုံျဖင့္ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းစြာျဖစ္ပြါးေနခဲ့ၾကေသာ ေရာင္စုံျပႆနာမ်ားႏွင့္ရန္ပြဲမ်ားသည္ ယေန႔ထိ မျပီးဆုံးေသးေပ။ သုိ႔ေသာ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆာင္ပုဒ္မ်ား တုိးတက္ေရးေဆာင္ပုဒ္မ်ားသည္ကား ကမၻာတြင္ အတြင္က်ယ္ဆုံး အမ်ားဆုံးသုံးေသာႏုိင္ငံေတာ့ျဖစ္ေလ၏။ ဥပေဒသည္လည္းပါးစပ္ဖ်ားတြင္သာတည္ရိွခဲ့၏။ အာဏာသည္လည္း ထုိနည္း၄င္းပင္။ စကၠဴေပၚတြင္ရွိသည့္ ဥပေဒဟူသည္ ၾကီးျပင္းသည္အထိ အသက္ရွင္သန္ခြင့္မရခဲ့။ လူမမယ္ ကေလးငယ္အရြယ္၊ ဥမမည္ စာမေျမာက္မီမွာပင္ ဝမ္းနဲဘြယ္ရာအျဖစ္ဆုိးႏွင့္တုိးခဲ့ရသည္သာမ်ားေလသည္ထင္မိ၏။ အသက္ဝင္ကာၾကီးျပင္းခဲ့သည့္ ဥပေဒမ်ားသည္လည္း ေအျမသည့္ေမတၱာဓာတ္ႏွင့္ေႏြးေထြးၾကင္နာသည့္ ကရုဏာဓာတ္မ်ား အလြန္နဲပါးခဲ့သည္ထင္၏။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံသားတုိ႔အခ်င္းခ်င္း တန္ဘုိးထားေလးစားတတ္ေသာ ေမတၱာတည္းဟူေသာ ေရစင္ေရေအးကုိဆြတ္ဖ်န္း၊ ကရုဏာတည္းဟူေသာ ေျမဩဇာကုိေကြ်းေမြး၍ ျပ႒ာန္းေရးဆြဲမွာသာလွ်င္ ဥပေဒတည္းဟူေသာ သစ္ပင္ၾကီးၾကာျမင့္စြာ ခန္႔ထည္ ခုိင္မာစြာျဖစ္ထြန္းလာႏုိင္ေပမည္။ သုိ႔မွသာ ကရုဏာေမတၱာတုိ႔ျဖင့္ေအးျမေသာ ဥပေဒသစ္ပင္ရိပ္ေအာက္ဝယ္ တုိင္းသူျပည္သားမ်ား ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနထုိင္ၾကလွ်က္ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္ေရးပန္းတုိင္းကုိ ခ်ီတက္ႏုိင္ၾကေပမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ေမတၱာဟူသည္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ သံသရာအေရး ဈန္တရားရေရးမွ်အတြက္သာမက တုိင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးတြင္လည္း မျဖစ္မေနအသုံးျပဳသင့္ေသာ လူသားအရင္းအျမစ္ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ဘုိ႔ အထူးလုိအပ္ပါ၏။ ထုိ႔ျပင္မိမိတုိ႔ႏိုင္ငံေတာ္မွခ်မွတ္ေသာ ေမတၱာေဆာင္ပုဒ္မ်ားကုိမေတြ႔ဘူးသလုိ အုပ္ခ်ဳပ္သူႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူမ်ား ခ်စ္ၾကည္စြာ ေမတၱာတရားျဖင့္ ေနထုိင္ခဲ့ၾကသည့္သတင္းကုိ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပုိင္း မိမိမၾကားဘူး မဖတ္ဘူးေပ။ ေရွးေခတ္တြင္လည္း မဂၤလာရွိေသာ ဤသည့္ေမတၱာသတင္းမ်ိဴး အလြန္ၾကားရခဲေသာ ဒုလႅဘတရားျဖစ္ခဲ့သည္ထင္၏။ ဤျဖစ္စဥ္တုိ႔မွာ ေမတၱာအားနဲျခင္း၏ သာဓကတုိ႔သာျဖစ္ေလ၏။ ယေန႔ေခတ္အေနအထားအရ ထင္ရွားရာ ဥပမာတစ္ခုအေနျဖင့္ျပရလွ်င္ အီးယူဟု အမ်ားသိၾကသည့္ ဥေရာပသမဂၢသည္ အဖြဲ႔ဝင္ ၂၇ ႏုိင္ငံရွိျပီးလွ်င္ အင္အားေတာင့္တင္းျပီး ကမၻာတြင္အေရးပါေသာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္၏။ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံတစ္ခု အခက္အခဲ အၾကပ္အတည္းၾကံဳလွ်င္ ဥပေဒႏွင့္အညီစုေပါင္း၍ ေျဖရွင္းၾက၏။ အထူးသျဖင့္ေလာေလာလတ္လတ္ အေျခအေနအရ ဂရိႏုိင္ငံ၏ အလြန္ဆုိးဝါး ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ စီးပြါးေရး အၾကပ္အတည္းကုိလည္း စုေပါင္း၍ အေျဖရွာႏုိင္ခဲ့ၾက၏။ ဤသည္တုိ႔မွာ အတၱမာန ေလ်ာ့နည္းျခင္း၏ ျပယုဂ္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ အထုိက္အေလ်ာက္ ေမတၱာကုိက်င့္သုံးျခင္း၏ ရလာဒ္လည္းျဖစ္၏။ မွန္၏။ ေမတၱာတရားလုံးဝကင္းမဲ့လွ်င္ ဤကဲ့သုိ႔ ေကာင္းေသာအေျဖကုိစုေပါင္းရွာႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။ ဤသည္မွာ မိမိခံစားနားလည္သလုိ တင္ျပျခင္းျဖစ္၍ စာဖတ္သူ သေဘာတူခ်င္မွတူေပမည္။ အထက္ပါအျမင္တုိ႔မွာ ႏုိင္ငံႏွင့္ယွဥ္၍ အနည္းငယ္သုံးသပ္ၾကည့္ျခင္းမွ်သာျဖစ္၏။ အမွန္စင္စစ္ ေမတၱာသည္ တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ဘဝအတြက္လည္း လုိအပ္၏။ အေရးပါ၏။ မိသားစုအသီးသီး၏ ဘဝအတြက္လည္း မရွိမျဖစ္လုိအပ္သလုိ လူ႔ေလာကၾကီးတစ္ခုလုံးအတြက္လည္း အဓိကေသာ့ခ်က္ေနရာတြင္ပါဝင္ပါ၏။ အေၾကာင္းမွာ ေမတၱာကင္းလွ်င္  ေကာင္းက်ိဴးမွန္သမွ် လြင့္စင္ကင္းေဝးသြားႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤေမတၱာႏွင့္ပတ္သက္၍ (၅၂၈)သြယ္ဟူေသာ မိသားစုေမတၱာႏွင့္ (၁၅၀၀) ဟူေသာ တဏွာ ကိေလသာေမတၱာတုိ႔ကုိ ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ိဴးမ်ား ၾကားဖူးၾက၏။ သို႔ေသာ္ (၅၂၈)သြယ္ႏွင့္ (၁၅၀၀)တဏွာေမတၱာတြက္ပုံကုိေတာ့ သိသူအလြန္နဲပါးမည္ဟု ယူဆမိပါ၏။ (မိမိသည္လည္း ဤပုိ႔စ္တြင္ ထုိတြက္ကိန္းမ်ားကုိ ရည္ရြယ္ရင္းမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ရွင္းျပမည္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ ေနာက္ပုိင္းသက္ဆုိင္ရာအခန္းတြင္ ရွင္းျပပါမည္။) ေမတၱာႏွင့္ပတ္သက္၍ မိမိဤသုိ႔ ေလးဆင့္ေလးလႊာခြဲျခားခ်င္ပါ၏။
  ၁။ ၾကင္သူႏွစ္ဦးတုိ႔၏ ေမတၱာ ( တဏွာေပမ)
  ၂။ မိသားစုေမတၱာ ( ေဂဟႆိတေပမ)
  ၃။ လူမႈေရးေမတၱာ (သဟဇာတေပမ)
  ၄။ ျမင့္ျမတ္သူတုိ႔၏ ေလာကကုိခ်စ္သည့္ ျဖဴစင္က်ယ္ျပန္႔ေသာ ေမတၱာ (ပါရမီေမတၱာ) ဟူ၍ျဖစ္၏။ ထုိတြင္ နံပါတ္တစ္ျဖစ္သည့္ ၾကင္သူေမာင္ႏွံႏွစ္ေဖာ္တုိ႔၏ ေမတၱာသည္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦး၏ဘဝအတြက္ ေကာင္း၏။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးမွလြဲ၍ တစ္ျခားသူမ်ားအတြက္ ေနရာမရွိ၊ မေပးေပ။ တစ္ျခားသူကုိ ေနရာေပးလွ်င္လည္း မလုိလား မႏွစ္သက္ႏုိင္ျဖစ္ၾက၏။ အေၾကာင္းမွာ ထုိေမတၱာသည္ ငါ့ခ်စ္သူ သုိ႔မဟုတ္ ငါ ဟူေသာအတၱအေပၚတြင္သာ အေျချပဳတည္ေဆာက္ထားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤေမတၱာမ်ိဴးသည္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ အားမကုိးထုိက္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ လူသားအမ်ားစုသည္ အတၱဗဟုိျပဳစိတ္၏ ေစ့ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ထုိေမတၱာမ်ိဴးကုိ တမ္းတၾက၏။ စုံမက္ၾက၏။ နံပါတ္ႏွစ္ျဖစ္သည့္ မိသားစုေမတၱာသည္ သူ၏သက္ဆုိင္ရာမိသားစုအတြက္လုိအပ္၏။ ေကာင္းလည္းေကာင္း၏။ က်င့္သုံးသင့္ ပြါးမ်ားသင့္ ထားသင့္၏။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔မိသားစုမွတစ္ပါး အျခားမိသားစုမ်ားကုိမူ သူဂရုမစုိက္၊ အေလးမထား၊ အားမကုိးေလာက္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ေမတၱာသည္ ငါ့မိသားစု ဟူေသာ အတၱနယ္ပယ္
က်ဥ္းက်ဥ္းေလးေပၚတြင္သာ အေျချပဳရပ္တည္ေနေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ ဤေမတၱာသည္ သူ၏ၾကင္သူအတြက္လည္းခ်စ္၏။ အၾကံဳးဝင္၏။ သူ၏မိသားစုအတြက္လည္းခ်စ္၏။ အၾကံဳးဝင္၏။  နံပါတ္သုံးျဖစ္သည့္ လူမႈေရးေမတၱာသည္ သူႏွင့္ခင္သူ ရင္းႏွီးသူ အကြ်မ္းဝင္သူ မိတ္ေဆြသဂၤဟတုိ႔အတြက္ ေကာင္း၏။ လိုအပ္၏။ သူႏွင့္လက္လွမ္းမီရာ လူမႈအဝန္းအဝုိင္းကုိသာ အာရုံျပဳ၏။ အေလးထား၏။ သူႏွင့္မနီးစပ္ မရင္းႏွီး မကြ်မ္းဝင္ေသာ လူမႈအဝန္းအဝုိင္းကုိကား သူစဥ္းစားလိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ေမတၱာသည္ သူ၏လူမႈအဝန္းအဝုိင္းဟူေသာ အတၱနယ္ပယ္တြင္သာ က်င္လည္ကာ အသက္ဝင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤေမတၱာမ်ိဴးသည္ အထက္ပါ ေမတၱာႏွစ္မ်ိဴးထက္ ပုိ၍က်ယ္ျပန္႔ပါ၏။ ပုိ၍လည္း အမ်ား၏အားကုိးမႈ ယုံၾကည္မႈကုိ ခံထုိက္ပါ၏။ လူမႈအဝန္းအဝုိင္းတစ္ခုအတြက္လုိအပ္ပါ၏၏။ ေလာကတြင္ ဆုိခဲ့ျပီးဤေမတၱာသုံးမ်ိဴးကုိ အေတြ႔မ်ား၏။ တနည္းဆုိေသာ္ ဤေမတၱာသုံးမ်ိဴးျဖင့္ ေလာကသားအမ်ားစုတုိ႔ခရီးဆက္ေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ အမွန္စင္စစ္ ေမတၱာ၏သေဘာသည္ ေဝးေဝးနီးနီးေသာသူမွန္သမွ်ကုိ နီးကပ္ထိစပ္ေစျပီးလွ်င္ ေကာင္းက်ိဴးကုိျဖစ္ထြန္းေစေသာ ေအးျမသည့္စိတ္၏ ဓာတ္သတၱိစြမ္းအင္ပင္ျဖစ္၏။မွန္၏။ ေမတၱာမရွိပါက လူအခ်င္းခ်င္းလည္း နီးနီးကပ္ကပ္ ပူးပူးတြဲတြဲေန၍မရ၊ မတတ္သာ၍ အတူေနရေသာ္လည္း စိတ္ခ်င္းကားေဝးေနသည္သာျဖစ္၏။ အျပန္အလွန္ ေအးျမသည့္စိတ္စြမ္းအင္ကုိ ထုတ္လုပ္မေပးႏုိင္ၾက။ ေဒါသ မာနစေသာ ပူေလာင္သည့္စိတ္စြမ္းအင္မ်ားသာ ထုတ္လုပ္ေပးၾကေတာ့၏။ ထုိအခါ ကြဲၾက ျပဲၾက၏။ တုိက္ၾက ခုိက္ၾကေတာ့၏။ ေလာကအတြက္ မည္သည့္ေကာင္းက်ိဴးမွ် မျဖစ္ထြန္းနုိင္ေတာ့။ အေနနီးလွ်င္ နီးသေလာက္ အႏၱရယ္ၾကီးတတ္ပါ၏။ လူသားအတြက္သာမက တိရစၦာန္တုိ႔အေပၚတြင္လည္း ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တတ္၏။ ထုိ႔ျပင္ ေမတၱာသာရွိမည္ဆုိလွ်င္ အထက္ပါဆုိခဲ့သည့္ ေမတၱာသုံးမ်ိဴးတြင္ မည္သည့္ေမတၱာပင္ျဖစ္ေစ တနည္းနည္းျဖင့္ သက္ဆုိင္သည့္သူမ်ားႏွင့္ ဝန္းက်င္ကုိ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ေစ၏။ ေနရာေဒသမည္မွ်ပင္ေဝးကြာေနသည္ျဖစ္ေစ အျပန္အလွန္ေကာင္းက်ိဴးကုိျဖစ္ေစႏုိင္ေလ၏။ နီးလွ်င္ကား ပုိ၍ေကာင္းက်ိဴးျပဳႏုိင္သည္မွာ အထူးေျပာဖြယ္ရာမရွိေခ်။ အဆုိပါ ေမတၱာသုံးမ်ိဴးထက္ ပုိ၍ျမင့္ျမတ္ေသာ ေလာကတစ္ခုလုံးအတြက္ အမွန္လုိအပ္ေသာ တစ္ေလာကလုံး၏ အားကုိးထုိက္ေသာ ေမတၱာကား ပါရမီေမတၱာပင္ျဖစ္၏။ ဤပါရမီေမတၱာသည္ ဆုိခဲ့ျပီးေမတၱာသုံးမ်ိဴးထက္ က်ယ္ျပန္႔၏။ အႏႈိင္းအဆမဲ့၏။ အကန္႔အသတ္မဲ့၏။ ၾကင္သူတုိ႔၏အဝန္းအဝုိင္း၊ မိသားစုနယ္ပယ္၊ သက္ဆုိင္ရာလူမႈဝန္းက်င္နယ္ပယ္ အသြယ္သြယ္ႏွင့္ အျခားေသာ အဝန္းအဝုိင္းကန္႔သတ္မႈနယ္ပယ္မွန္သမွ်အားလုံးကုိ ေက်ာ္လြန္သြား၏။ အျပန္အလွန္ ၾကင္နာမႈထက္လည္းပုိ၏။ ခ်စ္ခင္ေဖၚေရြမႈထက္လည္း ျမင့္ျမတ္၏။ က်ယ္ျပန္႔၏။ စိတ္ေကာင္း ေစတနာေကာင္းထက္လည္း အဆမ်ားစြာနက္ရႈိင္း၏။ တစ္ေလာကလုံးအေပၚသက္ေရာက္၏။ အမွန္စင္စစ္ ပါရမီေမတၱာဟူသည္ ရာထူး ဂုဏ္သိရ္ စည္းစိမ္ဥစၥာ အသားအေရာင္ လူမ်ိဴး ဘာသာတရား ေနရာေဒသ စသည္တုိ႔ကုိ လုံးဝမခြဲျခားဘဲ သက္ရိွမွန္သမွ်အားလုံးကုိ တန္ဘုိးထားေလးစားလွ်က္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ မိမိ၏ခ်မ္းသာမွန္သမွ်ကုိပင္စြန္႔လႊတ္ဝံ့ေသာ ျမင့္ျမတ္ေအးျမသည့္ ခ်စ္စိတ္စြမ္းအားပင္ျဖစ္၏။မွန္၏။ ဤပါရမီေမတၱာသည္ စၾကာဝဠာေမတၱာျဖစ္၏။ မိမိ၏ႏုိင္ငံကုိလည္းေက်ာ္၏။ မိမိတုိ႔ကမၻာကုိလည္းေက်ာ္၏။ စၾကာဝဠာသက္ရွိအားလုံး၏ ေကာင္းက်ိဴးကုိလုိလား၏။ ထုိသုိ႔ပါရမီေမတၱာရွိေသာသူသည္ အေၾကာက္တရားမရွိေတာ့သလုိ အေၾကာက္တရားဆီသုိ႔လည္း မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ဦးတည္မည္မဟုတ္ေခ်။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ရင္တြင္း၌ရွိေသာ အကန္႔သတ္မဲ့ေမတၱာျဖင့္ အရုိင္းဆုိင္းဆုံးေသာ တိရစၦာန္သည္ပင္ သူ၏ မိတ္ေဆြျဖစ္လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ တနည္းဆုိေသာ္ ေမတၱာစစ္ဟူသည္ ေအးျမသည့္သတၱိပင္ျဖစ္၏။ ထုိေအးျမေသာ သတၱိသည္သာ ေလာကအတြက္ မြန္ျမတ္ၾကီးက်ယ္ေသာ ေကာင္းက်ိဴးကုိျပဳႏုိင္ပါ၏။ ပူေလာင္ေသာ ကိေလသာေမတၱာတုိ႔ျဖင့္ေသာ္မွ ေလာကအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးျပဳႏုိင္သည္ဆုိလွ်င္ ေအးျမသည့္သတၱိျဖစ္ေသာ
ေမတၱာျဖင့္အဘယ္သုိ႔လွ်င္ ေလာကအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးမျပဳဘဲရွိပါမည္နည္း။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိတုိ႔ေလာကသားမ်ားလည္း မိမိႏွင့္တကြေလာကေကာင္းက်ိဴးမ်ားျဖစ္ထြန္းေစရန္  မိမိတုိ႔စြမ္းႏုိင္သေလာက္ ေလာကအတြက္ ေမတၱာဆက္၍ အသက္ေမြးႏုိင္ၾကပါေစ၊ ေအးျမသည့္ေမတၱာသတၱိမ်ားတုိးပြါးၾကပါေစေသာဟု ေတာင္းဆုျပဳလုိက္ရပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၈ ) ဥေပကၡာပါရမီ

ဤဥေပကၡာဟူေသာ စကားလုံးကုိေရွးေရွးေသာ ပါရမီစကားလုံးမ်ားကဲ့သုိ႔အသုံးမတြင္က်ယ္လွေသာ္လည္း သုံးႏႈံးေျပာဆုိမႈေတာ့ရွိသည္ပင္။ သုံးႏႈံးေျပာဆုိမႈနည္းသည္ကုိေတြ႔ရ၏။ ထုိသုိ႔သုံးႏႈန္းေျပာဆုိမႈနည္းသကဲ့သုိ႔ ဥေပကၡာ၏ မူလသေဘာသဘာဝကုိ နားလည္သူလည္းအလြန္ရွားပါးလိမ့္မည္ထင္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဤစကားလုံး၏ အဓိပၸါယ္ကုိျပည့္စုံရန္မဆုိထားႏွင့္ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ျဖည့္က်င့္ဘုိ႔ရန္ပင္ ခက္ခဲလွေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ ေလာကတြင္ မိမိခ်စ္ခင္ေသာသူ၊ ရင္းႏွီးေသာသူမ်ား၊ မိမိတုိ႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ပတ္သက္သူမ်ားကုိ မိမိတုိ႔စြမ္းသေလာက္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးေလ့ရွိၾက၏။ မိမိတုိ႔ ေျပာသည့္အတုိင္း အၾကံေပးသည့္အတုိင္း ကူညီသည့္အတုိင္း တစ္ဖက္သားကလုိက္နာလွ်င္ ေက်နပ္၏။ ဆက္လက္၍အကူအညီေပး၏။ အကယ္၍ မလုိက္နာလွ်င္ ကူညီလုိစိတ္မ်ားကုုန္ခန္းသြားတတ္ၾက၏။ ထုိအခါ ငါ့စကားမွ နားမေထာင္ဘဲ၊ သူ႔ထုိက္နဲ႔သူ ရွိပေစေတာ့ ဟုစိတ္ပုိင္းျဖတ္ကာ ေက်ာခုိင္းလုိက္ၾက၏။ ထုိပုဂၢိဳလ္ကုိ လွည့္၍ပင္မၾကည့္ေတာ့။ ဂရုလဲမစုိက္ေတာ့။ ငါေတာ့ သူ႔ကုိ ဥေပကၡာျပဳလုိက္ပီ ဟု ေျပာဆုိသည္မ်ားကုိ ၾကားရဖူး၏။ ကုိယ္စိတ္တုိင္းမက်၍ ေဒါသစိတ္ျဖင့္ (တုိက္ခုိက္ဖိႏွိပ္လုိေသာ ေဒါသကုိမဆုိလုိပါ။) ေက်ာခုိင္းပစ္ခြာလုိက္ျခင္းကုိပင္ ဥေပကၡာဟု အယူအဆလြဲမွားစြာ သုံးစြဲေနၾကျခင္းျဖစ္ေလ၏။ ထုိ႔ျပင္ အေျခအေနႏွင့္ အေၾကာင္းေၾကာင္းအရ မိမိတုိ႔ခ်စ္ခင္သူမ်ားႏွင့္ ခြဲခြါရေသာအခါတြင္လည္း မတတ္သာ၍ ခပ္ခြာခြာေလးေနရသည္ကုိပင္ ဘဝျခင္းမမွ်လု႔ိ ဥေပကၡာစိတ္နဲ႔ပဲ ေနလုိက္ရတယ္ ဟုေျပာဆုိသံမ်ားလည္းၾကားရဖူး၏။ အမွန္မွာ ဥေပကၡာမဟုတ္၊ ေလာက၏ အနိမ့္အျမင့္ အၾကမ္းအႏုစေသာ ေလာကဓံကုိရင္မဆုိင္ရဲျခင္း သုိ႔မဟုတ္ သတၱိနဲျခင္းသာျဖစ္၏။(မည့္သုိ႔မွ်ေပါင္းစပ္ဖုိ႔ရန္မျဖစ္ႏုိင္ေသာ အေနအထားကုိမဆုိလုိပါ။ ၾကိဴးစားလွ်င္ေပါင္းစပ္ဖုိ႔ျဖစ္ႏုိင္ပါလွ်က္ မၾကိဴးစားဝ့ံေသာသူမ်ိဴးကုိသာရည္ရြယ္ပါ၏။) မိမိတုိ႔စိတ္တုိင္းမက်၍ ျဖစ္လုိရာျဖစ္ေစေတာ့ဟု
ေက်ာခုိင္းပစ္လုိက္ေသာ ေဒါသစိတ္နွင့္ သတၱိနည္းပါးမႈေၾကာင့္ ေရွာင္ထြက္ျခင္းတုိ႔ကုိ သေဗၺသတၱာ စာရင္းထဲထည့္လုိက္ျပီ၊ ဥေပကၡာျပဳလုိက္ျပီ ဟုေျပာဆုိသံမ်ားကုိ မိမိမၾကာခဏၾကားရဖူး၏။ ဤသည့္အယူအဆမွားသည္ အဘိဓမၼာကုိေသခ်ာစြာမသင္ဘူးသူမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓမၼႏွင့္ အလြန္ေဝးကြာသူမ်ား၏ မွားေလ့မွားထရွိေသာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုဟု ဆုိခ်င္ပါ၏။ အျပစ္ဟုဆုိျခင္းမဟုတ္ပါ။ အမွန္စင္စစ္ ဥေပကၡာ၏ တရားကုိယ္အရေကာက္သည္ တၾတမဇၥ်တၱတာ ေစတသိက္ျဖစ္၏။ ဤေစတသိက္၏ အဓိပၸါယ္သည္ ဝမ္းေျမာက္စရာေတြ႔ေသာ္လည္း ဝမ္းမေျမာက္ မသာယာ၊ ေၾကာက္စရာေတြ႔ေသာ္လည္း မေၾကာက္မလန္႔၊ ေဒါသျဖစ္စရာေတြ႔ေသာ္လည္း ေဒါသမျဖစ္၊ အလယ္အလတ္တည့္မတ္ျခင္းသေဘာရွိ၏။ အလည္အလတ္တည့္မတ္ျခင္းသေဘာရွိ၏ ဟုဆုိသျဖင့္ မည္သည့္လႈပ္ရွားမႈမွမရွိဘဲ အလည္တြင္ျငိမ္ျငိမ္ကေလးတည္ေနသည့္သေဘာဟုမထင္မွတ္ေစလုိပါ။ ဘာမွမေျပာဘဲ ႏႈတ္ဆိတ္ ႏႈတ္ပိိတ္ကာျငိမ္ေနသည္ဟုလည္းအမွတ္မမွားသင့္။ ထုိ႔ျပင္ ေကာင္းမႈႏွင့္ မေကာင္းမႈဟူေသာ အစုႏွစ္စုတြင္ ဘယ္ဘက္မွမလုိက္ဘူး၊ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ပဲလုိက္တယ္ဟုလည္း လြဲမွားစြာနားမလည္သင့္ေပ။ ဤသည့္စိတ္ထားမ်ိဴးသည့္ အမွန္တရားဘက္မွ မရပ္တည္ရဲေသာ သူရဲေဘာေၾကာင္သည့္ ေရွာင္ထြက္လုိသည့္ တာဝန္မယူရဲသည့္စိတ္ထားပင္ျဖစ္၏။ အမွန္စင္စစ္ ဥေပကၡာဟူသည္ ေျပာသင့္သည့္အရာကုိေျပာ၏။ လုပ္သင့္သည့္အရာကုိလုပ္၏။ အမွားႏွင့္အမွန္ကုိ တည့္မတ္ေအာင္ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ထြန္းေအာင္ ဦးစီးရြက္ေဆာင္ေသာ သေဘာလည္းရွိ၏။ မွားသည့္အရာကုိ မွားသည့္အတုိင္း သူ႔ထုိက္နဲ႔သူရွိပေစေတာ့ဟုလည္းေက်ာခုိင္းပစ္မသြား၊ မွန္သည့္အရာကုိလည္း အမွားဘက္သုိ႔မယိမ္းယို္င္ေစဘဲ ဆက္လက္တည့္မတ္ေနရန္ ထိန္းေက်ာင္းေပး၏။ တည့္မတ္တည္ျငိ္မ္စြာလႈပ္ရွားတက္ၾကြ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တုိ႔ကေတာ့ အလယ္အလတ္ ဥေပကၡာလမ္းစဥ္ပဲ၊ ဘယ္ဘက္မွမလုိက္ဘူးဟု ေျပာဆုိေနသူမ်ားသတိထားဘုိ႔ျဖစ္၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ သိကၡာပုဒ္ပညတ္သည့္အခါဝယ္ အျပစ္က်ဴးလြန္ေသာသူကုိ တရားမဆုံးျဖတ္ဘဲ ဘယ္ဘက္မွမလုိက္ဘူး၊ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ပဲ ဟုဆုိကာ ေရွာင္ထြက္ခဲ့ေသာသာဓကမ်ားရွိခဲ့ဖူးပါသလား။ စင္စစ္မရွိခဲ့ေခ်။ တရားအားေလ်ာ္စြာ အမွန္ႏွင့္အမွားတုိ႔၏သဘာဝအတုိင္း တည္ျငိမ္တည့္မတ္ခုိင္မာျပတ္သားစြာ ဆုံးျဖတ္ေတာ္မူခဲ့သည္ခ်ည္းပင္ျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ေလာက၏သဘာဝအရ  ခ်ီးမြမ္းျခင္း ကဲ့ရဲ့ျခင္း ေအာင္ျမင္ျခင္း က်ရႈံးျခင္းစေသာ ေလာကဓံတရားမ်ားသည္ မည့္သူ႔ကုိျဖစ္ေစ မည့္သည့္အရာကုိျဖစ္ေစ ရုိက္ခတ္မည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိသည့္ေလာက၏ ရုိက္ခ်က္တုိ႔ကုိ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ်ေရွာင္လႊဲ၍မရႏိုင္။ ထုိေလာက၏ ထုိးႏွက္ခ်က္ ရုိက္ခ်က္တုိ႔သည္ ( ခ်ီးမြမ္းခံရျခင္းႏွင့္ေအာင္ျမင္ျခင္းတုိ႔သည္လည္း ေလာက၏ သိမ္ေမြ႔ေသာ နားဝင္ခ်ိဴေသာ လုိလားၾကေသာ ထုိးႏွက္ခ်က္ ရုိက္ခ်က္တုိ႔သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ တကယ့္ပန္းတုိင္အစစ္မဟုတ္ေသးေၾကာင္း၊ ပန္းတုိင္ကုိသြားဘုိ႔ရန္ နည္းလမ္းမ်ား သုိ႔မဟုတ္ မွတ္တုိင္မ်ားသားျဖစ္ေၾကာင္းကုိသတိျပဳပါ) မထင္မွတ္ဘဲ လွ်ပ္တစ္ျပက္လည္းျဖစ္ႏုိင္၏။ ၾကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္းထားသလုိလည္းျဖစ္ႏုိင္၏။ မည္သုိ႔ဆုိေစထုိေလာက၏ ရုိက္ခ်က္တုိ႔ႏွင့္ေတြ႔ၾကံဳရသည့္အခါ မည္သည့္ရုိက္ခ်က္ ထုိးႏွက္ခ်က္ကုိမွ်အေလးမျပဳ၊ မတုန္႔ျပန္၊ ဂရုလည္းမစုိက္၊ အသိမွတ္လည္းမျပဳ၊ သူအမွန္တကယ္ လုပ္သင့္သည့္အရာကုိ ဆက္လက္၍ တည့္မတ္စြာလုပ္ေဆာင္၏။ ခ်ီးမြမ္းခံရမႈကုိလည္းမသာယာ၊ ကဲ့ရဲ့ခံရမႈကုိလည္း ဝမ္းမနဲ၊ ေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္လည္း မာန္မတက္၊ က်ရႈံးျခင္းေၾကာင့္လည္း စိတ္ဓါတ္မက်ဘဲ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ႏုိင္သည့္အရာမွန္သမွ်ကုိ တည္ျငိမ္တည့္မတ္ျပတ္သားစြာဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေအာင္ ထိန္းေက်ာင္းေပးသည့္သေဘာသည္ ဥေပကၡာျဖစ္၏။ျမင့္ျမတ္လွေလစြ။ က်င့္ႏုိင္ဘုိ႔ရန္လည္းခက္ခဲလွေလစြတကား။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ဤဥေပကၡာပါရမီကုိ အလြန္ရင့္က်က္ေသာ သူေတာ္စင္မ်ားသာလွ်င္ သူ႔သေဘာအတုိင္းျပည့္စုံေအာင္တိက်စြာျဖည့္ဆည္းႏုိင္ၾက၏။ ထုိ႔ျပင္ ဤဥေပကၡာ၏အဓိက ရန္သူတုိ႔သည္ ေလာကၾကီးမဟုတ္။ ေလာက၏ရုိက္ခ်က္ ထုိးႏွက္ခ်က္မ်ားလည္းမဟုတ္၊ အဟုတ္အစစ္ကား မိမိ၏ရင္တြင္းတြင္ရွိေနေသာ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟတုိ႔သာလွ်င္ျဖစ္၏။ ထုိေလာေဒါေမာသုံးခုကုိသာ မိမိက ႏုိင္ထားလွ်င္ ေလာက၏ရုိက္ခ်က္မ်ားဟူသည္ ပုရြက္ဆိတ္ကုိက္သေလာက္မွ် နာစရာဟုတ္၊ အဟန္႔အတား အေႏွာက္အယွက္လည္းမဟုတ္၊ အခက္အခဲဟူ၍လည္း သတ္မွတ္စရာမလုိေတာ့၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤဥေပကၡာပါရမီကုိ ျဖည့္က်င့္ႏုိင္ဘုိ႔ရန္ မိမိရင္တြင္းဝယ္ ေလာေဒါေမာတုိ႔ အေတာ္အတန္ကင္းေဝးေနဘုိ႔ေတာ့လုိအပ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ဥေပကၡာပါရမီဟူသည္ မည္သည့္ေလာကဓံ၏ ရုိက္ခ်က္ ထုိးႏွက္ခ်က္ေၾကာင့္မွ် ယိမ္းယုိင္မသြားဘဲ ေလာက၏ ေကာင္းက်ိဴးမွန္သမွ်ကုိ တည္ျငိမ္တည့္မတ္ျပတ္သြားစြာ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ထိန္းေက်ာင္းတည့္မတ္ေပးႏုိင္ေသာ တၾတမစၨ်တၱတာေစတသိက္၏ စြမ္းအင္ပင္ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါ၏။ ဤဥေပကၡာပါရမီသည္ ခက္သည္ဟုဆုိကာမွ်ျဖင့္မိမိတုိ႔ႏွင့္မဆုိင္၊ ဘုရားအေလာင္းေတာ္စေသာ သူေတာ္စင္ၾကီးတုိ႔ႏွင့္သာသက္ဆုိင္သည္ဟုသေဘာထားကာ မ်က္ကြယ္မျပဳသင့္ေပ။ အမွန္စင္စစ္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ေဟာၾကားထားေတာ္မူေသာ က်င့္ခဲ့ေတာ္မူေသာတရားေတာ္မ်ားသည္ အမွန္ဆႏၵသာရွိပါက လူသားမ်ားမက်င့္ႏုိင္စရာအေၾကာင္းမရွိေပ။ ထုိ႔ျပင္ ဘုရားရွင္ကလည္း ငါမွက်င့္ႏုိင္တယ္၊ ငါပဲဘုရားျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ တစ္ျခားသူမ်ားမက်င့္ႏုိင္၊ ဘုရားမျဖစ္ႏုိင္ဟုလည္း တစ္လုံးတစ္ပါဒမွ်မေဟာၾကား၊ မသြန္သင္ခဲ့ေပ။ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ပင္ သာမန္လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္မွ ထိပ္တန္းအႏွိဳင္းမဲ့ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ေရာက္ေအာင္ က်င့္ေဆာင္ျပခဲ့သည္မဟုတ္ပါလား။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိလည္း မိမိတုိ႔သာ ဆႏၵရွိၾကမည္ဆုိလွ်င္ ဘုရားအျဖစ္သုိ႔လည္းေရာက္ေအာင္က်င့္ႏုိင္ပါ၏။ အဂၢသာဝကအျဖစ္၊ မဟာသာဝကအျဖစ္ စသည့္စသည့္ျမင့္ျမတ္သည့္ဘဝမ်ားသုိ႔ေရာက္ေအာင္လည္း က်င့္ေဆာင္ႏုိင္ၾကပါ၏။ က်င့္ေဆာင္ႏုိင္ရန္လည္း ဘုရားရွင္က နည္းလမ္းမ်ားေပးခဲ့ျပီးျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ကေရွ႔ေဆာင္၍ က်င့္လည္းျပ၍ နည္းလမ္းလည္းေပးခဲ့သကဲ့သုိ႔ မိမိတုိ႔လည္း ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ စြမ္းႏုိင္သည့္အလုပ္ကုိ က်ေရာက္သည့္ေနရာမွ ပါရမီစိတ္ထားမ်ားျဖင့္ စြမ္းေဆာင္ၾကဘုိ႔လုိအပ္ပါ၏။ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ၾကပါေစဟုလည္း ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၇ ) ေမတၱာပါရမီ

 မိမိတုိ႔ျမန္မာလူမ်ိဴးမ်ား၏နားတြင္ ေမတၱာဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ သမုိင္းႏွင့္ခ်ီ၍ နားရည္ဝလွျပီဟု ဆုိခ်င္ပါ၏။ သမုိင္းႏွင့္ခ်ီ၍ နားရည္ဝလွေသာ္လည္း ေမတၱာသည္ လက္ေတြ႔လႈမႈနယ္ပယ္တြင္ေတာ့ အသားမက် အဝါးမဝါေသးဟုလည္းဆုိလုိက္ခ်င္ျပန္ပါ၏။ အေၾကာင္းမွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏
သြန္သင္ခ်က္အတုိင္း ျမတ္ဗုဒၶက်င့္ေတာ္မူခဲ့သည့္အတုိင္း မိမိတုိ႔ဗုဒၶဘာသာဝင္ ႏုိင္ငံသားအမ်ားစုတုိ႔ လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံမႈအပုိင္းတြင္ အားနည္းေသာေၾကာင့္ျဖစ္မည္ဟုလည္း ေကာက္ခ်က္ဆြဲမိပါ၏။
အမွန္စင္စစ္ ေမတၱာအားနဲခဲ့ၾက၊ နဲေနၾကျပီးလွ်င္ ေဒါသႏွင့္အတၱမာနမ်ားလႊမ္းမုိးခဲ့ၾက၊ လြမ္းမုိးေနေသာေၾကာင့္ပင္ မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံသည္ အင္ပါယာတစ္ခုတည္းအျဖစ္ ရွည္ၾကာစြာမရပ္တည္ႏုိ္င္ခဲ့ဘဲ ပေဒသရာဇ္ႏုိင္ငံငယ္ေလးမ်ား အျဖစ္ျဖင့္သာ ေခတ္အဆက္ဆက္ စစ္မက္မ်ားျဖစ္ပြါးၾကလွ်က္ တည္ရွိခဲ့သည္ဟုလည္းဆုိခ်င္ပါ၏။ ယေန႔ေခတ္တုိင္ေအာင္ စည္းလုံးခုိင္မာေသာ အႏွစ္သာရျပည့္ဝေသာ အားကုိးယုံၾကည္ထုိက္ေသာ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ၾကီးမျဖစ္ေသးသည္မွာ အလြန္ဝမ္းနဲဘြယ္ေကာင္းေလစြ။ ရွက္ဖြယ္လည္းရွိစြတကား။ ယေန႔ေခတ္တြင္ စူပါ ပါဝါလည္းျဖစ္၍ ျပည္နယ္ ( ၅၀ ) ထိပါဝင္ေသာ အေမရိကားကုိၾကည့္လွ်င္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး စည္းလုံးညီညြတ္ေရး ဟူေသာစကားလုံးမ်ား အသုံးအလြန္နဲသည္ကုိေတြ႔ရ၏။ အေၾကာင္းမွာ ထုိလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ျပီးဆုံးခဲ့ျပီျဖစ္၍ ဖြ႔ံျဖိဴးတိုးတက္မႈလမ္းစဥ္ကုိပင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ခဲ့ျပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ဖြံ႔ျဖိဴးတုိးတက္ျပီးျဖစ္ရုံမွ်မက ကမၻာ့ေရွ႔ေဆာင္အေျခအေနသုိ႔ပင္ ၾကာျမင့္စြာဆုိက္ေရာက္ခဲ့ျပီးမဟုတ္ပါလား။ အေၾကာင္းကုိရွာေဖြေသာ္ အတၱမာနတည္းဟူေသာေဘာင္က်ဥ္းက်ဥ္းေလးထဲတြင္သာ ရပ္တည္မေနဘဲ ႏုိင္ငံသားတုိ႔အခ်င္းခ်င္း ေအးျမေသာ ေမတၱာလြင္ျပင္ကုိလက္တြဲေလွ်ာက္လွမ္းၾကလွ်က္ ေႏြးေထြးၾကင္နာေသာ  ကရုဏာရင္ခြင္ကုိ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ခုိလႈံခြင့္ရခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ဟု စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာရႈေထာင့္မွၾကည့္ျမင္မိပါ၏။(အေမရိကားသည္ ေမတၱာရွင္ႏုိင္ငံၾကီးဟုမဆုိလုိပါ။ ႏုိင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း တန္ဘုိးထားေလးစားေသာ သေဘာထားၾကီးႏုိင္ေသာ အမ်ိဴးသားေရးေမတၱာ အထုိက္အေလွ်ာက္က်င့္သုံးႏုိင္ျခင္းမွ်ကုိသာ ဆုိလုိပါသည္။ အေမရိကား၏ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ား ႏုိင္ငံေရးရႈေထာင့္စသည္မ်ားမွၾကည့္လွ်င္လည္း အေၾကာင္းတရားမ်ားရွိပါ၏။ ဤေနရာ၌ ဤမွ်သာေဖၚျပခ်င္၏။) မွန္၏။ႏုိင္ငံသားတုိ႔အခ်င္းခ်င္း ထုိေမတၱာလြင္ျပင္ႏွင့္ ကရုဏာရင္ခြင္တုိ႔ဝယ္ ေလွ်ာက္လွမ္းခုိလႈံခြင့္ရမွသာ တရားမွ်တေသာ၊ လုံျခံဳေသာ၊ အာမခံခ်က္ရိွေသာ၊ လူသားအခ်င္းခ်င္းတန္ဘုိးထားေလးစားေသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္သုိ႔ တက္လွမ္းႏုိင္ေပမည္။ သုိ႔မွသာ ႏုိင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း တူညီေသာအခြင့္အေရးမ်ားေပး၍ လုံျခံဳေသာ တရားမွ်တေသာ ဥပေဒမ်ား အသက္ရွင္သန္လာႏုိင္ပါ၏။ ေမတၱာတရားကင္းမဲ့လွ်င္ စာရြက္ေပၚက ဥပေဒဟူသည္ လူမႈေလာကအတြက္ အသုံးလည္းမတည့္ အသက္လည္းမဝင္ေသာ ပုံႏွိပ္အကၡရာစာလုံးသက္သက္မွ်သာျဖစ္ေလ၏။  ထုိ႔ျပင္ ကမၻာ့ရြာစံနစ္ၾကီးတြင္ ေဒသဆုိင္ရာႏုိ္င္ငံမ်ားဖြဲ႔စည္းကာ စည္းလုံးမႈကုိ အရယူဤ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္မႈပန္းတုိင္ဟူေသာ ဘုံဗိမာန္ဝယ္ အဆင့္တန္းမီမီ သိကၡာရွိစြာ ခံစားေနၾကစဥ္တြင္ မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံသည္ ျပည္တြင္းေရးပဋိပကၡမ်ိဴးစုံျဖင့္ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းစြာျဖစ္ပြါးေနခဲ့ၾကေသာ ေရာင္စုံျပႆနာမ်ားႏွင့္ရန္ပြဲမ်ားသည္ ယေန႔ထိ မျပီးဆုံးေသးေပ။ သုိ႔ေသာ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆာင္ပုဒ္မ်ား တုိးတက္ေရးေဆာင္ပုဒ္မ်ားသည္ကား ကမၻာတြင္ အတြင္က်ယ္ဆုံး အမ်ားဆုံးသုံးေသာႏုိင္ငံေတာ့ျဖစ္ေလ၏။ ဥပေဒသည္လည္းပါးစပ္ဖ်ားတြင္သာတည္ရိွခဲ့၏။ အာဏာသည္လည္း ထုိနည္း၄င္းပင္။ စကၠဴေပၚတြင္ရွိသည့္ ဥပေဒဟူသည္ ၾကီးျပင္းသည္အထိ အသက္ရွင္သန္ခြင့္မရခဲ့။ လူမမယ္ ကေလးငယ္အရြယ္၊ ဥမမည္ စာမေျမာက္မီမွာပင္ ဝမ္းနဲဘြယ္ရာအျဖစ္ဆုိးႏွင့္တုိးခဲ့ရသည္သာမ်ားေလသည္ထင္မိ၏။ အသက္ဝင္ကာၾကီးျပင္းခဲ့သည့္ ဥပေဒမ်ားသည္လည္း ေအျမသည့္ေမတၱာဓာတ္ႏွင့္ေႏြးေထြးၾကင္နာသည့္ ကရုဏာဓာတ္မ်ား အလြန္နဲပါးခဲ့သည္ထင္၏။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံသားတုိ႔အခ်င္းခ်င္း တန္ဘုိးထားေလးစားတတ္ေသာ ေမတၱာတည္းဟူေသာ ေရစင္ေရေအးကုိဆြတ္ဖ်န္း၊ ကရုဏာတည္းဟူေသာ ေျမဩဇာကုိေကြ်းေမြး၍ ျပ႒ာန္းေရးဆြဲမွာသာလွ်င္ ဥပေဒတည္းဟူေသာ သစ္ပင္ၾကီးၾကာျမင့္စြာ ခန္႔ထည္ ခုိင္မာစြာျဖစ္ထြန္းလာႏုိင္ေပမည္။ သုိ႔မွသာ ကရုဏာေမတၱာတုိ႔ျဖင့္ေအးျမေသာ ဥပေဒသစ္ပင္ရိပ္ေအာက္ဝယ္ တုိင္းသူျပည္သားမ်ား ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနထုိင္ၾကလွ်က္ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္ေရးပန္းတုိင္းကုိ ခ်ီတက္ႏုိင္ၾကေပမည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ေမတၱာဟူသည္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ သံသရာအေရး ဈန္တရားရေရးမွ်အတြက္သာမက တုိင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးတြင္လည္း မျဖစ္မေနအသုံးျပဳသင့္ေသာ လူသားအရင္းအျမစ္ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ဘုိ႔ အထူးလုိအပ္ပါ၏။ ထုိ႔ျပင္မိမိတုိ႔ႏိုင္ငံေတာ္မွခ်မွတ္ေသာ ေမတၱာေဆာင္ပုဒ္မ်ားကုိမေတြ႔ဘူးသလုိ အုပ္ခ်ဳပ္သူႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူမ်ား ခ်စ္ၾကည္စြာ ေမတၱာတရားျဖင့္ ေနထုိင္ခဲ့ၾကသည့္သတင္းကုိ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပုိင္း မိမိမၾကားဘူး မဖတ္ဘူးေပ။ ေရွးေခတ္တြင္လည္း မဂၤလာရွိေသာ ဤသည့္ေမတၱာသတင္းမ်ိဴး အလြန္ၾကားရခဲေသာ ဒုလႅဘတရားျဖစ္ခဲ့သည္ထင္၏။ ဤျဖစ္စဥ္တုိ႔မွာ ေမတၱာအားနဲျခင္း၏ သာဓကတုိ႔သာျဖစ္ေလ၏။ ယေန႔ေခတ္အေနအထားအရ ထင္ရွားရာ ဥပမာတစ္ခုအေနျဖင့္ျပရလွ်င္ အီးယူဟု အမ်ားသိၾကသည့္ ဥေရာပသမဂၢသည္ အဖြဲ႔ဝင္ ၂၇ ႏုိင္ငံရွိျပီးလွ်င္ အင္အားေတာင့္တင္းျပီး ကမၻာတြင္အေရးပါေသာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္၏။ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံတစ္ခု အခက္အခဲ အၾကပ္အတည္းၾကံဳလွ်င္ ဥပေဒႏွင့္အညီစုေပါင္း၍ ေျဖရွင္းၾက၏။ အထူးသျဖင့္ေလာေလာလတ္လတ္ အေျခအေနအရ ဂရိႏုိင္ငံ၏ အလြန္ဆုိးဝါး ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ စီးပြါးေရး အၾကပ္အတည္းကုိလည္း စုေပါင္း၍ အေျဖရွာႏုိင္ခဲ့ၾက၏။ ဤသည္တုိ႔မွာ အတၱမာန ေလ်ာ့နည္းျခင္း၏ ျပယုဂ္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ အထုိက္အေလ်ာက္ ေမတၱာကုိက်င့္သုံးျခင္း၏ ရလာဒ္လည္းျဖစ္၏။ မွန္၏။ ေမတၱာတရားလုံးဝကင္းမဲ့လွ်င္ ဤကဲ့သုိ႔ ေကာင္းေသာအေျဖကုိစုေပါင္းရွာႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။ ဤသည္မွာ မိမိခံစားနားလည္သလုိ တင္ျပျခင္းျဖစ္၍ စာဖတ္သူ သေဘာတူခ်င္မွတူေပမည္။ အထက္ပါအျမင္တုိ႔မွာ ႏုိင္ငံႏွင့္ယွဥ္၍ အနည္းငယ္သုံးသပ္ၾကည့္ျခင္းမွ်သာျဖစ္၏။ အမွန္စင္စစ္ ေမတၱာသည္ တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ဘဝအတြက္လည္း လုိအပ္၏။ အေရးပါ၏။ မိသားစုအသီးသီး၏ ဘဝအတြက္လည္း မရွိမျဖစ္လုိအပ္သလုိ လူ႔ေလာကၾကီးတစ္ခုလုံးအတြက္လည္း အဓိကေသာ့ခ်က္ေနရာတြင္ပါဝင္ပါ၏။ အေၾကာင္းမွာ ေမတၱာကင္းလွ်င္  ေကာင္းက်ိဴးမွန္သမွ် လြင့္စင္ကင္းေဝးသြားႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤေမတၱာႏွင့္ပတ္သက္၍ (၅၂၈)သြယ္ဟူေသာ မိသားစုေမတၱာႏွင့္ (၁၅၀၀) ဟူေသာ တဏွာ ကိေလသာေမတၱာတုိ႔ကုိ ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ိဴးမ်ား ၾကားဖူးၾက၏။ သို႔ေသာ္ (၅၂၈)သြယ္ႏွင့္ (၁၅၀၀)တဏွာေမတၱာတြက္ပုံကုိေတာ့ သိသူအလြန္နဲပါးမည္ဟု ယူဆမိပါ၏။ (မိမိသည္လည္း ဤပုိ႔စ္တြင္ ထုိတြက္ကိန္းမ်ားကုိ ရည္ရြယ္ရင္းမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ရွင္းျပမည္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ ေနာက္ပုိင္းသက္ဆုိင္ရာအခန္းတြင္ ရွင္းျပပါမည္။) ေမတၱာႏွင့္ပတ္သက္၍ မိမိဤသုိ႔ ေလးဆင့္ေလးလႊာခြဲျခားခ်င္ပါ၏။
  ၁။ ၾကင္သူႏွစ္ဦးတုိ႔၏ ေမတၱာ ( တဏွာေပမ)
  ၂။ မိသားစုေမတၱာ ( ေဂဟႆိတေပမ)
  ၃။ လူမႈေရးေမတၱာ (သဟဇာတေပမ)
  ၄။ ျမင့္ျမတ္သူတုိ႔၏ ေလာကကုိခ်စ္သည့္ ျဖဴစင္က်ယ္ျပန္႔ေသာ ေမတၱာ (ပါရမီေမတၱာ) ဟူ၍ျဖစ္၏။ ထုိတြင္ နံပါတ္တစ္ျဖစ္သည့္ ၾကင္သူေမာင္ႏွံႏွစ္ေဖာ္တုိ႔၏ ေမတၱာသည္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦး၏ဘဝအတြက္ ေကာင္း၏။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးမွလြဲ၍ တစ္ျခားသူမ်ားအတြက္ ေနရာမရွိ၊ မေပးေပ။ တစ္ျခားသူကုိ ေနရာေပးလွ်င္လည္း မလုိလား မႏွစ္သက္ႏုိင္ျဖစ္ၾက၏။ အေၾကာင္းမွာ ထုိေမတၱာသည္ ငါ့ခ်စ္သူ သုိ႔မဟုတ္ ငါ ဟူေသာအတၱအေပၚတြင္သာ အေျချပဳတည္ေဆာက္ထားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤေမတၱာမ်ိဴးသည္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ အားမကုိးထုိက္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ လူသားအမ်ားစုသည္ အတၱဗဟုိျပဳစိတ္၏ ေစ့ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ထုိေမတၱာမ်ိဴးကုိ တမ္းတၾက၏။ စုံမက္ၾက၏။ နံပါတ္ႏွစ္ျဖစ္သည့္ မိသားစုေမတၱာသည္ သူ၏သက္ဆုိင္ရာမိသားစုအတြက္လုိအပ္၏။ ေကာင္းလည္းေကာင္း၏။ က်င့္သုံးသင့္ ပြါးမ်ားသင့္ ထားသင့္၏။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔မိသားစုမွတစ္ပါး အျခားမိသားစုမ်ားကုိမူ သူဂရုမစုိက္၊ အေလးမထား၊ အားမကုိးေလာက္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ေမတၱာသည္ ငါ့မိသားစု ဟူေသာ အတၱနယ္ပယ္
က်ဥ္းက်ဥ္းေလးေပၚတြင္သာ အေျချပဳရပ္တည္ေနေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ ဤေမတၱာသည္ သူ၏ၾကင္သူအတြက္လည္းခ်စ္၏။ အၾကံဳးဝင္၏။ သူ၏မိသားစုအတြက္လည္းခ်စ္၏။ အၾကံဳးဝင္၏။  နံပါတ္သုံးျဖစ္သည့္ လူမႈေရးေမတၱာသည္ သူႏွင့္ခင္သူ ရင္းႏွီးသူ အကြ်မ္းဝင္သူ မိတ္ေဆြသဂၤဟတုိ႔အတြက္ ေကာင္း၏။ လိုအပ္၏။ သူႏွင့္လက္လွမ္းမီရာ လူမႈအဝန္းအဝုိင္းကုိသာ အာရုံျပဳ၏။ အေလးထား၏။ သူႏွင့္မနီးစပ္ မရင္းႏွီး မကြ်မ္းဝင္ေသာ လူမႈအဝန္းအဝုိင္းကုိကား သူစဥ္းစားလိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ေမတၱာသည္ သူ၏လူမႈအဝန္းအဝုိင္းဟူေသာ အတၱနယ္ပယ္တြင္သာ က်င္လည္ကာ အသက္ဝင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤေမတၱာမ်ိဴးသည္ အထက္ပါ ေမတၱာႏွစ္မ်ိဴးထက္ ပုိ၍က်ယ္ျပန္႔ပါ၏။ ပုိ၍လည္း အမ်ား၏အားကုိးမႈ ယုံၾကည္မႈကုိ ခံထုိက္ပါ၏။ လူမႈအဝန္းအဝုိင္းတစ္ခုအတြက္လုိအပ္ပါ၏၏။ ေလာကတြင္ ဆုိခဲ့ျပီးဤေမတၱာသုံးမ်ိဴးကုိ အေတြ႔မ်ား၏။ တနည္းဆုိေသာ္ ဤေမတၱာသုံးမ်ိဴးျဖင့္ ေလာကသားအမ်ားစုတုိ႔ခရီးဆက္ေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ အမွန္စင္စစ္ ေမတၱာ၏သေဘာသည္ ေဝးေဝးနီးနီးေသာသူမွန္သမွ်ကုိ နီးကပ္ထိစပ္ေစျပီးလွ်င္ ေကာင္းက်ိဴးကုိျဖစ္ထြန္းေစေသာ ေအးျမသည့္စိတ္၏ ဓာတ္သတၱိစြမ္းအင္ပင္ျဖစ္၏။ မွန္၏။ ေမတၱာမရွိပါက လူအခ်င္းခ်င္းလည္း နီးနီးကပ္ကပ္ ပူးပူးတြဲတြဲေန၍မရ၊ မတတ္သာ၍ အတူေနရေသာ္လည္း စိတ္ခ်င္းကားေဝးေနသည္သာျဖစ္၏။ အျပန္အလွန္ ေအးျမသည့္စိတ္စြမ္းအင္ကုိ ထုတ္လုပ္မေပးႏုိင္ၾက။ ေဒါသ မာနစေသာ ပူေလာင္သည့္စိတ္စြမ္းအင္မ်ားသာ ထုတ္လုပ္ေပးၾကေတာ့၏။ ထုိအခါ ကြဲၾက ျပဲၾက၏။ တုိက္ၾက ခုိက္ၾကေတာ့၏။ ေလာကအတြက္ မည္သည့္ေကာင္းက်ိဴးမွ် မျဖစ္ထြန္းနုိင္ေတာ့။ အေနနီးလွ်င္ နီးသေလာက္ အႏၱရယ္ၾကီးတတ္ပါ၏။ လူသားအတြက္သာမက တိရစၦာန္တုိ႔အေပၚတြင္လည္း ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တတ္၏။ ထုိ႔ျပင္ ေမတၱာသာရွိမည္ဆုိလွ်င္ အထက္ပါဆုိခဲ့သည့္ ေမတၱာသုံးမ်ိဴးတြင္ မည္သည့္ေမတၱာပင္ျဖစ္ေစ တနည္းနည္းျဖင့္ သက္ဆုိင္သည့္သူမ်ားႏွင့္ ဝန္းက်င္ကုိ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ေစ၏။ ေနရာေဒသမည္မွ်ပင္ေဝးကြာေနသည္ျဖစ္ေစ အျပန္အလွန္ေကာင္းက်ိဴးကုိျဖစ္ေစႏုိင္ေလ၏။ နီးလွ်င္ကား ပုိ၍ေကာင္းက်ိဴးျပဳႏုိင္သည္မွာ အထူးေျပာဖြယ္ရာမရွိေခ်။ အဆုိပါ ေမတၱာသုံးမ်ိဴးထက္ ပုိ၍ျမင့္ျမတ္ေသာ ေလာကတစ္ခုလုံးအတြက္ အမွန္လုိအပ္ေသာ တစ္ေလာကလုံး၏ အားကုိးထုိက္ေသာ ေမတၱာကား ပါရမီေမတၱာပင္ျဖစ္၏။ ဤပါရမီေမတၱာသည္ ဆုိခဲ့ျပီးေမတၱာသုံးမ်ိဴးထက္ က်ယ္ျပန္႔၏။ အႏႈိင္းအဆမဲ့၏။ အကန္႔အသတ္မဲ့၏။ ၾကင္သူတုိ႔၏အဝန္းအဝုိင္း၊ မိသားစုနယ္ပယ္၊ သက္ဆုိင္ရာလူမႈဝန္းက်င္နယ္ပယ္ အသြယ္သြယ္ႏွင့္ အျခားေသာ အဝန္းအဝုိင္းကန္႔သတ္မႈနယ္ပယ္မွန္သမွ်အားလုံးကုိ ေက်ာ္လြန္သြား၏။ အျပန္အလွန္ ၾကင္နာမႈထက္လည္းပုိ၏။ ခ်စ္ခင္ေဖၚေရြမႈထက္လည္း ျမင့္ျမတ္၏။ က်ယ္ျပန္႔၏။ စိတ္ေကာင္း ေစတနာေကာင္းထက္လည္း အဆမ်ားစြာနက္ရႈိင္း၏။ တစ္ေလာကလုံးအေပၚသက္ေရာက္၏။ အမွန္စင္စစ္ ပါရမီေမတၱာဟူသည္ ရာထူး ဂုဏ္သိရ္ စည္းစိမ္ဥစၥာ အသားအေရာင္ လူမ်ိဴး ဘာသာတရား ေနရာေဒသ စသည္တုိ႔ကုိ လုံးဝမခြဲျခားဘဲ သက္ရိွမွန္သမွ်အားလုံးကုိ တန္ဘုိးထားေလးစားလွ်က္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ မိမိ၏ခ်မ္းသာမွန္သမွ်ကုိပင္စြန္႔လႊတ္ဝံ့ေသာ ျမင့္ျမတ္ေအးျမသည့္ ခ်စ္စိတ္စြမ္းအားပင္ျဖစ္၏။ မွန္၏။ ဤပါရမီေမတၱာသည္ စၾကာဝဠာေမတၱာျဖစ္၏။ မိမိ၏ႏုိင္ငံကုိလည္းေက်ာ္၏။ မိမိတုိ႔ကမၻာကုိလည္းေက်ာ္၏။ စၾကာဝဠာသက္ရွိအားလုံး၏ ေကာင္းက်ိဴးကုိလုိလား၏။ ထုိသုိ႔ပါရမီေမတၱာရွိေသာသူသည္ အေၾကာက္တရားမရွိေတာ့သလုိ အေၾကာက္တရားဆီသုိ႔လည္း မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ဦးတည္မည္မဟုတ္ေခ်။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ရင္တြင္း၌ရွိေသာ အကန္႔သတ္မဲ့ေမတၱာျဖင့္ အရုိင္းဆုိင္းဆုံးေသာ တိရစၦာန္သည္ပင္ သူ၏ မိတ္ေဆြျဖစ္လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ တနည္းဆုိေသာ္ ေမတၱာစစ္ဟူသည္ ေအးျမသည့္သတၱိပင္ျဖစ္၏။ ထုိေအးျမေသာ သတၱိသည္သာ ေလာကအတြက္ မြန္ျမတ္ၾကီးက်ယ္ေသာ ေကာင္းက်ိဴးကုိျပဳႏုိင္ပါ၏။ ပူေလာင္ေသာ ကိေလသာေမတၱာတုိ႔ျဖင့္ေသာ္မွ ေလာကအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးျပဳႏုိင္သည္ဆုိလွ်င္ ေအးျမသည့္သတၱိျဖစ္ေသာ
ေမတၱာျဖင့္အဘယ္သုိ႔လွ်င္ ေလာကအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးမျပဳဘဲရွိပါမည္နည္း။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိတုိ႔ေလာကသားမ်ားလည္း မိမိႏွင့္တကြေလာကေကာင္းက်ိဴးမ်ားျဖစ္ထြန္းေစရန္  မိမိတုိ႔စြမ္းႏုိင္သေလာက္ ေလာကအတြက္ ေမတၱာဆက္၍ အသက္ေမြးႏုိင္ၾကပါေစ၊ ေအးျမသည့္ေမတၱာသတၱိမ်ားတုိးပြါးၾကပါေစေသာဟု ေတာင္းဆုျပဳလုိက္ရပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၉ ) နိဂုံးပုိင္း ၊ ပါရမီဆယ္ပါး အျပားသုံးဆယ္

မိမိသည္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေပၚလာျခင္း၏ အေၾကာင္းတရားတုိ႔ကုိ ဇစ္ဇစ္ျမစ္ျမစ္ ဂဃနဏ တိက်စြာသိရွိနိဳင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ မိမိဥာဏ္စြမ္းမီသမွ်ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ထုိသုိ႔တင္ျပရာတြင္လည္း စာဖတ္သူအေနျဖင့္ ဆက္လက္၍ ရိပ္စားမိဘုိ႔ စဥ္းစားမိေစဘုိ႔
 ေခတ္၏အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ယွဥ္တြဲ၍တင္ျပခဲ့ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာသည္ လူသား၏ၾကိဴးစားအားထုတ္မႈေၾကာင့္သာျဖစ္ေပၚလာျပီးလွ်င္ လူ႔အျဖစ္အပ်က္မ်ား၊ လူသား၏ေန႔စဥ္ဘဝျဖစ္စဥ္မ်ား အားလုံးတုိ႔ႏွင့္တုိက္ရုိက္ထိေတြ႔ပတ္သက္ေသာ ဘာသာျဖစ္ေၾကာင္းသိေစလုိေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ လူ႔ေလာကတြင္ျဖစ္ျဖစ္သမွ် ပ်က္ပ်က္သမွ် အရာရာအားလုံးသည္ လူသားတြင္သာ အဓိကအားျဖင့္တာဝန္ရွိ၏။ လူသားမ်ားသည္သာတာဝန္ယူၾကရမည္ျဖစ္၏။ တာဝန္ခံၾကရမည္ျဖစ္၏။ လူ႔စြမ္းအား လူ႔တန္ခုိး လူ႔တန္ဘုိးႏွင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိ အျမင့္ဆုံးအဆင့္ထိေရာက္ေအာင္ အသုံးခ်ႏုိင္ရန္ နည္းလမ္းေပးခဲ့ေသာဘာသာသည္ ဗုဒၶဘာသာပင္ျဖစ္၏။ အဘယ္အတုိင္းအတာထိ ေရာက္ေအာင္အသုံးျပဳႏုိင္သနည္းဆုိလွ်င္ ေလာကီအဆင့္အေနျဖင့္ ယေန႔ကမၻာတြင္ အင္အားအၾကီးဆုံးႏုိင္ငံၾကီးမ်ား အဖြဲ႔အစည္းၾကီးမ်ားထက္ သာလြန္ျမင့္မားေသာ စၾကၤာဝေတးမင္းျဖစ္သည္အထိ အသုံးခ်ႏုိင္၏။ ေလာကုတၱရာအေနျဖင့္ ဘုရားျဖစ္သည့္အဆင့္အထိေရာက္ေအာင္ အသုံးျပဳႏုိင္၏။ က်န္ေသာ အတုိင္းအတာ အဆင့္အတန္းမ်ားထိကုိကား ေျပာဖြယ္ရာအထူးမရွိေတာ့။ မိမိတုိ႔ဆႏၵရွိသလုိ အသုံးျပဳႏုိင္ က်င့္ႏုိင္ပါ၏။ ယေန႔ကမၻာဝယ္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိ မည္သည့္အတုိင္းအတာထိ အသုံးခ်ၾကသနည္း။ မည္သည့္နယ္ပယ္တြင္ အသုံးျပဳၾကသနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိ လုိအပ္သနည္း စသည့္စသည့္ လူမႈျပႆနာမ်ား၏ အေျဖကုိ ဗုဒၶဘာသာက တိက်ေသခ်ာေရရာစြာေပးပါသည္။ (ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အခန္းဆက္ျဖင့္ အက်ယ္ေရးပါမည္)။ ဤသုိ႔စသည္ျဖင့္ ဆက္လက္စဥ္းစားႏုိင္ေစရန္ ဤ ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ဟူေသာ စာတမ္းငယ္ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယခုတင္ျပလုိသည္မွာ ပါရမီဆယ္ပါး အျပားသုံးဆယ္အေၾကာင္းႏွင့္ နိဂုံးပုိင္းျဖစ္ပါသည္။ ပါရမီဆယ္ပါးအေၾကာင္းကုိေတာ့ စာဖတ္သူနားလည္သေဘာေပါက္ခဲ့ျပီးျဖစ္မည္ဟု မိမိယုံၾကည္ပါသည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ အျပားသုံးဆယ္ ဟူသည္အဘယ္နည္း။ စင္စစ္ဤသုိ႔.......။ ဒါနပါရမီကုိ ထပ္မံပုိင္းျခားၾကည့္လုိ္က္ပါက သုံးမ်ိဴးေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။
          (၁) ဒါနပါရမီ၊ (၂) ဒါနဥပပါရမီ၊ (၃) ဒါနပရမတၳပါရမီ ဟူ၍။ ထုိထြင္ (၁)အရ ဒါနပါရမီဟူသည္ ခႏၶာကုိယ္ႏွင့္မသက္ဆုိင္ေသာ ျပင္ပအရာဝတၳဳမ်ားကုိ လႈဒါန္းျခင္းျဖစ္၏။ အေသးစားပုိင္ဆုိင္ပစၥည္းမ်ားကုိလႈသည္မွစ၍ တုိင္းျပည္ကုိလႈျခင္း သားမယားကုိလႈျခင္းတုိ႔သည္ ဒါနပါရမီျဖစ္၏။ (၂) အရ ဒါနဥပပါရမီဟူသည္ မိမိ၏ မ်က္စိ နား ႏွာ ေခ် လက္ အသဲ ေက်ာက္ကပ္စသည့္စသည့္ ခႏၶာကုိယ္၏ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ ေလာကအတြက္ စြန္႔လႈျခင္းျဖစ္၏။ (၃)အရ ဒါနပရမတၳပါရမီဟူသည္ လုိအပ္ပါက ေလာကအတြက္ မိမိ၏အသက္ကုိပင္စြန္႔လႈျခင္းျဖစ္၏။ ဤေနရာ၌ အသက္ကုိစြန္႔တုိင္း ဒါနပရမတၳပါရမီမဟုတ္ေခ်။ ဝါဒဆုိးတစ္ခုခု၏ မႈိင္းမိမႈေၾကာင့္ ေဒါသကုိအေျခခံ၍ အသက္ေသခံ၍ ဗုံးခြဲျခင္း တုိက္ပဲြဝင္ျခင္းစသည္တုိ႔သည္ ေလာကကုိ ထိခုိက္ေစေသာေၾကာင့္ ဒါနပရမတၳပါရမီမဟုတ္ေၾကာင္း အထူးသတိျပဳရမည္ျဖစ္၏။ ေလာက၏ ေကာင္းက်ိဴးအတြက္ မည္သူ႔ကုိမွ်မထိခုိက္မနစ္နာေစဘဲ ေဒါသစိတ္ မာနစိတ္ ငါ့ႏုိင္ငံ ငါ့လူမ်ိဴး ဟူေသာ ငါ ငါ ငါ စိတ္မ်ားလုံးဝမပါဘဲ ေလာကအတြက္ ေမတၱာသက္သက္ျဖင့္ အသက္ေပးစြန္႔လႊတ္ျခင္းသည္သာ ဒါနပရမတၳပါရမီျဖစ္ပါ၏။ ဤသုိ႔ ဒါနႏွင္႔ပတ္သက္၍ သုံးမ်ိဴးသုံးစားထြက္လာ၏။ ထုိ႔အတူ သီလႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း သုံးမ်ိဴးသုံးစားပင္ထြက္လာ၏။ (၁) သီလပါရမီ၊ (၂) သီလဥပပါရမီ၊ (၃) သီလပရမတၳပါရမီ ဟူ၍ျဖစ္၏။ (၁)အရ သီလပါရမီဟူသည္ အထက္သီလပါရမီခန္းတြင္ရွင္းျပခဲ့သည့္အတုိင္းပင္ျဖစ္၏။ (၂)အရ သီလဥပပါရမီဟူသည္ မိမိ၏ ခႏၶာကုိယ္ကုိ အထိခုိက္ခံ၍ သီလကုိေစာင့္သုံးျခင္းျဖစ္၏။ သီလေစာင့္ျခင္းေၾကာင့္ က်မၼာေရးထိခုိက္မည္ဆုိလွ်င္ ထိခုိက္ပါေစ၊ နားထုိင္းသြားမည္ဆုိိလွ်င္ ထုိင္းပါေစ သီလကုိေတာ့ လုံးဝအပ်က္မခံ၊ မေပါက္ၾကားေအာင္ ေစာင့္ထိန္းေသာသီလမ်ိဴးျဖစ္၏။ (၃)အရ သီလပရမတၳပါရမီဟူသည္ အသက္ေသခံရဲသည္အထိ သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းတည္း။ ဤသုိ႔သီလႏွင့္စပ္သျဖင့္လည္း သုံးမ်ိဴးသုံးစားအျပားထြက္လာ၏။ က်န္ေသာပါရမီတုိ႔ကုိ စာဖတ္သူခ်ဲ႔ထြင္နားလည္ႏုိင္ေလာက္ျပီျဖစ္၍မေရးေတာ့ပါ။ ဤသုိ႔ ပါရမီဆယ္ပါးကုိတည္၍ အျပားသုံးပါးႏွင့္ေျမွာက္ပြါးပါက ပါရမီဆယ္ပါးသည္ အျပားသုံးဆယ္ျဖစ္လာ၏။ ဤသည္ကုိပင္ ပါရမီဆယ္ပါး အျပားသုံးဆယ္ ဟူ၍ေခၚဆုိပါ၏။ အထက္ပါဆုိခဲ့ျပီးသည့္ ပါရမီဆယ္ပါးျပည့္စုံရုံမွ်ျဖင့္ ဘုရားျဖစ္ျပီေလာ။ မျဖစ္ေသးေခ်။ လုံးဝမျဖစ္ႏုိင္ေသးေခ်။ မည္သည့္အလုပ္ကုိဆက္လုပ္ရေသးသနည္းဟူမူ မစၨ်ိမပဋိပဒါေခၚ ႏွစ္ဘက္စြန္းလြတ္လမ္းစဥ္ကုိအေျခခံ၍ အာနာပါနကမၼ႒ာန္းကုိ စီးျဖန္းပြါးမ်ားရ၏။ ထုိမွတစ္ဆင့္တက္၍ ဝိပႆနာကုိ ပြါးမ်ားရျပန္၏။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ကပိလဝတၳဳျပည့္ရွင္ ဘုရင္သုေဒၶါဓန၏သား၊ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀ က အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဘီဟာျပည္နယ္ ဗုဒၶဂယာအရပ္ရွိ မဟာေဗာဓိေညာင္ပင္ေအာက္ဝယ္ သိစရာမွန္သမွ် ၾကြင္းမဲ့ဥႆံု အကုန္အစင္သိျမင္ေတာ္မူေသာ သဗၺညဳတဥာဏ္ရွင္ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ယခုႏွစ္လာမည့္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔သည္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း၂၆၀၀ တိတိျပည့္ေသာႏွစ္ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိ၏စာတမ္းငယ္ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကာ သုံးသပ္ၾကည့္လွ်င္
ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေပၚလာျခင္း၏ အေၾကာင္းမ်ားမွာ
၁။လူသား၏ရင္တြင္း၌ရွိေသာ မဟာကရုဏာ
၂။ ပါရမီဆယ္ပါး၊ (ထုိပါရမီဆယ္ပါးကုိထပ္မံ၍ခ်ဳပ္လွ်င္ ကရုဏာႏွင့္ပညာ ႏွစ္မ်ိဴးသာျဖစ္၏)
၃။မစၨ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ကုိအေျခခံေသာ အာနာပါနကမၼ႒ာန္း
၄။မစၨ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ကုိအေျခခံေသာ ဝိပႆနာကမၼ႒ာန္းတုိ႔ျဖစ္၏။ ဤမွ်ဆုိလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာသည္ လူသား၏ စစ္မွန္ေသာ ကရုဏာႏွင့္ပညာတုိ႔ကုိ အရင္းခံ၍ျဖစ္ေပၚလာေၾကာင္း စာဖတ္သူ ေကာင္းေကာင္းသိႏုိင္ေပျပီ။ ထုိ႔ျပင္ ဖန္ဆင္းျခင္းျဖင့္ ေပၚေပါက္လာေသာဘာသာမဟုတ္ဘဲ လူသားေကာင္းက်ိဴးျပဳလုပ္ငန္းျဖစ္သည့္ပါရမီလုပ္ငန္းတုိ႔ကုိ အဟုတ္တန္းက်င့္ၾကံ အားထုတ္ ျဖည့္ဆည္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းအထူးသတိျပဳဘုိ႔လုိ၏။ တန္ခုိးအဓိကေၾကာင့္ဘုရားျဖစ္လာသည္လည္းမဟုတ္။ အရဟတၱမဂ္ ဖုိလ္ဟူေသာ ပညာပဓာနေၾကာင့္သာ ဘုရားျဖစ္လာျခင္းျဖစ္၏။လူျပိန္းၾကိဳက္ျဖစ္ေသာ တန္ခုိးကုိအသုံးျပဳ၍လည္း ဘာသာဝင္ျဖစ္ေအာင္မဲဆြယ္စည္းရုံးျခင္း လုံးဝမရွိခဲ့သလုိ လာဘ္လာဘမ်ားျဖင့္ ေပးကမ္းဖ်ားေယာင္းျခင္းျဖင့္လည္း ဘာသာဝင္အျဖစ္ဘယ္ေသာအခါကမွ် မသိ္မ္းသြင္းခဲ့။ စစ္အင္အားကုိအသုံးျပဳ၍ တစ္ျခားဘာသာမ်ားကုိ အဓမၼႏွိပ္ကြပ္ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖင့္လည္း အဘယ္မည္ေသာအခါကမွ် သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ားမလုပ္ခဲ့။ ထု႔ိျပင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ ကရုဏာႏွင့္ပညာတုိ႔ကုိအေျခခံ၍ ေလာကၾကီးအတြက္စတင္စြန္႔လႊတ္က်င့္ၾကံခဲ့၍ ေလာက၏ အရာရာအားလုံးတုိ႔ထက္သာလြန္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဖုိလ္ပညာျဖင့္နိဂုံးခ်ဳပ္၏။ ေကာင္းကင္ဘုံဟူသည္ ဗုဒၶဘာသာအလုိအရ တမ္းတမက္ေမာအပ္ေသာအရာမဟုတ္။ ေကာင္းကင္ဘုံထက္ျမင့္ျမတ္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဖုိလ္ဟူေသာဥာဏ္ပညာကုိရရွိေရးကုိသာ လမ္းညႊန္၏။ အထက္ဆုိခဲ့ပါ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေၾကာင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ အခ်က္ေလးခ်က္တြင္ ပါရမီဟူသည္ စူပါမင္း တန္ခုိးရွင္တုိ႔ႏွင့္သာသက္ဆုိင္သည့္သေဘာတရား က်င့္စဥ္မဟုတ္။ မည္သူမဆုိ က်င့္ႏုိင္၏။ မည္သူမဆုိပါရမီရွင္ျဖစ္ႏုိင္၏။ တစ္ဖန္ ပါရမီဟူသည္ ယေန႔တြင္က်ယ္ေနေသာ Social Welfare Activities ဟုေခၚဆုိသည့္  လူမႈသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းတုိ႔ကုိ ကရုဏာႏွင့္ပညာတုိ႔ျဖင့္အရင္းတည္၍ စြန္႔လႊတ္လုပ္ေဆာင္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ပါရမီဆယ္ပါးကုိ ေသခ်ာစြာသုံးသပ္ၾကည့္ပါက လူမႈသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းၾကီးသိႏုိင္ေပမည္။ ကမၼ႒ာန္းတရားတုိ႔ကား အမ်ားနားလည္ထားၾကသည့္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈျဖစ္သည့္ လႈမႈသာယာဝေျပာေရးထက္ေက်ာ္လြန္သြားေသာ စိတ္ပုိင္းသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ဗုဒၶဘာသာ၏ဇစ္ျမစ္သည္ ကရုဏာႏွင့္ပညာႏွစ္ပါးကုိအေျခခံ၍ ေလာက၏ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာဖြံ႔ျဖိဴးမႈႏွင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဖြ႔ံျဖိဴးမႈတုိ႔ကုိ ကုိယ္က်ိဴးမဖက္ ေမတၱာသက္သက္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏ဟုလည္း တနည္းမွတ္ယူႏုိင္ပါ၏။ ဖန္ဆင္းျခင္းကုိ အေၾကာင္းျပ၍ အေၾကာက္တရားျဖင့္ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ခုိင္းေသာဘာသာမဟုတ္။ ဘာကုိမွ် ဘယ္သူ႔ကုိမွ် ေၾကာက္စရာမလုိဘဲ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ယုံၾကည္စိတ္ အားကုိးစိတ္ ေမတၱာစိတ္မ်ားတုိးပြါးရင့္က်က္လာေအာင္ သင္ၾကားေပးေသာဘာသာျဖစ္၏။ ေလာက၏အရာရာကုိ အမွန္အတုိ္င္း အေၾကာက္တရားကင္းမဲ့စြာ ေဝဘန္ဆန္းစစ္သုံးသပ္တတ္ေအာင္သင္ၾကားေပးေသာ ပညာေရးစံနစ္တစ္ခုလည္းျဖစ္၏။  ေလာက၏ ပညာရပ္အားလုံးထက္ ေက်ာ္လြန္ေသာ အျမင့္ဆုံးေသာဥာဏ္ပညာကုိရရွိရန္ သင္ၾကားေပးေသာ ဘာသာလည္းျဖစ္၏။ လူသားအဓိကဘာသာျဖစ္၏။ လူသားသည္သာပဓာနျဖစ္၏။ အခရာျဖစ္၏။ လူသားသည္သာ သဘာဝေလာကၾကီးကုိ မိမိတုိ႔အလုိရွိသလုိ ဖန္တီး၏။ လူသားကုိ စၾကၤာဝေတးမင္းျဖစ္သည္အထိလည္းျမွင့္တင္၏။ ဘုရားျဖစ္သည္အထိလည္းလမ္းညႊန္၏။ ယေန႔ေျပာေနေသာ လူ႔အခြင့္အေရးအျပည့္အဝရွိေသာဘာသာျဖစ္ေခ်၏တကား။ ဤကဲ့သုိ႔ စၾကၤာဝေတးမင္းျဖစ္သည္အထိ၊ ဘုရားျဖစ္သည္အထိ လမ္းညြန္သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးရွိသည့္ဘာသာမ်ား ဝါဒမ်ား ဤကမၻာဤစၾကၤာဝဠာဝယ္ အဘယ္မည္ေသာေနရာတြင္ရွိႏုိင္ပါမည္နည္း။ အဘိဓမၼာတရားကဲ့သုိ႔ သဘာဝတရား၏အရာရာကုိ ရွင္းလင္းစြာေဖၚထုတ္ေပးခဲ့ေသာ ပညာရပ္မ်ားပါဝင္သည့္ဘာသာကုိ ဤကမၻာဝယ္ ရွာေဖြၾကည့္စမ္းပါေလာ့။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓမၼမ်ားမွတပါး အျခားတြင္ လုံးဝေတြ႔ႏုိင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း မိမိရဲရဲၾကီး ေျပာလုိက္ပါ၏။ လူသားကုိ ပဓာနျပဳ၍ စၾကၤာဝေတးမင္းအဆင့္၊ ထုိ႔ထက္ ဘုရားအဆင့္ထိ လူသားတန္ဘုိုးကုိ ညႊန္ျပခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးကုိထိုမွ်အထိေပးေသာ ပြင့္လင္းေသာဘာသာႏွင့္ဝါဒမ်ား ဤကမၻာ ဤစၾကၤာဝဠာဝယ္ ဗုဒၶဘာသာမွတစ္ပါး ဘယ္ေနရာမွ် ရွာ၍ေတြ႔ႏုိင္မည္မဟုတ္ေတာ့။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိတုိ႔ကုိးကြယ္ေနေသာဗုဒၶဘာသာသည္ သာမန္ဆုေတာင္းဝတ္ျပဳရုံ အေပၚယံလုပ္ငန္းသက္သက္မွ်မဟုတ္၊ လူ႔ေလာကအတြက္ အမွန္တကယ္ျဖည့္က်င့္ရေသာ ေန႔စဥ္ဘဝတြင္ အျမဲက်င့္သုံးသင့္ေသာ လူမႈဘဝအတြက္အျမဲအသုံးခ်သင့္ေသာ က်င့္သုံးသေလာက္လည္း လက္ေတြ႔အက်ိဴးရွိေသာ စစ္မွန္သည့္ ဘာသာျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းၾကီးသတိျပဳနားလည္ထုိက္၏။  သုိ႔ျဖစ္၍ ဗုဒၶဘာသာပီပီ ဗုဒၶလမ္းစဥ္ကုိ တတ္စြမ္းသေလာက္လုိက္ၾကပါစုိ႔၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏လမ္းစဥ္ကုိလိုက္ရင္းျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးကုိ သယ္ပုိးႏုိင္ၾကပါေစဟု တုိက္တြန္းဆုေတာင္းရင္း ဤစာတမ္းကုိနိဂုံးကမၸတ္အဆုံးသတ္လုိက္ပါသည္။
အားလုံးက်မၼာခ်မ္းသာၾကပါေစ။
                                                     ေမတၱာျဖင့္
 အရွင္ပညာသာမိ (ဘုန္းသူရိန္)
က်မ္းကုိးစာရင္း။ ေလာေကာ သတၱာန မာေစေရာ ဟူေသာ စကားအရ ေလာကတြင္ရွိရွိသမွ်ေသာ သင္ဆရာ ျမင္ဆရာ ၾကားဆရာမ်ားႏွင့္ သက္ရွိသက္မဲ့ အရာရာတုိ႔သည္ မိမိ၏က်မ္းကုိးစာရင္းပင္ျဖစ္ပါ၏။