"အိမ္တြင္းသာသနာ ျပဳေပးၾကပါ"

သာသနာဆိုတဲ့စကားလံုးကို အားလံုးတရင္းတႏွီးၾကားဘူးၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ သာသနာဆိုတဲ့စကားလံုးကို လူအမ်ားစုက ရဟန္းသံဃာေတြနဲ႔ပဲသက္ဆိုင္တယ္လို႔ ယူဆထားၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သာသနာဆိုတာ အဆံုးမကိုေျပာတာပါ။ ဗုဒၶသာသနာဆိုရင္ျဖင့္ ဘုရားရဲ႕အဆံုးမလို႔ဆိုရမယ္ေပါ့။ အခ်ိဳ႕ဆရာေတာ္ႀကီးေတြက ဗုဒၶဘာသာလို႔ေျပာတာထက္ ဗုဒၶသာသနာလို႔ေျပာတာကို ပိုၿပီးႏွစ္သက္ေတာ္မူၾကပါတယ္။ ဒါမွလည္း ဗုဒၶသာသနာ၀င္လို႔ ဆိုလိုက္ရင္.. ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမကို ထဲထဲ၀င္၀င္သက္၀င္ယံုၾကည္သူလို႔ တခါထဲအဓိပၸါယ္ ေပါက္သြားေစဖို႔အတြက္ ဆရာေတာ္ႀကီးေတြႏွစ္ခ်ိဳက္မိတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့္ကေတာ့ အဲ့ဒီ့လို ယူဆမိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶသာသနာဆိုတဲ့ ဗုဒၶဆံုးမခဲ့တဲ့အဆံုးမေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ခုထဲနဲ႔တင္ သက္ဆိုင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶဆံုးမခဲ့တဲ့ အဆံုးမေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအတြက္ပဲ သီးသန္႔ကိုးကြယ္ႏိုင္ေအာင္ လိုက္နာက်င့္ၾကံႏိုင္ေအာင္ ေဟာျပဆံုးမေပးခဲ့တဲ့ အဆံုးမေတြမဟုတ္ပါဘူး။ သတၱ၀ါေတြအားလံုးအတြက္ အၿမဲတမ္းမေဖာက္မျပန္ မွန္ကန္တဲ့ အမွန္တရားတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဓမၼဆိုတဲ့လမ္းမွန္ေပၚကို သတၱ၀ါေတြအားလံုး ေလ်ာက္လွမ္း ႏိုင္ေစဖို႔အတြက္ ဗုဒၶက ေဟာျပဆံုးမေပးခဲ့တာပါ။ ဒ့ါေၾကာင့္ဗုဒၶဆံုးမေပးခဲ့တဲ့အဆံုးမေတြဟာ သတၱ၀ါေတြအားလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အရင္ကေရးခဲ့တဲ့ပိုစ့္ေတြထဲမွာ ဗုဒၶဘာသာဟာ အျခားဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ လံုး၀ျခားနား တယ္လို႔ ေဖာ္ျပေရးသားခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဒါဟာ အျခားဘာသာေတြကို ထိပါးေစာ္ကားလိုတဲ့စိတ္နဲ႔ ေရးသားလိုျခင္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမေတြကို လိုက္နာက်င့္ႀကံေနၾကတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေတြအတြက္ ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမေတြကို ထဲထဲ၀င္၀င္သိေစခ်င္တဲ့ဆႏၵနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုဘာလို႔ႏိႈင္းယွဥ္ေျပာရလဲဆိုရင္ ယခုေခတ္လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ သာသနာဆိုတဲ့စကားလံုးကို အေတာ္ေလးပဲ မ်က္ကြယ္ျပဳလာၾကတဲ့အတြက္ပါ။  ဘုရားဆိုတာ ဘာမွန္းမသိ၊ တရားဆိုတာဘာမွန္းမသိ၊ သံဃာဆိုတာဘာမွန္းမသိနဲ႔ အေတာ္ေလးကိုရင္ေလးစရာပါ။ အခ်ိဳ႕ဆို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ဟာ ဘာလဲဆိုတာေတာင္ မသိၾကေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအဓိပၸါယ္ကို မသိရင္ျဖင့္ ဘုရားဘာလို႔ကန္ေတာ့ရလဲ.. သံဃာဘာလို႔ကန္ေတာ့ရလဲဆိုတဲ့ အသိတရားေတြကေတာ့ ပိုေ၀းသြားၿပီေပါ့။ ေက်းဇူးတရားဆိုတာ နားမလည္ရင္ တန္ဖိုးထားမႈဆိုတာလည္း လံုး၀မရွိေတာ့ပါဘူး။ တန္ဖိုးမထားတတ္ဘူးဆိုရင္ျဖင့္ တန္ဖိုးရွိတဲ့သာသနာဟာ အေႏွးနဲ႔အျမန္ကြယ္ေပ်ာက္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုလူငယ္ေတြသာသနာနဲ႔ ေ၀းကြာလာရျခင္းဟာ မိဘေတြရဲ႕လမ္းညႊန္ျပသမႈ ေလ်ာ့နည္းလာမႈ မွာလည္း အေျခခံတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ မိဘကလည္း မိရိုးဖလာ၊ သားသမီးကလည္း မိရိုးဖလာဆိုရင္ျဖင့္ သာသနာဟာ အေႏွးနဲ႔အျမန္ေပ်ာက္ကြယ္မွာပါပဲ။ မိဘေတြအေနနဲ႔သားသမီးကို ဘုရားကန္ေတာ့ခိုင္းယံု၊ ရွင္ျပဳေပးလိုက္ယံုနဲ႔ တာ၀န္ေက်ၿပီလို႔အမ်ားစုက ယူဆထားၾကပါတယ္။ တရားအလုပ္ကိုေလ့လာရင္ကိုပဲ သာသနာ့ေဘာင္၀င္ၿပီး ရဟန္းသံဃာျဖစ္သြားမွာကိုပင္ အလြန္အမင္းစိုးရိမ္ေနၾကတဲ့ပံုပါ။ ကိုယ့္သားကိုယ့္သမီး တရားစာအုပ္ေလးဖတ္ရင္ေတာင္ တရားဆိုတာအသက္ႀကီးမွလုပ္ရတာဆိုၿပီး ေပးမဖတ္တဲ့မိဘေတြ ရွိၾကပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ သာသနာနဲ႔ေ၀းကြာလာၾကရတာဟာ ဘာမွမဆန္းေပဘူးေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဆိုတာကိုလည္း တစ္ႏွစ္ေနလို႔တစ္ခါ အလွဴအတန္းေလးလုပ္တုန္း၊ သာေရးနာေရးေလးလုပ္တုန္းပဲ ေရာက္ျဖစ္ေတာ့ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဆိုတာ ဆြမ္းခ်ိဳင့္ပို႔ယံုပဲလို႔ ထင္မိၾကေတာ့တာပါပဲ။ သြားလွဴ သြားကန္ေတာ့ရင္း ကုသုိလ္ရတာေလာက္သိၿပီး ဘာမွမသိရင္ျဖင့္ သာသနာေတာ္ကို ဘယ္လိုေလးေလးနက္နက္ ေထာက္ပံ့ၾကည္ညိဳတတ္ၾကမွာပါလဲ။ ရဟန္းသံဃာေတြနဲ႔အေနေ၀းရင္ျဖင့္ ရဟန္းသံဃာေတြရဲ႕တန္ဖိုးလည္း သိနားလည္ႏိုင္ၾကမွာ မဟုတ္သလို တန္ဖိုးလည္း ထားတတ္ၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါမို႔လို႔လည္း ဘုရားရွင္က လူပုဂၢိဳလ္ေတြအေနျဖင့္ သံဃာေတာ္ေတြကို မနီးမေ၀းအၿမဲထိေတြ႔ၿပီး ဆည္းကပ္ပူေဇာ္တတ္ရမယ္လို႔ ေဟာျပဆံုးမေပးခဲ့တာပါ။ ေရွးယခင္အခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ မူလတန္းေက်ာင္းေတာင္ မတက္ရေသးဘူး ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပို႔ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအတြက္ အေျခခံသိသင့္တာေတြ၊ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ၊ မိဘ၊ ဆရာသမားေတြရဲ႕ ေက်းဇူးတရားေတြကို အရင္ဆံုးနားလည္တန္ဖိုးထားတတ္ေအာင္ သူ႔အရြယ္နဲ႔သူ႔အဆင့္တန္တဲ့ အသိဥာဏ္ရရွိေစေအာင္ ဘုရားသားေတာ္ေတြက ဆံုးမျပဳျပင္ ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေရွးယခင္ကဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ေတြ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး အင္မတန္မွလည္း ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ၾကသလို ငါးပါးသီလဆိုတဲ့ အေျခခံ ေစာင့္ထိန္းရမယ့္ ကိုယ္က်င့္တရားကိုလည္း ခါး၀တ္ပုဆိုးကဲသို႔ လံုၿခံဳေအာင္ ေစာင့္ထိန္းလိုက္နာ လာခဲ့ၾကပါတယ္။  ဒီလိုဘုရားအဆံုးမကို အနီးကပ္ ဆည္းပူးေလ့လာခြင့္ရၿပီး လိုက္နာက်င့္ႀကံလာခဲ့ၾကတဲ့အတြက္လည္း အင္မတန္မွ ယဥ္ေက်းလိမ္မာၿပီး အသိဥာဏ္ျပည့္၀တဲ့ အမ်ိဳးေကာင္းသား အမ်ိဳးေကာင္းသမီးေတြ ထြန္းကားလာခဲ့ၾကတာပါပဲ။ ဒါဟာ ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမနဲ႔ နီးစပ္ခြင့္ရၾကလို႔ပါပဲ။ ယခင္ကဆိုရင္ သင္ၾကားရမယ့္ဘာသာရပ္ေတြထဲမွာ (၁၀)ေဆာင္တြဲဆိုတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ သိသင့္တဲ့အေျခခံအခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းဆံုးမေပးခဲ့တဲ့အထိကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ဗုဒၶအဆံုးမနဲ႔ အၿမဲထိေတြ႔ခြင့္ရတဲ့သူေတြမ်ားျပားခဲ့ရၿပီး အင္မတန္မွႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔ၿပီး အင္မတန္မွ အေလးထားတန္ဖိုးထားအပ္တဲ့ စံျပပုဂၢိဳလ္ေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ၾကရတာပါ။ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးဆုိတဲ့ကိစၥရပ္ေတြမွာ ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမကိုအေျခခံၿပီး က်င့္သံုးလိုက္နာခဲ့တဲ့ အတြက္လည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ျမန္မာဆိုရင္ အားလံုးကတန္ဖိုးထား ေလးစားခဲ့ၾကရတာပါပဲ။ ဒါဟာဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ကိုယ္က်င့္တရားကိုအေျခခံၿပီး ယဥ္ေက်းမႈထံုးတမ္းအစဥ္လာေတြကို ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမနဲ႔အညီ က်င့္ႀကံလိုက္နာခဲ့ၾကတဲ့ အမ်ိဳးေကာင္းသားအမ်ိဳးေကာင္းသမီးေတြ မ်ားစြာေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့အတြက္ပါပဲ။ ဒါေတြဟာ အင္မတန္မွကို ဂုဏ္ယူစရာ တန္ဖိုးထားစရာျဖစ္တဲ့အျပင္ အျမတ္တႏိုးတန္ဖိုးထားၿပီး လိုက္နာက်င့္သံုးသင့္တဲ့ အေလ့အက်င့္ ေကာင္းေတြပါပဲ။ ဒီလိုမ်ိဳး အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြ ျပန္လည္ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြအေနနဲ႔လည္း ယခုအခ်ိန္မွာ လူငယ္ေတြကို ဘုရားအဆံုးမနဲ႔ထိေတြ႔ခြင့္ရဖို႔၊ နီးစပ္ေအာင္လုပ္ေပးဖို႔ဟာ အင္မတန္မွ လိုအပ္လွပါတယ္။ မိဘေတြအေနနဲ႔ေတာ့ အဓိကအခန္းကဏၰအေနနဲ႔ ပါ၀င္တာပါပဲ။ မိဘအေနနဲ႔ ကိုယ္ကသာ မိရိုးဖလာဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနပါေစေလ.. ကိုယ့္သားသမီး ကိုယ့္မ်ိဳးဆက္ကိုေတာ့ မျဖစ္ေစရဘူးဆိုတဲ့ စိတ္ေလးနဲ႔လုပ္သြားမယ္ဆိုရင္ကို ဗုဒၶရဲ႕သာသနာဟာ ေနလိုလလို ထြန္းေတာက္လာမွာပါ။ ယေန႔လူငယ္ ေနာင္၀ယ္လူႀကီးဆိုတဲ့အတိုင္းပါပဲ.. ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ လူႀကီးျဖစ္လာမယ့္ ယေန႔လူငယ္ေတြကို သူတို႔ေတြငယ္ရြယ္စဥ္အခါထဲက ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမေတြနဲ႔ထိေတြ႔ခြင့္ရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ မိဘေတြအေနနဲ႔ ယခင္ကလို ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပို႔ၿပီး ရဟန္းသံဃာေတာ္ေတြနဲ႔နီးစပ္ေအာင္ မလုပ္ေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာင္.. ေႏြရာသီအားလပ္ရက္ေတြမွာ ဆရာေတာ္ဘုရားေတြ ဦးစီးဖြင့္လွစ္ေပးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာအေျခခံသင္တန္းေက်ာင္းေတြ၊ ယဥ္ေက်းလိမ္မာသင္တန္းေက်ာင္းေတြ၊ တစ္ပါတ္တရားစခန္း ၁၀ရက္တရားစခန္းေတြကို ၀င္ေရာက္ေစၿပီး ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမေတြနဲ႔ နီးစပ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒါက ကေလးလူငယ္ေတြ အားလပ္ရပ္ေတြမွာ အခ်ိန္ကိုအက်ိဳးရွိစြာအသံုးခ်ေစၿပီး ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမနဲ႔ ထိေတြ႔ႏိုင္ေအာင္ မိဘေတြဘက္က စြမ္းေဆာင္ေပးဖို႔အတြက္ပါပဲ။ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္လို အားလပ္ရက္မ်ိဳးမရွိခဲ့ရင္လည္း ေန႔စဥ္ပံုမွန္ ည(၇)နာရီထိုးလို႔ ကိုရီးယားကားကို မိသားစုအားလံုး ၀ိုင္းအံုၾကည့္ေနမယ့္အစား တရားေလးတစ္ပုဒ္ေလာက္ဖြင့္ၿပီး မိဘနဲ႔သားသမီး အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးဆံုးမေပးရင္ျဖင့္ အဲ့ဒီ့မိသားစုေလးဟာလည္း အင္မတန္မွကို ေအးခ်မ္းေနမွာပါ။ ညအိပ္ရာ၀င္ခါနီးတိုင္းလည္း မိသားစု၀င္ေတြ စုေပါင္းၿပီး ဘုရားကန္ေတာ့တာတို႔၊ ဘုရားရဲ႕အဆံုးမေလးေတြ ဇတ္ေတာ္ေလးေတြကို မိဘေတြအေနနဲ႔ သိသေလာက္မွတ္သေလာက္ ေျပာျပဆံုးမၿပီး အေလ့က်င့္ေကာင္းေလးေတြ လုပ္ေပးမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ႕သားသမီးေတြဟာ မုခ်မေသြ အမ်ိဳးေကာင္းသား အမ်ိဳးေကာင္းသမီးေလးေတြ ျဖစ္လာမွာပါ။ အဲ့ဒီလိုအိမ္တြင္းမွာ ဘုရားအဆံုးမေလးနဲ႔အညီ လုပ္ေဆာင္ေနမယ္ဆိုရင္ မိဘနဲ႔သားသမီး၊ သားသမီးနဲ႔မိဘျခားမွာရွိတဲ့ ဆက္ဆံေရးေတြဟာ အင္မတန္မွကို ေအးခ်မ္းေနမွာပါ။ မိမိကုိယ္တိုင္လည္းေအးခ်မ္း၊ မိသားစုလည္းေအးခ်မ္း၊ ပတ္၀န္းက်င္လည္းေအးခ်မ္းနဲ႔ အင္မတန္မွကို ပီတိျဖစ္စရာပါပဲ။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ျခင္းဟာ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေဟာျပဆံုးမေပးတဲ့ အိမ္တြင္းသာသနာျပဳေပးျခင္းနဲ႔ ထပ္တူပါပဲ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ျခင္း မိသားစုတစ္စုျခင္းကေန အဲ့ဒီ့လိုျပင္ဆင္လုပ္ေဆာင္သြားၾကမယ္ဆိုရင္ အားလံုးေကာင္းမြန္လာႏိုင္မယ္ဆိုတာဟာ မုခ်မေသြပါပဲ။ အဓိကကေတာ့ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ျခင္း၊ မိသားစုတစ္စုျခင္းကေနစဖို႔ပါပဲ။ မ်ိဳးေစ့တစ္ေစ့ဟာ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ ဥယ်ာဥ္မွဴးေကာင္းတစ္ေယာက္ရွိရင္ အင္မတန္မွကို တန္ဖိုးရွိလာတဲ့ အပင္မ်ိဳးေလးေတြျဖစ္လာေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဥယ်ာဥ္မွဴးေကာင္းနဲ႔တူတဲ့ မိဘေတြ ဥယ်ဥ္မွဴးေကာင္းတစ္ေယာက္လို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ သြန္သင္ဆံုးမေပးႏိုင္တဲ့ ဆရာသမားေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္မ်ိဳးေစ့ေလးေတြကို တန္ဖိုးထားၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ျပဳျပင္ေပးဖို႔ဟာ အင္မတန္မွ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္တဲ့အရာပါ။ ဒီလိုဆံုးမေပးမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ဗုဒၶရဲ႕အဆံုးမကို အေျခခံသိရွိထားတဲ့ သားသမီးဟာ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ဘယ္ကိုပဲသြားသြား ပူပန္ေနစရာဆိုတာလည္း မလိုေတာ့ပါဘူး။ မိဘဆရာသမားေတြအေနနဲ႔ လမ္းမွန္တစ္ခုကို ခ်ျပေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ လမ္းဆိုးေတြအားလံုးကို သူ႔အေနနဲ႔ေရွာင္တတ္သြားမွာပါ။ အဓိကကေတာ့ လမ္းမွန္ေပၚေလ်ာက္တတ္ေအာင္ ေလ်ာက္ႏိုင္ေအာင္ တြန္းပို႔ေပးဖို႔ပါပဲ။ ဒီလိုမ်ိဳးတြန္းပို႔လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အဓိကအေနျဖင့္ မိဘေတြအေနနဲ႔ အိမ္တြင္းသာသနာ ျပဳႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ဟာ အဓိကပါပဲ။ ဒီလိုအိမ္တြင္းသာသနာျပဳေပးျခင္းျဖင့္ သာသနာေတာ္ကို ထဲထဲ၀င္၀င္ေထာက္ပံ့ၾကည္ညိဳတတ္တဲ့ အမ်ိဳးေကာင္းသား အမ်ိဳးေကာင္းသမီး ေတြ မုခ်မေသြေပၚေပါက္လာမွာပါ။ ဒီလိုေပၚေပါက္လာရင္ျဖင့္ ဗုဒၶရဲ႕သာသနာဟာလည္း ေနလိုလလို ထြန္းေတာက္လာမယ္ဆိုတာ မလြဲျပန္ပါဘူး။ ဗုဒၶသာသနာထြန္းေတာက္ဖို႔ အိမ္တြင္းသာသနာျပဳျခင္းျဖင့္ စြမ္းႏိုင္သေလာက္ လုပ္ေဆာင္ေပးၾကပါလို႔ ဆႏၵျပဳရင္း။