ပညာ၏ အဓိပၸါယ္

သူေတာ္ေကာင္းဥစၥာ၌ပါ၀င္ေသာ ပညာဆုိသည္မွာ.........

၁။ ခႏၶာငါးပါးတုိ႔၏ အျဖစ္အပ်က္ကုိသိေသာ ၀ိပႆနာပညာနဲ႔ျပည့္စံုျခင္း။

၂။ ကိေလသာအညစ္အေၾကးကင္းစင္ေသာ ၀ိပႆနာပညာ မဂ္ပညာႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။

၃။ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟစေသာ ကိေလသာ အတံုးအခဲမ်ားကုိ ၿဖိဳးခြဲႏုိင္ေသာ ၀ိပႆနာပညာ မဂ္ပညာႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း။

၄။ ၀ဋ္ဆင္းရဲ ကိေလသာဆင္းရဲတုိ႔၏ကုန္ရာ နိဗၺာန္သုိ႔ ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ၀ိပႆနာပညာ မဂ္ပညာႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


အထက္ပါ အခ်က္အလက္တုိ႔နဲ႔ ျပည့္စံု၍ ပညာရွိေသာသူကုိ ျမတ္စြာဘုရားက အရိယာသူေတာ္ေကာင္းဟူ၍ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။ ယခုေခတ္၌ ထုိပညာမ်ားႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔မွာ ရွားပါးလွပါသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းမ်ား နည္းပါးမႈေၾကာင့္ ထုိပညာမ်ားနဲ႔ျပည့္စံုမွသာလွ်င္ “လူေကာင္း”ဟု သတ္မွတ္ပါက ယခုေခတ္၌ အလြန္ပင္ရွားပါးေနေသာေၾကာင့္ “လူေကာင္း”ဟု သတ္မွတ္ေခၚဆုိရန္ မလြယ္ကူပါ။


သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိပညာမ်ားကုိ ထုိးထြင္းမသိျမင္ေပမဲ အားထုတ္ရမည္ဟု သိေသာပုဂၢိဳလ္ လက္ေတြ႕ အားထုတ္ေနေသာပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ ယခုေခတ္၌ “လူေကာင္း”တစ္ေယာက္ဟု သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚေနၾကပါသည္။ ၀ိပႆနာပညာ မဂ္ပညာတုိ႔၏ သေဘာလကၡဏာကုိ မသိေသာပုဂၢိဳလ္ တရာဘာ၀နာ အားမထုတ္ေသာပုဂၢိဳလ္ အားထုတ္ရမွန္း မသိေသာပုဂၢိဳလ္တုိ႔ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္ပါက သိေသာပုဂၢိဳလ္ အားထုတ္ေနေသာပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ “လူေကာင္း”ဟု သတ္မွတ္ႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ အထက္၌ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အဂၤါ(၆)ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုရပါမည္။


ထုိ၀ိပႆနာပညာ မဂ္ပညာဟူေသာ အေၾကာင္းအရာကုိ မၾကားဖူးေသးေသာပုဂၢိဳလ္ ၾကားဖူးေသာ္လည္း မည္ကဲ့သုိ႔အားထုတ္ရမည္ဟု မသိေသးေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား သိရွိနားလည္၍ လုိက္နာက်င့္ႀကံၿပီး “လူေကာင္း”မ်ား ျဖစ္လာရန္အတြက္ ၀ိပႆနာပညာ မဂ္ပညာတုိ႔၏ အေၾကာင္းကုိ ေရးသားတင္ျပလုိက္ပါသည္။

၀ိပႆနာပညာ

၀ိပႆနာပညာဆုိသည္မွာ ခႏၶာကုိယ္ႀကီးဟာ အၿမဲျဖစ္လုိက္ ပ်က္လုိက္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ မၿမဲျခင္း အနိစၥ တရားပါလား။ ခႏၶာကုိယ္ႀကီးအတြက္ ေန႔ညမျပတ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနရေသာေၾကာင့္ ဆင္းရဲျခင္း ဒုကၡတရား ပါလား။ ခႏၶာကုိယ္ႀကီးဟာ မည္သုိ႔ပင္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါေသာ္လည္း မိမိအလုိသုိ႔ မလုိက္ဘဲ ျဖစ္ခ်င္းတုိင္း ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အစုိးမရျခင္း အနတၱ့တရားပါလားဟု ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ သခၤါရတရားတုိ႔ကုိ ပညာ ဉာဏ္ျဖင့္ ရႈ႕ျခင္း၊ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ မႀကံစည္ဘဲ ျဖစ္ေပၚလာသည္ကုိ သိျခင္း၊ ပ်က္သြားသည္ကုိ သိျမင္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


၀ိပႆနာပညာကုိ အားထုတ္ေသာအခါ လယ္ကတြတ္္ေပါက္၌ ငါးကုိ ေစာင့္ေနေသာ ဗ်ိဳင္းကဲ့သုိ႔ အားထုတ္ ႐ႈ႕မွတ္ရပါမည္။ လယ္ကတြတ္္ေပါက္၌ ငါးကုိ ေစာင့္ေနေသာ ဗ်ိဳင္းသည္ ငါးေပၚလာေအာင္လည္း မႀကံစည္ ေပၚလာသည့္ငါးကုိလည္း ေပ်ာက္သြားေအာင္ လံုးလမျပဳဘဲ ေပၚလာေသာငါးကုိသာ မိေအာင္ ဖမ္းသကဲ့သုိ႔ ၀ိပႆနာဉာဏ္ရေအာင္ အားထုတ္ေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ႐ုပ္နာမ္အမူအရာ သြားျခင္း ရပ္ျခင္းစေသာ ဣရိယာပုတ္တုိ႔ကုိ “သြားတယ္၊ ရပ္တယ္”စသည္ျဖင့္ မွတ္ရမည္။ သူ႔အလုိလုိ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ သြားျခင္း၊ ရပ္ျခင္း၊ အိပ္ျခင္း၊ စားျခင္း၊ အသက္႐ႈျခင္းစေသာ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိ စိတ္ကသိၿပီး ဒီသြားလာလုပ္ရွား စားေသာက္ေနထုိင္ အသက္႐ႈတာေတြဟာ သူ႔အလုိလုိျဖစ္ပ်က္ေနတာပါလားဟု အဲဒီသိေနတာေလးကုိ လုိက္၍ ႐ႈ႕မွတ္ရပါမည္။ ဤကဲ့သုိ႔မွတ္လွ်င္ မွတ္ေသာအမူအရာ ႐ုပ္နာမ္မွ်ကုိသာ စိတ္ကေရာက္ေနေသာေၾကာင့္ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟစေသာ ကိေလသာတုိ႔ မ၀င္ႏုိင္ဘဲ ၀ိပႆနာပညာျဖစ္လ်က္ ရွိေနပါသည္။


ထုိ၀ိပႆနာဉာဏ္ပညာသည္ တစ္မ်ိဳးတစ္စားတည္း မဟုတ္ေပ။ အားထုတ္ေသာပုဂၢိဳလ္၏ သႏၱာန္၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ျဖစ္စဥ္အားျဖင့္(၁၀)မ်ိဳး ရွိပါသည္။ ယင္းတုိ႔မွာ........


၁။ သမၼသနဉာဏ္-အဓိကအားျဖင့္ မိမိ၏ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔ကုိ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ လကၡဏာယာဥ္သံုးပါးသုိ႔တင္၍ သံုးသပ္ဆင္ျခင္တက္ေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၂။ ဥဒယဗၺယဉာဏ္-ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔၏ဆုိင္ရာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ႐ုတ္ခနဲဆတ္ခနဲ ျဖစ္ေပၚလာပံုႏွင့္ မၾကာခင္မွာပင္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ပ်က္စီးသြားေသာ အျဖစ္အပ်က္ကုိရႈ႕ေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၃။ ဘဂၤဉာဏ္-ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔၏ အျဖစ္မဖက္ အပ်က္ခ်ည္းျဖစ္ေနသည္ကုိ ရႈ႕ျမင္ေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၄။ ဘယဉာဏ္-ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔၏ အပ်က္ကုိခ်ည္း ေတြ႕ျမင္ေနရသျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔ကုိ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေဘးႀကီးပါလားဟု ထင္ျမင္လာေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၅။ အာဒီန၀ဉာဏ္-႐ုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔ကုိ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေဘးႀကီးပါလားဟု ရႈ႕ျမင္ရသျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္သခၤါရ တရားတုိ႔၌ အျပစ္ဟု ထင္ျမင္လာေသာ ဉာဏ္ပညာ။


၆။ နိဗၺိဒါဉာဏ္-အျပစ္ဟု ထင္ျမင္ေနေသာ ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔အေပၚ၌ မတြယ္တာ မေပ်ာ္ရႊင္ႏုိင္ေတာ့ဘဲ ၿငီးေငြ႕လာေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၇။ မုစၥိတုကမ်တာဉာဏ္-႐ုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔အေပၚ၌ ၿငီးေငြ႕လာ၍ ထုိခႏၶာငါးပါးတုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္လုိျခင္း ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၈။ ပဋိသခၤါရဉာဏ္-႐ုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ အေၾကာင္းတရားတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းငွါ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔၌ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဟု ထပ္မံ၍ ရႈ႕ျမင္ထင္ျမင္လာေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၉။ သခၤါ႐ုေပကၡာဉာဏ္-ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔၌ ေၾကာက္ျခင္း ႏွစ္သက္ျခင္းကုိ မျဖစ္ေစဘဲ လ်စ္လ်ဴ ႐ႈ႕ႏုိင္ေသာ ဉာဏ္ပညာ။

၁၀။ အႏုေလာမဉာဏ္-ေအာက္၌ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ၀ိပႆနာဉာဏ္ပညာႏွင့္ အထက္မဂ္ခဏ၌ ရလတၱံ႔ေသာ ေဗာဓိပကၡိယတရားတုိ႔ကုိ ရရွိေအာင္ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတရားတုိ႔ကုိ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဟု ႐ႈ႕မွတ္ေသာ ဉာဏ္ပညာတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

မဂ္ဖုိလ္ပညာ

မဂ္ဖုိလ္ပညာဆုိသည္မွာ ဒုကၡအရိယသစၥာ၊ ဒုကၡသမုဒယအရိယသစၥာ၊ ဒုကၡနိေရာဓအရိယသစၥာ၊ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါ အရိယသစၥာဟု ဆုိအပ္ေသာ သစၥာေလးပါးတရားတုိ႔ကုိ သိျမင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

၁။ ဒုကၡအရိယသစၥာ-ဇာတိ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒ၀ ဒုကၡ ေဒါမနႆ ဥပါယာသတုိ႔သည္ ဒုကၡအရိယ သစၥာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ မခ်စ္ခင္ မႏွစ္သက္ေသာသူတုိ႔နဲ႔ေတြ႕ဆံု ေပါင္းသင္းေနထုိင္ရျခင္း၊ မိမိလုိခ်င္ ျဖစ္ခ်င္ သည္ကုိ မရဘဲနဲ႔ မလုိခ်င္ မျဖစ္ခ်င္သည္ကုိျဖစ္ရျခင္းစသည္တုိ႔သည္လည္း ဒုကၡအရိယသစၥာျဖစ္ပါသည္။


ဇာတိ-သတၱ၀ါတုိ႔သည္ တစ္ဘၿပီး တစ္ဘ၀သုိ႔ ေျပာင္းေရြ႕ျဖစ္ေနရျခင္း၊ အမိ၀မ္းတြင္းသုိ႔ သက္၀င္၍ေနရျခင္း၊ ခႏၶာကုိယ္အစရွိေသာ ကုိယ္လက္အဂၤါတုိ႔ တျဖည္းျဖည္း တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ထင္ရွားျဖစ္ေနရျခင္း စသည္တုိ႔ကုိ ဇာတိဟု ေခၚပါသည္။


ဇရာ-သတၱ၀ါတုိ႔၏ ခႏၶာကုိယ္မွာရွိေသာ ဆံပင္ျဖဴျခင္း၊ သြားက်ိဳးျခင္း၊ အသားအေရတြန္႔ျခင္း၊ ႐ုပ္တရားတုိ႔၏ တစ္ေန႔တျခား အုိမင္းရင့္ေရာ္လာျခင္း၊ မ်က္စိစေသာ ဣေျႏၵတုိ႔၏ ပ်က္စီးလာျခင္းတုိ႔ကုိ ဇရာဟု ေခၚပါသည္။


မရဏ-သတၱ၀ါတုိ႔၏ တစ္ဘ၀ဆံုး၍ ေသေၾကပ်က္စီးၿပီး စုစိစိတ္က်ျခင္းကုိ မရဏဟု ေခၚပါသည္။


ေသာက-သတၱ၀ါတုိ႔သည္ တစ္စံုတစ္ခုေသာ ဆင္းရဲဒုကၡနဲ႔ေတြ႕ႀကံဳေသာအခါ စုိးရိမ္ပူပန္ျခင္း၊ မိမိေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အမႈကိစၥကုိ စုိးရိမ္ပူပန္ျခင္း၊ သူတစ္ပါးတုိ႔၏ အမႈကိစၥကုိ စုိးရိမ္ပူပန္ျခင္း စသည္တုိ႔ကုိ ေသာကဟု ေခၚပါသည္။


ပရိေဒ၀- သတၱ၀ါတုိ႔သည္ တစ္စံုတစ္ခုေသာ အေၾကာင္းကိစၥေၾကာင့္ ငုိေၾကြးျခင္း၊ မိမိ၏ အေၾကာင္းကိစၥ ေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သူတစ္ပါးတုိ႔၏ အေၾကာင္းကိစၥေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ငုိေၾကြးျခင္း စသည္တုိ႔ကုိ ပရိေဒ၀ဟု ေခၚပါသည္။


ဒုကၡ- သတၱ၀ါတုိ႔၏ သာယာႏွစ္သက္ဖြယ္မရွိေသာ ခႏၶာကုိယ္ႀကီးကုိ အၿမဲျပဳျပင္ေနရေသာ ဆင္းရဲျခင္းစသည္ တုိ႔ကုိ ဒုကၡဟု ေခၚပါသည္။


ေဒါမနႆ- သတၱ၀ါတုိ႔သည္ စိတ္နဲ႔အႀကိဳက္မေတြ႕ေသာအခါ စိတ္ဆင္းရဲျခင္း၊ မိမိျဖစ္ခ်င္ေသာ အမႈကိစၥမ်ား မျဖစ္ရေသာအခါ စိတ္ဆင္းရဲရျခင္း၊ မိမိလုိခ်င္ ရခ်င္ေသာ အရာ၀တၳဳမ်ားကုိ မရေသာအခါ စိတ္ဆင္းရဲရျခင္း စသည္တုိ႔ကုိ ေဒါမနႆဟု ေခၚပါသည္။


ဥပါယာသ-သတၱ၀ါတုိ႔သည္ အမႈကိစၥကုိ ေဆာင္ရြက္ေသာအခါ ပင္ပန္းရျခင္း၊ တစ္စံုတစ္ခုေသာ ပ်က္စီး ဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားႏွင့္ရင္ဆုိင္ရေသာအခါ ပင္ပန္းရျခင္း၊ မိမိလုပ္ခဲ့ေသာ အမႈကိစၥကုိ ျပန္စဥ္းစားၿပီး ပင္ပန္းရျခင္း၊ သူတစ္ပါးလုပ္ခဲ့ေသာ အမႈကိစၥအတြက္ ပင္ပန္းရျခင္း စသည္တုိ႔ကုိ ဥပါယာသဟု ေခၚပါသည္။


၂။ ဒုကၡသမုဒယ အရိယသစၥာဆုိသည္မွာ ကာမတဏွာဟူေသာ ကာမဂုဏ္အာ႐ံုတုိ႔၌ တပ္မက္ ႏွစ္သက္ေသာတဏွာ၊ ဘ၀တဏွာဟူေသာ မိမိလက္ရွိ ရရွိေနေသာဘ၀ကုိ ႏွစ္သက္တပ္မက္ေသာ တဏွာ၊ ၀ိဘ၀တဏွာဟူေသာ ေနာင္ထပ္ရရွိမည့္ဘ၀ကုိ ႏွစ္သက္တပ္မက္ေသာတဏွာတုိ႔ကုိ ဒုကၡ၏ အေၾကာင္းတရား အျဖစ္ အမွန္အတုိင္း သိျမင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။


၃။ ဒုကၡနိေရာဓ အရိယသစၥာဆုိသည္မွာ ဒုကၡသမုဒယ အရိယသစၥာ၌ပါ၀င္ေသာ တဏွာတုိ႔ကုိ အၾကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းကုိ ဆုိလုိပါသည္။


၄။ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစၥာဆုိသည္မွာ သမၼာဒိ႒ိ၊ သမၼာသကၤပၸ၊ သမၼာ၀ါစာ၊ သမၼာကမၼႏၱ၊ သမၼာအာဇီ၀၊ သမၼာ၀ါယာမ၊ သမၼာသတိ၊ သမၼာသမာဓိဟု ဆုိအပ္ေသာ ျမတ္ေသာအဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ မဂ္အက်င့္လမ္းကုိ က်င့္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။


သမၼာဒိ႒ိဆုိသည္မွာ ဒုကၡတရားတုိ႔ကုိ သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၏ျဖစ္ေၾကာင္းတရားတုိ႔ကုိ သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၏ ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္ကုိ သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡခပ္သိမ္းတုိ႔၏ ေအးၿငိမ္းရာျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္သုိ႔ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ အက်င့္တရားတုိ႔၌ သိျမင္ျခင္းတုိ႔ကုိ ေခၚပါသည္။


သမၼာသကၤပၸဆုိသည္မွာ ကာမဂုဏ္အာ႐ံုတုိ႔မွ လြတ္ကင္းေသာ အရာ၀တၳဳတုိ႔ကုိ ႀကံစည္ျခင္း၊ မိမိသူတစ္ပါး ပ်က္စီးေၾကာင္းတရားတုိ႔မွ လြတ္ကင္းသည္ကုိ ႀကံစည္ျခင္း၊ မိမိသူတစ္ပါး ညွင္းဆဲျခင္း အမႈကိစၥတုိ႔မွ လြတ္ကင္း ေသာ တရားတုိ႔ကုိ ႀကံစည္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


သမၼာ၀ါစာဆုိသည္မွာ မဟုတ္မမွန္ေသာစကားကုိ ေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ ကုန္းတုိက္စကားတုိ႔ကုိ ေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္းေသာစကားတုိ႔ကုိ ေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ အက်ိဳးမရွိ အခ်ည္းႏွီးေသာ စကားတုိ႔ကုိ ေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္၍ မွန္ကန္သင့္ျမတ္ အက်ိဳးရွိေသာစကားတုိ႔ကုိသာ ေျပာဆုိျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


သမၼာကမၼႏၱဆုိသည္မွာ သူတစ္ပါးအသက္ကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ သူတစ္ပါးတုိ႔က ၾကည္ျဖဴစြာ မေပးေသာ ပစၥည္းဥစၥာတုိ႔ကုိ ယူျခင္းမွေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ ကာမဂုဏ္အာ႐ံုတုိ႔၌ မတရားေသာနည္းျဖင့္က်င့္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


သမၼာအာဇီ၀ဆုိသည္မွာ ယုတ္မာေသာ အသက္ေမြးမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ မဟုတ္မမွန္မွားယြင္းေသာ အသက္ ေမြးမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


သမၼာ၀ါယာမဆုိသည္မွာ မျဖစ္ေသးေသာ ယုတ္မာေသာ အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ မျဖစ္ေအာင္အားထုတ္ျခင္း၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ယုတ္မာေသာ ကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္ျခင္း၊ မျဖစ္ေသးေသာ ကုသုိလ္ တရားတုိ႔ကုိရရွိေအာင္ အားထုတ္ျခင္း၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ တည္ၿမဲတုိးပြားေအာင္ အားထုတ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။


သမၼာသတိဆုိသည္မွာ ကုိယ္တြင္း၌ ျဖစ္ပ်က္လႈပ္ရွားေနမႈမ်ား၊ ေတြ႕ထိခံစားရမႈမ်ား၊ စိတ္တြင္းျဖစ္ေပၚေနေသာ စိတ္ကူးႀကံဆခ်က္မ်ား၊ ထုိသုိ႔ျဖစ္ေပၚေနေသာ တရားတုိ႔ကုိ တရား႐ႈ႕မွတ္ေနျခင္းစေသာ အျဖစ္အပ်က္အားလံုး တုိ႔ကုိ လံု႔လျပဳ၍ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈ႕ေနေသာ သတိကုိ သမၼာသတိဟု ေခၚပါသည္။


သမၼာသမာဓိဆုိသည္မွာ ပထမစ်ာန္အဆင့္တြင္ ၀တၳဳကာမ၊ ကိေလသာကာမတုိ႔မွ ကင္းဆိတ္သည့္အတြက္ ကာမဂုဏ္၌အလုိရွိျခင္း၊ မေကာင္းႀကံျခင္း၊ စိတ္ေရာကုိယ္ပါ ထုိင္းမႈိင္းညွိဳးႏြမ္းျခင္း၊ စိတ္မၿငိမ္မသက္ ျပန္႔လြင့္ျခင္း၊ ယံုမွားေတြးေတာျခင္းအစရွိေသာ နီ၀ရဏတရားတုိ႔ကုိ ပယ္ေဖ်ာက္ၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အနည္း ငယ္ေသာႀကံစည္မႈ၊ စဥ္းစားမႈမ်ားႏွင့္သာ ႏွစ္သိမ့္ခ်မ္းသာျခင္း ပီသုခကုိ ခံစား၍ေန၏။


ဒုတိယစ်ာန္အဆင့္တြင္ ႀကံစည္မႈ၊ စဥ္းစားမႈစသည့္ ဉာဏ္လႈပ္ရွားမႈစသည္တုိ႔ကုိ ပယ္သတ္လ်က္ စိတ္ကုိစိတ္၌သာ စူးစုိက္ထားျခင္းအားျဖင့္ ၾကည္လင္တည္ၿငိမ္ေစလ်က္ ပီတိသုခတုိ႔ကုိ ဆက္လက္ခံစား၍ ေန၏။


တတိယစ်ာန္အဆင့္တြင္ ထင္ရွားစြာခံစားရေသာ ႏွစ္သိမ့္မႈ ပီတိကုိပင္စြန္႔ပစ္လ်က္ စိတ္၏ခ်မ္းသာမႈ တစ္ခုတည္းကုိသာခံစားၿပီး အညီအမွ် ႐ႈလ်က္ေန၏။


စတုတၳစ်ာန္အဆင့္တြင္ ခံစားမႈအားလံံုးတုိ႔ကုိ စြန္႔လႊတ္လုိက္ၿပီး ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း၊ ၀မ္းသာျခင္း၊ ၀မ္းနည္းျခင္းမ်ားကင္းၿပီး သတိရွိစြာေနေလ၏။

ဤမွန္ေသာ အားထုတ္မႈ၊ မွန္ေသာ ေအာက္ေမ့မွတ္သားမႈ၊ မွန္ေသာတည္ၿငိမ္မႈသံုးပါးသည္ စိတ္ကုိဆံုးမသည့္ သိကၡာရပ္မ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သမၼာသမာဓိ ္ျဖစ္ပါသည္။


အထက္၌ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာတရားမ်ားသည္ မဂ္ဖုိလ္ပညာ၏ သေဘာတရားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထုိမဂ္ဖုိလ္ပညာ တုိ႔ကုိ အမွန္အတုိင္းေကာင္းစြာ သိျမင္ေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ဒုကၡခပ္သိမ္း ကင္းၿငိမ္းရာအမွန္ ျမတ္နိဗၺာန္ကုိ ဧကန္ ေရာက္ရွိမည္ ျဖစ္ပါသည္။


ထုိ႔ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔လူသားမ်ားသည္ နိဗၺာန္ေရႊျပည္ျမတ္ကုိ ယခုဘ၀မွာရရွိေအာင္ အားမထုတ္ႏုိင္လွ်င္ေသာ္မွ ေနာင္ဘ၀မွာရရွိရန္အတြက္ ၀ိပႆနာပညာ၊ မဂ္ပညာမ်ားကုိ တတ္သိနားလည္ေအာင္ ေလ့လာမွတ္သားၿပီး က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ၾကရန္ လုိပါသည္။ သုိ႔မွသာလွ်င္ လူျဖစ္ရက်ိဳးနပ္ေသာ “လူေကာင္း”တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။


ယခုအခါ “လူေကာင္း”တစ္ေယာက္ ျပည့္စံုရမည့္ သူေတာ္ေကာင္းဥစၥာ(၇)ပါး၏ အက်ယ္အဓိပၸါယ္ကုိ ဖြင့္ဆုိျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ထုိသူေတာ္ေကာင္းဥစၥာ(၇)ပါးႏွင့္ျပည့္စံုလွ်င္ “လူေကာင္း”တစ္ေယာက္ျဖစ္႐ံုသာမက အရိယာသူေတာ္ေကာင္းဟုပင္ ေခၚေ၀ၚႏုိင္ေၾကာင္း ျမတ္ဗုဒၶက “သုပၸဗုဒၶကု႒ိလူႏူ၀တၳဳ”တြင္ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။ ထုိသုိ႔ မိန္႔ၾကားခဲ့ေသာ သုပၸဗုဒၶကု႒ိလူႏူ၀တၳဳကုိ ေနာက္တစ္ပါတ္တြင္ ဆက္လက္ေရးသားတင္ျပေပးပါမည္။ ခုေတာ့ ဒီမွ်နဲ႔ပဲ နားပါရေစ။