ကမၻာေပၚရွိ အရာ၀တၳဳအမ်ိဳးေပါင္း မ်ားစြာရွိပါသည္။ ၎တို႔အားလုံုးတြင္ဓါတ္
တစ္မ်ိဳး (သို႔မဟုတ္) တစ္မ်ိဳးထက္ပို၍ပါ၀င္၏။ အေရအတြက္အားျဖင့္ တစ္ရာေက်ာ္မွ်
ေသာ ထိုဓါတ္မ်ားသည္ သဘာ၀ေလာက၌ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေသာ္လည္း လူႏွင့္
ပတ္၀န္းက်င္သည္ ၎ဓါတ္မ်ားမွ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ေန႔စဥ္ဘ၀၌ ျမင္ႏိုင္ ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳႏိုင္
ေသာ အရာ၀တၳဳအားလံုး ျဖစ္ေပၚေအာင္ဖန္တီးယူေလသည္။
ျဖစ္ႏိုင္၏။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္ဓါတ္မ်ိဳးပင္ ျဖစ္ေစကာမူ၊ ၎သည္ အႏုျမဴေခၚေသးမႊား
ေသာ အမႈန္ကေလးမ်ားႏွင့္၊ ေပါင္းစပ္ထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းအမႈန္ကေလးမ်ား
မွာ ေသးငယ္လြန္းလွ၍ အစြမ္းအထက္ဆံုး မွန္ဘီလူးမ်ားျဖင့္ ၾကည့္သည့္တိုင္ေအာင္
မျမင္ရေခ်။ ထို႔ျပင္ ဓါတ္တမ်ိဳးမ်ိဳး သီးျခားပါ၀င္ေသာ အႏုျမဴမႈန္မ်ားသည္လည္း
အျခားဓါတ္မ်ိဳးပါ၀င္ေလသည္။ အႏုျမဴမႈန္မ်ားႏွင့္ လံုး၀ ျခားနားကြဲျပားျမဲ ျဖစ္ေလသည္။
ဥပမာ သံဟု ေခၚတြင္ေသာ ဓါတ္မ်ိဳးပါ၀င္သည့္ အႏုျမဴမႈန္မ်ား၌ ထူးျခားေသာ သ႑ာန္
ႏွင့္ သတၱိမ်ားရွိျပီး ေၾကးနီေအာက္ဆီဂ်င္ သို႔မဟုတ္ အျခားဓါတ္မ်ားပါ၀င္ေသာအႏုျမဴမႈန္
မ်ား၏ သ႑ာန္ သတၱိမ်ားႏွင့္ မလြဲမွားႏိုင္ေအာင္ပင္ ျခားနားလ်က္ရွိ၏။
အႏုျမဴဆိုသည္မွာ ဓါတ္တစ္မ်ိဳး၏ ခြဲစိတ္မရေတာ့ေသာ အေသးငယ္ဆံုးျမဴမႈန္
ျဖစ္သည္ဟု လက္ဦးပညာရွင္မ်ားက မွန္ကန္စြာ ၀ိျဂိဳလ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္
အႏုျမဴ၏ သ႑ာနကို ေဖၚထုတ္ႏိုင္ရန္ အားထုတ္ၾကရာ၌ကား ၎တို႔သည္ လိုရင္းႏွင့္နီးစပ္
ေအာင္ မေျပာႏိုင္ၾကေပ။ ၎တို႔အလိုေသာ္ အႏုျမဴသည္ အေသးငယ္ဆံုးသဲပြင့္ႏွင့္အလြန္တူ
သည့္ အစိုင္အခဲေလးျဖစ္ေနသည္။ ဓါတုေဗဒစမ္းသပ္မႈ ျပဳလုပ္ေနၾကေသာသူမ်ားအတြင္း
၌လည္း ယင္း အယူအဆမ်ားတစ္ခု ၀င္လ်က္ရွိ၏။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္၌မူ အႏုျမဴအစိုင္အခဲဟု မွတ္ယူေသာ အစြဲမွာ လံုး၀အေျခ
အျမစ္မရွိေတာ့ေခ်။ ဓါတ္တစ္မ်ိဳးႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသျဖင့္ ေသးငယ္ေသာ ျမဴမႈန္
ျဖစ္လာရေသာ မည္သည့္အႏုျမဴမဆို မစိုင္အခဲမဟုတ္ပါေပ။ ဘာမွ်မရွိေသာေလဟာနယ္
တမွ်ျဖစ္ေလသည္။
အႏုျမဴမႈန္တိုင္းသည္ မည္သည့္ဓါတ္ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းေပၚေပါက္လာသည္ျဖစ္ေစ
၀တ္ဆံပါသည္ခ်ည္းျဖစ္သည္ဟု ႐ူပေဗဒပညာရွင္မ်ားက ေနာက္ဆံုး အတည္ျပဳေထာက္ခံ
ခ်က္ခ်ထားခဲ့၏။ ယင္း၀တ္ဆံမႈန္ကို လွည့္ပတ္၍ ထို႔ထက္ငယ္ေသာ အမႈန္တစ္ခုကေသာ္
လည္းေကာင္း၊ အမႈန္မ်ားကေသာ္လည္းေကာင္း မခန္႔မွန္းႏိုင္ေသာ အရွိန္ျဖင့္ ေရြ႕လ်ားေန
ၾကသည္။ အႏုျမဴမႈန္တစ္ခုအတြင္း၌ ယင္းအမႈန္ငယ္သံုးမ်ိဳးပါ၀င္၏။ ၎တို႔မွာ အီလက္ထရြန္
(အမဓါတ္)၊ ပ႐ိုတြန္(အဖိုဓါတ္) ႏွင့္ ႏ်ဴထရြန္ (အဖိုဓါတ္မဟုတ္ေသာဓါတ္) တို႔ျဖစ္
ၾကသည္။ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္အႏုျမဴ၌ ႏ်ဴထရြန္ဓါတ္မ်ား မပါေခ်။ အဆိုပါေသးငယ္ေသာ
အမႈန္မ်ားေၾကာင့္သာ ဓါတ္တစ္မ်ိဳး ပါ၀င္ေသာ အႏုျမဴကို အျခားဓါတ္တစ္မ်ိဳးပါ၀င္
သည့္ အႏုျမဴႏွင့္ ခြဲျခားႏိုင္စြမ္းမရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအမႈန္ကေလးမ်ားသာ မရွိပါက
အႏုျမဴစြမ္းအင္ဆိုသည္မွာလည္း ထြက္ေပၚလာရန္အေၾကာင္းပင္မရွိေခ်။
ဤအခန္းသည္ အႏုျမဴစြမ္းအင္ကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးခ်ေရးအတြက္
ေဖၚျပေသာအခန္းျဖစ္ေသာ္လည္း အႏုျမဴစြမ္းအင္ဟူသည္ကို သေဘာေပါက္ နားလည္
ရန္အတြက္ အႏုျမဴတည္ေဆာက္ပံုအေၾကာင္းကို ထပ္မံသိရွိထားလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။
အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အႏုျမဴတည္ေဆာက္ပံုကို ေျပာင္းလဲေပးလိုက္မွသာလွ်င္
အခ်ိဳ႕ေသာ အႏုျမဴမ်ား၏ စြမ္းအင္ကို ထုတ္ယူရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေရွးဦးစြာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ အရွင္းဆံုး၊ အ႐ိုးဆံုးဖြဲစည္းထားေသာ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္
အႏုျမဴအေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကည့္ၾကပါမည္။ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ အႏုျမဴ၀တ္ဆံသည္ ပ႐ိုတြန္
ျမဴမႈန္တစ္ခုတည္းသာျဖစ္၏။ ၎တို႔ လွည့္ပတ္သြားေနေသာအရာမွာ ထိုထက္
ငယ္ေသာ အီလက္ထရြန္ အမႈန္ကေလးပင္ျဖစ္သည္။
ေလာက၌ သဘာ၀အေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဓါတ္အမ်ိဳးေပါင္း ကိုးဆယ့္
ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ ၎ဓါတ္မ်ားသည္ ဆိုင္ရာအႏုျမဴမႈန္မ်ား ျဖင့္ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းလွ်က္ရွိ၏။
ယင္းတို႔ကို သိပၸံပညာရွင္မ်ားက နံပါတ္မ်ားတပ္ေပးထားသည္။ နံပါတ္မ်ား တပ္ရာ၀ယ္
၀တ္ဆံကို လွည့္ပတ္သြားေနေသာ အီလက္ထရြန္ အနည္းအမ်ား လိုက္၍ျဖစ္သည္။
ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္အႏုျမဴ၏ ၀တ္ဆံကို လွည့္ပတ္ေနေသာ အီလက္ထရြန္
မႈန္တစ္ခုသာရွိ၍ ၎ကိုအႏုျမဴနံပါတတ္(၁) ဟုကင္ပြန္းတပ္ထားသည္။ နံပါတ္မ်ား
တိုးတက္၍ ေပးသြားရာ၀ယ္ ဓါတ္ေပါင္းစံုပါ၀င္ေသာအႏုျမဴသည္ နံပါတ္ၾကီးလာသည္
ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေသာ ယူေရနီယံဓါတ္သည္ အႏုျမဴတည္ေဆာက္သူမႈမ်ားထဲ၌ အ႐ႈပ္ေထြး
ဆ့ုံးျဖစ္သည့္အတြက္ ၎ကို နံပါတ္(၉၂) ဟုတပ္လိုက္၏။ ယူေရနီယံ အႏုျမဴ၀တ္ဆံ
တြင္ ပ႐ိုတြန္-၉၂-ခုႏွင့္ ႏ်ဴထရြန္-၁၄၆-ခုပါ၀င္ျပီး၊ အီလက္ထရြန္-၉၂-ခုက
လမ္းေၾကာင္း ခုနစ္ေၾကာင္းျဖင့္ လွည့္ပတ္သြားေန၏။
ဤေနရာ၌ အႏုျမဴညဴကလိယာစ္ကို ဗဟိုျပဳ၍ ေသြ၀ိုင္းေသာ လမ္းေၾကာင္း
မ်ားအတိုင္းလွည့္ပတ္လႈပ္႐ႈားေနၾကရေသာ လွ်ပ္စစ္အမဓာတ္သေဘာေဆာင္သည့္အီလက္
ထရြန္မ်ားသည္ ပ႐ိုတြန္မ်ားကို(က်ားကန္) ထားၾကသေလာဟု ေစာဒကတက္ႏိုင္၏။
၀တ္ဆံသည္ အႏုျမဴမႈန္၏ ႏွစ္ေသာင္းပံုပံု တစ္ပံုသာရွိေသာ္လည္း၊ ၎ကို
ဖြဲစည္းထားသည့္ ႏ်ဴထရြန္ႏွင့္ပ႐ိုတြန္တို႔သည္သာ အႏုျမဴ၀တ္မႈန္ထု (႐ုပ္စု) ကိုျဖစ္
ေပၚေစေသာ အေရးပါသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထု(သို႔မဟုတ္ ႐ုပ္စု)
ဆိုေသာ စကားသည္ အေလးခ်ိန္ဆိုေသာ စကားႏွင့္မၾကာမၾကာ ေရာေထြးသြားတတ္၏။
အႏုျမဴထုကို ေျပာရမည့္အစား အႏုျမဴအေလးခ်ိန္ဟာ ေျပာမိျခင္းက ပို၍ဆိုးလွသည္။
ထု (႐ုပ္စု)သည္ အရြယ္ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ အေလးခ်ိန္ႏွင့္လည္းေကာင္း ေရာေႏွာ
ရန္မရွိေပ။ ၎သည္ အေလးခ်ိန္မရွိဘဲလည္း တည္ေနႏိုင္၏။ အရာ၀တၳဳတစ္ခုခု၏
ထုသည္ ၎အရာ၀တၳဳ မပါ၀င္ေသာ ပစၥည္းအေရအတြက္ကို ရည္ညြန္းျပီး၊ အရာ၀တၳဳ
တစ္ခုခု၏ အေလးခ်ိန္ဆိုသည္မွာ ဆြဲငင္အားကို တိုင္းတာေပးျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ေပသည္။
ဤကမၻာေပၚ၌ အေလးခ်ိန္ကို သတ္မွတ္ရာ၀ယ္ ေျမၾကီးဆီသို႔ ဆြဲယူသြားေသာ
ဆြဲငင္အားႏွင့္ သတ္မွတ္၏။ အရာ၀တၳဳတစ္ခုသည္ ကမၻာေျမၾကီးႏွင့္ ေ၀းေလေလ
ကမၻာ၏ ဆြဲငင္အားကို ခံရနည္းေလေလပင္ျဖစ္၏။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ၎ကို စုေပါင္းဖြဲစည္း
ထားေသာ အရာမ်ား၏ ပမာဏမွာ ကမၻာ႔ဆြဲငင္အားႏွင့္ ကမၻာေျမၾကီးမွ အေ၀းအနီး
ကိုလိုက္၍ ေျပာင္းလြဲျခင္းမရွိေခ်။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ ဆြဲငင္အားက အရာ၀တၳဳ၏
အေလးခ်ိန္ကိုသာ ျဖစ္ေပၚေစ၏။ ထု(႐ုပ္စု)ကိုကား ေျပာင္းလဲေစျခင္း မရွိေပ။
ထုႏွင့္အေလးခ်ိန္ကို ခြဲျခားနားလည္ရန္ ေလေၾကာင္းပညာသည္ကို သ႐ုပ္ျပ
ေကာင္းလွ၏။ အေလးခ်ိန္-၁၀- တန္ရွိေသာ အာကာသယဥ္တစ္ခုသည္ ကမၻာမွေန၍
အဂၤါျဂိဳဟ္သို႔ သြားသည္ရွိေသာ္ ၎ယဥ္သည္ မပစ္လႊတ္မီအခ်ိန္က ကမၻာေျမၾကီး
ေပၚ၌ ၁၀-တန္သာ အေလးခ်ိန္ စီးျမဲစီးေသာ္လည္း ပစ္လႊတ္ျပီးေနာက္၌ကား ကမၻာႏွင့္ေ၀း၍
သြားျခင္းႏွင့္ ကမၻာ၏ဆြဲငင္အားကို ေလ်ာ့၍ေလ်ာ့၍ ခံရေတာ့ရာ ယဥ္ႏွင့္တကြ
ယဥ္အတြင္းရွိ အရာ၀တၳဳမွန္သမွ်သည္ အေလးခ်ိန္ နည္း၍သြားေတာ့သည္။ ေနာက္ဆံုး၌
ထိုယာဥ္သည္ မိမိလိုရာခရီးျဖစ္ေသာ ကမၻာႏွင့္အလြန္ေ၀းရာ ျဖစ္သည့္ေနရာသို႔
ေရာက္အသြားတြင္ ကမၻာဆြဲငင္ျခင္းမရွိေတာ့ေပ။ ထိုေနရာ၌ အာကာသယာဥ္သည္ ၎တင္ေဆာင္လာေသာပစၥည္းမ်ားႏွင့္အတူ အေလးခ်ိန္လံုး၀ကင္းမဲ့သြားေတာ့သည္။
အဆုိပါ ပစၥည္းမ်ားသည္ကား နဂိုသာ အေရအတြက္ မေလ်ာ့ဘဲ ရွိေန၏။အာကာသ၌
ထိုယာဥ္သည္ ၁၀-တန္ အေလးခ်ိန္ကို ဆံုး႐ႈံုးသြားေသာလည္း ၎၏ထု (႐ုပ္စု) သည္
ယခင္ကဲ့သို႔ပင္ တည္ရွိေန၏။
အႏုျမဴ အခ်ိန္စီးမ်ား အေၾကာင္းကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေဆြးေႏြးလွ်င္ အႏုျမဴမႈန္တစ္ခုခု၌ ပါ၀င္ေသာအရာ၀တၳဳ အေရအတြက္ကို ဆိုလိုရင္းျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္အပ္သည္။
ယင္းအႏုျမဴမႈန္၌ ပါ၀င္ေသာအရာနည္းေလေလ ၎၏ထု(႐ုပ္စု)သည္ငယ္ေလေလ
ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ရမည္။ အႏုျမဴ၏ အေလးခ်ိန္ကိုမူ နံပါတ္တစ္မ်ိဳးႏွင့္ေဖၚျပ၏။
သို႔ပါေသာ္ ယင္းနံပါတ္သည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေျပာဆိုေလ့ရွိေသာ အေလးခ်ိန္ေအာင္စ
စသည္တို႔ႏွင့္ ဘာမွ်မဆိုင္ေပ။ တစ္ဖန္ အႏုျမဴအခ်ိန္စီးျခင္းမ်ားကို ျပရာနံပါတ္မ်ားမွာလည္း
ထုကိုေဖၚျပရာ ဂဏန္းမ်ားသာျဖစ္ေပသည္။
အႏုျမဴစြမ္းအင္ထုတ္ယူျခင္းသည္ အႏုျမဴ၀တ္ဆံထုကို ေျပာင္းလြဲေပးျခင္း
ျဖစ္သည္။အႏုျမဴသေဘာတရား ပံုေသနည္းသည္ လွ်ပ္စစ္ပံုေသနည္းအေပၚ၌ လံုး၀
အေျခခံထား၏။ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္သည္လည္း အျခားမဟုတ္၊ ေသးငယ္ေသာ ႐ုပ္ျဒပ္
ကေလးမ်ား လႈပ္ရွားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အႏုျမဴ၌ ယင္းေသးငယ္ေသာ အမႈန္မ်ားပါ၏၊
ဓါတ္အမ်ိဳးေပါင္း ဟုဖြဲ႕စည္းထားေသာ အႏုျမဴမႈန္မ်ားသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အရြယ္အစား
ေရာ ထု(႐ုပ္စု)ပါ အၾကီးအက်ယ္ ကြာျခားၾကေသာ္လည္း ၎တို႔၌ ပါ၀င္ေသာပစၥည္းစုမွာ
ထပ္တူပင္ ျဖစ္ေလသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္သည္ အႏုျမဴမႈန္တိုင္းကို ဖြဲ႕စည္းရာ၌
အရင္းခံဓါတ္အျဖစ္ပါ၀င္၏။ အႏုျမဴမႈန္တိုင္း၌ အီလက္ထရြန္တစ္ခု သို႔မဟုတ္
တစ္ခုထက္ပို၍ ၀တ္ဆံကို လွည့္ပတ္သြားေနသည္ဟူေသာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔လက္ခံထားျပီး
မူကို လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကသာ ရွင္းလင္းခ်က္ေပးႏုိင္စြမ္းရွိ၏။
လွ်ပ္စစ္ဓါတ္၏ အရင္းခံအေၾကာင္းတို႔အနက္ တစ္ခုမွာ တူညီေသာ ဓါတ္အား
ခ်င္းတြန္းကန္ျပီး၊ မတူညီေသာ ဓါတ္အားခ်င္း ဆြဲေဆာင္ေၾကာင္းပင္ ျဖစ္သည္။
လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ဖိုခ်င္း ေပါင္းစပ္ထားေသာ အရာမ်ားသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု တြန္းကန္၏။
ဓါတ္ဖိုသာ ပါ၀င္ေသာအရာႏွင့္ ဓါတ္မသာပါ၀င္ေသာအရာတို႔မွာ တစ္ခုကိုတစ္ခုက
ဆြဲေဆာင္ၾကေလသည္။
အီလက္ထရြန္သည္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္မပါ၀င္သည့္ ေသးငယ္ေသာ အမႈန္ျဖစ္ျပီး
၎ကို အႏုျမဴမႈန္ထုတ္ယူလိုက္သည့္အခါတြင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္သန္႔သန္႔ကိုရ၏။ ၎၌ထု(႐ုပ္စု) မရွိသေလာက္ပင္ ေတြ႕ရသည္။ အီလက္ထရြန္၏ အေလးခ်ိန္သည္ အေပါ့ဆံုး
အႏုျမဴေလာက္ပင္ အေတာေလ်ာ့ေသးသည္။ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ဓါတ္သည္ ဓါတ္အားလံုး
အနက္ အေပါ့ဆုံးျဖစ္လင့္ကစား ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ အႏုျမဴတစ္ခုသည္ အီလက္ထရြန္(၁၈၄၀)
၏ အေလးခ်ိန္မွ်ရွိ၏။ ပ႐ိုတြန္ကား အီလက္ထရြန္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ျဖစ္
သည္။ ၎တြင္ အီလက္ထရြန္ ဓါတ္အပါ၀င္သေလာက္ပင္ ဓါတ္ဖိုပါ၀င္ျပီးထုအနည္း
ငယ္ရွိ၏။ ႏ်ဴထရြန္၌မူ ပ႐ိုတြန္ႏွင့္တူညီေသာထုရွိ၏။ သို႔ေသာ္ ၎မွာလွ်ပ္စစ္ဓတ္
အားမပါေခ်။ ေဖၚျပပါတို႔ကို ေထာက္၍ အႏုျမဴမႈန္တစ္ခုခု၏ထုထည္ ၎၏၀တ္ဆံ၌
ပါ၀င္ေသာပ႐ိုတြန္ႏွင့္ ႏ်ဴထရြန္မ်ား၏ အစုအေပါင္းသာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း မွတ္ထားသင့္ေပသည္။
သိပၸံမ်ိဳး၏ သိပၸံနည္း ဗုဒၶအဘိဓမၼာ
အႏုျမဴသိပၸံႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျခားမွတ္သားဖြယ္ရာအခ်ိဳ႕ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ
သိပၸံပညာရွင္ စာေရးဆရာၾကီး သိပၸံမ်ိဳး၏ သိပၸံနည္း ဗုဒၶအဘိဓမၼာေခၚ စာေစာင္မွ
ေကာက္ႏႈတ္၍ ေအာက္တြင္ ေဖၚျပလိုက္ပါသည္။
ေဒါက္တာအိုင္စတိုင္း၏ သီ၀ရီအရ ႐ုပ္ျဒပ္တို႔၏ အေသးဆံုးအဆင့္ျဖစ္ေသာ
အႏုျမဴကို ထပ္မံခြဲစိတ္၍ရသည့္အခ်ိန္မွအစျပဳ၍ အႏုျမဴ႐ုပ္ဓါတ္ သိပၸံ( )ႏွင့္႐ုပ္ဓါတ္
ခႏၶာ ညဴကလီးယားသိပၸံ( ) ပညာမ်ားသည္ အဟုန္ျပင္းစြာျဖင့္ တိုးတက္လာခဲ့ေပရာ
ယေန႔ဆိုလွ်င္ အႏုျမဴစၾကာ၀ဠာဟု ေခၚဆိုရေသာအေျခသို႔ ဆိုက္ေရာက္ေနေပျပီ။
စၾကာ၀ဠာၾကီးအတြင္းသို႔ ဒံုးပ်ံ ( ) ႏွင့္ ဒံုးယာဥ္ ( ) မ်ားလႊတ္
ကာ လူလိုက္ပါ၍ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား ျပဳေနသည္ႏွင့္ အလားတူေသာ လုပ္ငန္း
်မ်ားကို ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ သိပၸံပညာရွင္ၾကီးငယ္မ်ားသည္ ဆိုက္ကလိုထရြန္
( )၊ ေကာ္စမိုထရြန္ ( ) ႏွင့္ ဆင္တ႐ိုထရြန္ ( ) အစရွိေသာ အႏုျမဴ
ခြဲစိတ္ကိရိယာၾကီးမ်ားကို ေငြေပါင္းမ်ားစြာ ကုန္က်ခံကာ တည္ေဆာက္၍ အႏုျမဴ
စၾကာ၀ဠာအတြင္းသို႔ ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္ကာ စူးစမ္းေလ့ေလာေနၾကေပ၏။
အႏုျမဴသည္ စၾကာ၀ဠာအတြင္းရွိ ႐ုပ္အဖြဲ႕အစည္းဟူသမွ်၏ အေျခခံ႐ုက္ျဒပ္ျဖစ္၍
အႏုျမဴ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုကို အလံုးစံုသိလွ်င္ စၾကာ၀ဠာ၏ ႐ုပ္ပိုင္းဘ၀ ဖြဲ႕စည္းပံုအားလံုးကို
သိႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ရေပ၏။
အႏုျမဴသိပၸံပညာရွင္မ်ား ရင္ဆိုင္ေနရေသာ အေျခခံအက်ဆံုး ျပႆနာမွာ
႐ုပ္ဖြဲ႕စည္းေရး စြမ္းအားျပႆနာမ်ားပင္ျဖစ္၏။
အႏုျမဴ၏ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ အခိုင္မာဆံုး အက်စ္လစ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ညဴကလီယာစ္
( ) ၌ ပါ၀င္ၾကေသာ ညဴထရြန္ႏွင့္ ပ႐ိုတြန္တို႔သည္ မည္ကဲ့သို႔ေသာ စြမ္းအားျဖင့္
ဆြဲငင္ေပါင္းစည္းထား၍ ဤမွ်က်စ္လစ္သိပ္သည္းကာ ခိုင္မာေနၾကပါသနည္း။
ဤေမးခြန္းသည္ ဘြင္းဘြင္းၾကီး ေပၚေနေသာ ျပႆနာကို တိုက္႐ိုက္အေျဖရွာ
ခုိင္းေသာ ေမးခြန္းျဖစ္ေသာ္လည္း သိပၸံပညာရွင္ၾကီးမ်ားစြာတို႔အား အၾကီးအက်ယ္
ေခါင္းခဲေစေသာ ေမးခြန္းျဖစ္ေလသည္။
ညဴထရြန္သည္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အဖိုအမ၊ ဓါတ္သေဘာညီမွ်ေနေသာ ႐ုပ္ဓါတ္ျဖစ္၍
ယင္း၌ ဗဟိဒၶစြမ္းအားသည္ လွ်ပ္စစ္သေဘာအရ လံုး၀မရွိေခ်။ ဤသို႔မရွိပါဘဲလ်က္
ပ႐ိုတြန္မ်ားကို ဆြဲငင္ေပါင္းစည္းထားျခင္းမွာ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။
တစ္ဖန္ ပ႐ိုတြန္သည္ လွ်ပ္စစ္အဖို ဓါတ္သေဘာေဆာင္ေသာ ႐ုပ္ဓါတ္ျဖစ္ရာ
ပ႐ိုတြန္အခ်င္းခ်င္း အၾကီးအက်ယ္ တြန္းကန္ာကေသာ သေဘာသာရွိ၏။
ဆြဲငင္ႏိုင္ေသာသေဘာ လံုး၀မရွိေခ်။ ဤသို႔ျဖစ္ပါလ်က္ ပ႐ိုတြန္မ်ားသည္ အႏုျမဴ
ညဴကလိယာစ္အတြင္း၌ ဘယ္သို႔ စုစုစည္းစည္းေပါင္းသင္း ေနထိုင္ၾကပါသနည္း။
ဤေမးခြန္းမ်ားသည္ အႏုျမဴဖြဲ႕စည္းပံု၌ သိပၸံပညာက အလြန္ပင္ အားကိုးအားထား
ျပဳရေသာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ႏွင့္ လွ်ပ္စစ္အဖို၊ အမဓါတ္အားမ်ား ( )သင္ အရာ
မေရာက္ႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္း ေထာက္ျပလိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။
သို႔ေသာ္ ဤကိစၥမွာ (ဆိတ္ကဆင္ကို ဖမ္းထားသည္)ဟု ယူဆရမည့္ သေဘာ
ၾကီးျဖစ္၍ လံုး၀အဓိပၸါယ္မရွိေခ်။ ႐ုပ္ပမာဏ အလြန္ေသး၍ အေလးခ်ိန္ပင္ မရွိ
သေလာက္ျဖစ္ေသာ အီလက္ထရြန္မ်ားကို အေလးခ်ိန္ရွိေသာ ပ႐ိုတြန္မ်ားကသာ ဆြဲငင္
ထားသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါ၏။ ထို႔အတူ အေလးခ်ိန္အစီးဆံုးျဖစ္ေသာ ညဴထရြန္ကသာ
ပ႐ိုတြန္မ်ားကို ဆြဲငင္ထားသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါ၏။
သို႔ျဖစ္လွ်င္ လွ်ပ္စစ္သေဘာအရ (ဖိုမ) ဓာတ္သေဘာ ညီမွ်ေနေသာ ညဴထရြန္
သည္ ဗဟိဒၶ၌လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားလံုး၀မရွိပါပဲလ်က္ လွ်ပ္စစ္အဖိုဓာတ္ရွိေသာ ပ႐ိုတြန္ႏွင့္
လွ်ပ္စစ္အမဓာတ္ရွိေသာ အီလက္ထရြန္မ်ားကို ဆြဲငင္စုစည္းထားျခင္းမွာ အံ့ၾသစရာေကာင္း
လွသည္ မဟုတ္ပါေလာ။
ညဴကလိယာစ္အတြင္းရွိ ဆြဲငင္အားပမာဏမွာ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ၾကီးမားလွပါ
သည္။ ညဴကလိယာစ္အတြင္းမွ ညဴထရြန္တစ္ခုကိုျဖစ္ေစ၊ ပ႐ိုတြန္တစ္ခုကိုျဖစ္ေစ၊
ဆြဲထုတ္ရန္မွာ ေပါင္(၁၀၀) အားခန္႔လိုေၾကာင္း သိပၸံပညာရွင္တို႔ ေတြ႕ရွိထားၾကျပီးျဖစ္သည္။
အရြယ္အစားႏွင့္ အေလးခ်ိန္ ပမာဏအားျဖင့္ အလြန္တရာ ေသးငယ္ၾကေသာ
ညဴထရြန္ႏွင့္ ပ႐ိုတြန္မ်ားအတြင္း ဆြဲငင္ေပါင္းစည္းထားေသာ စြမ္းအားသည္ အလြန္
တရာ ၾကီးမားေသာ စြမ္းအားထူးျဖစ္ရာ သိပၸံပညာက သိထားေသာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား
လည္း လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ယင္းစြမ္းအားထူးကို ညဴကလီယားစြမ္းအား( )
ဟု သိပၸံပညာတြင္ သီးျခားေခၚဆိုၾကရေလသည္။
ညဴကလိယားစြမ္းအားအေၾကာင္းသိရွိရန္ ညဴကလိယာစ္ကို ခြဲစိတ္ေလ့လာ
ၾကရ၏။ ဤအလုပ္မွာ အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္ခက္လွသည္။ အထက္တြင္
ေဖၚျပခဲ့ေသာ ဆိုက္ကလိုထရြန္၊ ေကာ္စမိုထရြန္ႏွင့္ ဆင္တ႐ိုထရြန္ ကိရိယာၾကီးမ်ားသည္
ညဴကလိယာစ္ကို ခြဲစိတ္စမ္းသပ္ေသာ ကိရိယာၾကီးမ်ားပင္ျဖစ္ၾကေပသည္။
အလြန္က်စ္လစ္သိပ္သည္းေသာ ညဴကလိယာစ္ကို ခြဲၾကည့္ရန္အတြက္ၾကီးမား
ေသာ ခြဲအားလိုသည္။ ယင္းခဲြအားမွာ ပ႐ိုတြန္မ်ား သို႔မဟုတ္ ညဴထရြန္မ်ားျဖင့္
ညဴကလိယာစ္ကို ပစ္ခြင္းျခင္းျဖင့္ရရွိေလသည္။ ပစ္ခြင္းတိုင္းထိရန္ မလြယ္ကူသျဖင့္
ပစ္မွတ္ကိုထိရန္ က်ည္ဆန္မ်ားစြာကုန္မွ တစ္ခ်က္တေလ ထိမွန္ေလသည္။ ဤသို႔
ထိမွန္ေအာင္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ပစ္ခတ္ရေနေသာအလုပ္သည္ ညဴကလီယား သိပၸံ
ပညာရွင္တို႔အတြက္ ေန႔စဥ္လုပ္ရပ္ တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။
ဤသို႔ ပစ္ခတ္ေလ့လာ၍ တစ္ခ်က္တေလ ထိမွန္ေသာ အခါတြင္ ညဴကလိယာပ္စ္
သည္ လႈပ္လႈပ္ရြရြျဖစ္လာျခင္း၊ ႐ုပ္ေျပာင္းလဲသြားျခင္း၊ ဓာတ္ေျပာင္းလဲသြားျခင္း၊
ဇီ၀ေျပာင္းလဲသြားျခင္း စေသာ အျဖစ္မ်ားမွာ ထိမွန္မႈအတိုင္းအတာကိုလိုက္၍ ျဖစ္ေပၚၾကသည္။
ဤသို႔ျဖစ္ေပၚလာေသာအေျခအေနကိုအခြင့္ေကာင္းယူ၍ညဴကလီယာပ္ကို
ဖြဲ႔စည္းထားေသာစြမ္းအား၏အေၾကာင္းအရာကို႐ွာေဖြေလ့လာရျခင္းျဖစ္သည္။ ခက္ခဲပင္ပန္းစြာအခ်ိန္ယူ၍ေလ့လာေသာအခါညဴထရြန္ႏွင့္ပရိုတြန္တို႔အၾကား၌ဆြဲအားကို
ျဖစ္ေပၚေစေသာေမဆြန္( )ဟုေခၚသည္႔႐ုပ္သစ္တစ္မ်ိဳးကိုေတြ႔ၾကရေလသည္။
ထိုအခါ(ေမဆြန္)မ်ားသည္ ညဴကလိယာစ္ကို စုစည္းေပးေသာ အႏုျမဴ
ေဘာ္ဓာတ္မ်ားသည္ ျဖစ္သည္ဟု ယူဆကာ ဆက္႐ႈေထြးကာ ေလ့လာရျပန္သည္။ ၄င္းတို႔ကို
ပိုင္ယြန္ဓာတ္မ်ား ( )ႏွင့္ ျမဴယြန္မ်ား ( )ဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္ထား၏။
အထက္ပါ ညဴကလီးယား သုေတသနမ်ားမွ ထြက္ေပၚလာေသာ တစ္ခုတည္း
ေသာ ရလဒ္မွာ အႏုျမဴအဆင့္ထက္နိမ့္ေသာ ႐ုပ္ဓာတ္မ်ားႏွင့္ ႐ုပ္ဓာတ္ခႏၶာမ်ားကို
ခြဲစိတ္ေလ့လာေသာအခါ႐ုပ္ေထြးေသာ ႐ုပ္လကၡဏာမ်ားကို ေတြ႕ရေသာ္လည္း အခ်ဳပ္
သေဘာမွာ လွ်ပ္စစ္ အဖိုဓါတ္၊ အမဓါတ္ႏွင့္ သမဓါတ္ သေဘာတရားမ်ားကိုသာ ရွိေၾကာင္း
ေတြ႕ရျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ဤေနရာ၌ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကို အေျခခံ၍ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ဖို ဓါတ္မႏွင့္ သမဓါတ္ဟု
ဆိုရေသာ္လည္း အႏုျမဴစြမ္းအားတို႔သည္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ
သာလြန္ၾကီးမားေၾကာင္း သိပၸံပညာရွင္မ်ား သိထားၾကျပီးျဖစ္၏။
အထက္ပါ ေတြ႕ရွိေလ့လာခ်က္မ်ား အရဆိုလွ်င္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားႏွင့္ သံလိုက္
စြမ္းအားတို႔ကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ လကၡဏာ႐ုပ္သည္ (ပ႐ိုတြန္) တစ္ခုသာလွ်င္ အက်ံဳး၀င္ျပီး
က်န္လကၡဏာ႐ုပ္မ်ားမွာ အႏုျမဴစြမ္းအား သို႔မဟုတ္ ညဴကလီးယားစြမ္းအား ျဖစ္ေပၚ
ေစရာတြင္ အက်ံဳး၀င္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရေလသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အႏုျမဴထုကို ဖြဲ႕စည္းျဖစ္ေပၚေစေသာ စြမ္းအားသည္ အႏုျမဴ
စြမ္းအားသာ ျဖစ္၍ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားႏွင့္ သံလိုက္စြမ္းအားမ်ားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ
ၾကီးမားေၾကာင္းထင္ရွားစြာ သိလာရေလသည္။ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားႏွင့္ သံလိုက္စြမ္းအား
မ်ားသည္ အပူစြမ္းအား ( ) အလင္းေရာင္စြမ္းအား ( ) စေသာ ႐ုပ္စြမ္း
အားမ်ားႏွင့္ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္လ်က္ရွိေသာလည္း အႏုျမဴစြမ္းအားမွာ ကားသီး
ျခား ျဖစ္ေပၚလာေၾကာင္း ေတြ႕ရေလသည္။
အႏုျမဴစြမ္းမွာ ၾကီးမားဆံုးျဖစ္၍ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၊ သံလိုက္စြမ္းအား၊
အပူစြမ္းအား၊ အလင္းေရာင္စြမ္းအား၊ အသံစြမ္းအား စသည္မ်ား အသြင္ျဖင့္ လႈပ္ရွား
သက္၀င္ႏိုင္ေသာ္လည္း စြမ္းအားငယ္မ်ားမွာ အႏုျမဴစြမ္းအား အဆင့္သို႔ မည္သည့္နည္း
ႏွင့္မွ် မတက္လွမ္းႏိုင္ၾကေခ်။
စြမ္းအားတို႔၏ သဘာ၀အရ စြမ္းအားၾကီးမွ စြမ္းအားငယ္သို႔ သက္ဆင္းႏိုင္၏။
စြမ္းအားငယ္မွ စြမ္းအားငယ္သို႔ မတက္ေရာက္ႏိုင္ေခ်။
ထို႔ေၾကာင့္ စြမ္းအားငယ္ အဆင့္အတန္းသာရွိေသာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၊ သံလိုက္
စြမ္းအား၊ အပူစြမ္းအား၊ အလင္းေရာင္စြမ္းအား၊ အသံစြမ္းအား စသည္မ်ားမွာ ႐ုပ္စြမ္းအင္
ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ႐ူပစြမ္းအင္မ်ားျဖစ္ၾကျပီး အႏုျမဴစြမ္းအား၊ ညဴကလိယား စြမ္းအားမ်ားမွာမူကား
စိတ္စြမ္းအင္ႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ပါ၀င္ေနၾက၍၊ ႐ုပ္စြမ္းအား သက္သက္
မဟုတ္ဟု ဗုဒၶသိပၸံအရ တိက်ျပတ္သားစြာ နားလည္းထားအပ္ေပသည္။
ယေန႔အထိျဖစ္ေသာ အႏုျမဴသိပၸံပညာသည္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တရားကို နားလည္
သေဘာေပါက္ႏိုင္စြမ္း မရွိေသးေသာေၾကာင့္ အႏုျမဴစြမ္းအား၏ သေဘာသဘာ၀ကိုလွ်ပ္စစ္
စြမ္းအား၏ သေဘာသဘာ၀ႏွင့္ ယွဥ္၍သာလွ်င္ နားလည္ရန္ၾကိဳးပမ္းေၾကာင္းေတြ႕ရ၏။
လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၏ အေျခခံသေဘာမွာ လွ်ပ္စစ္အဖိုဓါတ္ႏွင့္ လွ်ပ္စစ္အမဓါတ္၊
လွ်ပ္စစ္သမဓါတ္ဟူ၍ ရွိသည့္နည္းတူ ညဴကလီးယားစြမ္းအား၏ အေျခခံသေဘာမွာ
လည္း အႏုျမဴအဖိုဓါတ္ အႏုျမဴအမဓါတ္ အႏုျမဴသမဓါတ္ဟူ၍ ရွိရမည္ဟုေကာက္ႏႈတ္
ခ်က္ခ်ေလသည္။
႐ုပ္ပရမတ္စြမ္းအင္ႏွင့္ ပတ္သတ္၍ အိုင္စတိုင္းေဖၚထုတ္ခဲ့ေသာ ႐ုပ္စြမ္းအင္တို႔
၏ အညမညသမုတိသစၥာတရား ( ) အထင္ရွားဆံုးျဖစ္ေလသည္။
ဤတရားကို အိုင္စတိုင္း၏ ႐ုပ္သမုတိသစၥာတရား (သို႔မဟုတ္) အိုင္စတိုင္းသီ၀ရီဟု
အတိုေကာက္အားျဖင့္ ရည္ညႊန္းေျပာဆို သံုးႏႈန္းၾကရေပသည္မွာ ယေန႔သိပၸံပညာေလာက
တြင္ သူမပါလွ်င္ မျပီးေသာ တရားၾကီးျဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ အိုင္စတိုင္းသီ၀ရီသည္
႐ုပ္ပရမတ္တရား၏ နိဒါန္းမွ်သာျဖစ္ေၾကာင္း သတိျပဳအပ္ေပ၏။
ဤတရားကို အိုင္စတိုင္းေတြ႕ရွိရျခင္းအေၾကာင္မွာ ႐ုပ္ကိုႏုိင္ပါသည္ဟု လူအမ်ား
နားလည္ထားေသာ သိပၸံပညာ၏ က်ယ္၀န္းေသာ ႐ုပ္ျပႆနာမ်ားအနက္ တစ္ခုေသာ
႐ုပ္ျပႆနာ၏ အေျဖကို ရွာၾကရာမွ ေတြ႕လာရျခင္းျဖစ္သည္။
ယင္းျပႆနာမွာ အေသးဆံုး႐ုပ္ျဒပ္ အႏုျမဴအတြင္း ႐ုပ္ဖြဲ႕စည္းျခင္း ျပႆနာျဖစ္၏။
အႏုျမဴတစ္ခုအတြင္း၌ အဓိကဖြဲ႕စည္းပါ၀င္ေသာ ညဴထရြန္၊ ပ႐ိုတြန္ႏွင့္ အီလက္
ထရြန္႐ုပ္မ်ားအနက္ ညဴထရြန္ႏွင့္ ပ႐ိုတြန္သည္ အေလးခ်ိန္အရွိဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း
သိခဲ့ျပီးျဖစ္၏။
အႏုျမဴ၏အေလးခ်ိန္မွာ ညဴထရြန္ႏွင့္ ပ႐ိုတြန္တို႔၏ အေလးခ်ိန္သာ အဓိက
ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔မွာလည္း အႏုျမဴ၏ ညဴကလီးယာစ္တြင္ က်စ္လစ္သိပ္သည္းစြာ
ဖြဲ႕စည္းပါ၀င္ၾကသျဖင့္ အႏုျမဴတစ္ခုလံုး၏ အေလးခ်ိန္ကို ( ) ညဴထရြန္
အေရအတြက္ႏွင့္ ပ႐ိုတြန္အေရအတြက္ ေပါင္းရကိန္းျဖင့္ သတ္မွတ္သည္။
သို႔ေသာ္ ႐ုပ္ဓါတ္တိုင္းတာေရးကိရိယာ ( ) ျဖင့္ အႏုျမဴတို႔၏
ညဴကလိယာစ္မ်ားကို တိုင္းတာၾကည့္ေသာအခါ ပါ၀င္ၾကေသာ ညဴထရြန္အေရအတြက
ႏွင့္ ပ႐ိုတြန္အေရအတြက္ ေပါင္းရကိန္းထက္ အေလးခ်ိန္ (ေလ်ာ႔နည္း) ေနေၾကာင္း
အံ့ဖြယ္ေတြ႕ၾကံဳရေလသည္။
ဥပမာ- ညဴထရြန္ (၁၄)ခုႏွင့္ ပ႐ိုတြန္ (၁၃)ခုတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ
အလူမီနီယံသတၱဳ၏ အႏုျမဴေလးသည္ အေလးခ်ိန္အေရအတြက္အားျဖင့္ (၂၇) ရွိရမည
အစား ထိုထက္ (အနည္းငယ္မွ်ေလွ်ာ့နည္းျခင္း) ျဖစ္သည္။ ေလ်ာ့ေနေသာပမာဏမွာပ႐ိုတြန္တစ္ခု၏
ဆယ္ပံုတစ္ပံုခန္႔မွ်သာရွိ၍ အလြန္နည္းေသာ ပမာဏသာျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ဤအခ်က္ကေလး မျဖစ္စေလာက္ကုိပင္ သိပၸံပညာရွင္တို႔သည္
လ်စ္လ်ဴမျပဳတတ္ၾကေခ်။ ဘာ့ေၾကာင့္ေလ်ာ႔နည္းရသည္ကို အေၾကာင္းတရားရွာေဖြခဲ့
ၾကေပသည္။ ယင္းအေၾကာင္းတရားကို သိပၸံပညာေက်ာ္ အိုင္စတိုင္းကေတြ႕ရွိခဲ့၍ ကမၻာ
တုန္သြားရျခင္းျဖစ္ေပသည္။
အိုင္စတိုင္းေတြ႕ရွိေသာ အေၾကာင္းတရားမွာ (႐ုပ္၀တၳဳတစ္ခုသည္ ႐ုပ္စြမ္းအင္
တစ္စံုတစ္ရာ ေလ်ာ႔နည္းရေသာအခါတိုင္း ပါ၀င္ေသာ ႐ုပ္ဓါတ္ပမာဏမွာလည္းအခ်ိဳးက်
ေလ်ာ႔နည္းသြားရသည္)ဟူေသာ အခ်က္ပင္ျဖစ္၏။
ဤအခ်က္မွာ (၁၉၀၅) ခုႏွစ္တြင္ မွတ္ပံုတင္စာေရးေလး အိုင္စတိုင္းေရးသားခဲ့ေသာ
စာတမ္းတြင္ ပါ၀င္ခဲ့စဥ္က ထိုအခ်ိန္ရွိ သိပၸံပညာရွင္ၾကီးမ်ားက ရယ္သြမ္းေသြးခဲ့ၾက
ေပ၏။ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ၂၀-ခန္႔ ၾကာေသာအခါ ေဒါက္တာအိုင္စတိုင္းအေနျဖင့္
အဆိုပါသေဘာတရားကို သခ်ၤာေဗဒျဖင့္ တြက္ခ်က္သက္ေသျပလိုက္ေသာအခါ တစ္
ကမၻာလံုးတုန္လႈပ္သြားေလသည္။
အိုင္စတိုင္းရွာေဖြခဲ့ေသာအတရားအေၾကာင္းမွာ ႐ုပ္ႏွင့္စြမ္းအင္တို႔၏ အညမည သမုတိသစၥာတရားျဖစ္ျပီး၊ သခ်ၤာေဗဒပံုစံသြင္းလိုက္ေသာအခါ ေအာက္ပါအတိုင္း
ရေလသည္။
႐ုပ္စြမ္းအင္ = ႐ုပ္ဓါတ္ပမာဏ X (အလင္းေရာင္ခရီးႏႈန္း)2
ဤဆက္သြယ္မႈ စနစ္အတြင္း ႐ုပ္စြမ္းအင္ ( E )ႏွင့္ ႐ုပ္၀တၳဳတြင္ ဖြဲ႕စည္းပါ၀င္
ေသာ ႐ုပ္ဓါတ္ပမာဏ ( m ) တို႔ ဤအတြင္း၌ တိက်ေသအခ်ိဳးအဆျဖင့္
အညမညတရားတို႔ဂရွိေၾကာင္းညႊန္ျပေလသည္၊ ယင္းအခ်ိဳးအဆကို ေပၚလြင္ေအာင္ျပရလွ်င္
အထက္ပါ ဆက္သြယ္မႈစနစ္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ျပန္၍ေရးႏိုင္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ ႐ုပ္စြမ္းအင္ႏွင့္ ႐ုပ္ဓါတ္တို၏ အခ်ိဳးအဆသည္ မည္သည့္႐ုပ္၀တၳဳ
အသြင္သ႑ာန္မွာမဆို အတူခ်ည္းသာျဖစ္ၾက၏ ( )သည္ အတူတူျဖစ္ေၾကာင္းျပေသာ
(မူေသကိန္း) ျဖစ္၏။ ယင္း(မူေသကိန္း)၏ တန္ဖိုးကို ရွာေသာအခါ အိုင္စတိုင္းက
( )သည္ အလင္းေရာင္သြားေသာႏႈန္းျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပခဲ့ေလသည္။
အလင္းေရာင္သည္ တစ္စကၠန္႔တြင္ (၁၈၆၀၀၀)မိုင္ႏႈန္းျဖင့္ အာကာသ႐ုပ္အတြင္း
ခရီးျပင္းႏွင္ေန၏။ ဤမွ်လ်င္ျမန္ေသာ ႏႈန္းျဖင့္ ခရီးျပင္းႏွင္ေနေသာ အလင္းေရာင္
သည္ အဘယ္သို႔ေသာ အရာမ်ိဳးနည္း။
အလင္းေရာင္ကို လူတုိင္းသိၾက၏ သို႔ေသာ္ နားလည္ၾကရန္ကား သိပၸံပညာရွင္
ၾကီးမ်ားပင္ စမ္းတ၀ါး၀ါး ျဖစ္ေနၾကေလသည္။ ယေန႔ ထိပ္တန္္းပညာရွင္ၾကီးမ်ားစြာ
တို႔မွာ အလင္းေရာင္သည္ အစိုင္အခဲေလာ၊ လႈိင္းေလာ၊ ( )ဟု ေမးခြန္းထုတ္
လ်က္ပင္ရွိၾကသည္။
ဤေမးခြန္း၏အေျဖကို (အစိုင္အခဲ) ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ (လႈိင္း) ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ တဖတ္သတ္ေျဖရန္ မျဖစ္ႏုိင္ၾက၍ ကြမ္တမ္သီ၀ရီမွာ ေပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုလွ်င္မမွားေခ်။
သိပၸံေလာကတြင္ ေရပန္းစားေနေသာ ကြမ္တီသီ၀ရီ ( )အရ အလင္းေရာင္မွာ
အစိုင္အခဲဟု ေခၚခ်င္ကေခၚႏိုင္ေသာ မတိက်ေသာ စြမ္းအင္ပမာဏရွိ ( )
ဖိုတြန္မ်ား ( ) ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားလ်က္ ယင္းအရာမ်ား ေရြ႕လ်ားသည့္အခါတြင္မူ
(ပိုးေလာက္လန္းမ်ားပမာ) လႈိင္းမ်ားအသြင္ျဖင့္ ( ) ခရီးသြားသည္ဟု ေဖၚျပေလသည္။
ဤနည္းအားျဖင့္ ကြမ္တမ္သီ၀ရီသည္(အစိုင္အခဲ) သမားမ်ားအားလံုး လက္ခံ
ႏိုင္ေသာ သီ၀ရီတစ္ခုျဖစ္လာကာ လက္ေတြ႕သိပၸံပညာတြင္ အလင္းေရာင္ႏွင့္ ပတ္သတ္
ေသာ ျပႆနာမ်ားကို တစ္ခါတစ္ခါတြင္(အစိုင္အခဲ) အသြင္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါ
တစ္ခါတြင္ (လႈိင္း)အသြင္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ရွင္းျပျခင္းအားျဖင့္ လူၾကိဳက္မ်ားကာ
ေရပန္းစားလာျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
ဗုဒၶသိပၸံအရမူကား အလင္းေရာင္သည္ အစိုင္အခဲျဖစ္ေစ၊ လႈိင္းပင္ျဖစ္ေစ၊
မည္သို႔ ေသာအသြင္အျပင္ရွိရွိ ၀ဏၰ(အဆင္း႐ုပ္) ဟုသာ ပရမတ္႐ုပ္သေဘာကို
ညႊန္ျပထား၏။ တိက်ျပတ္သား၍ အခ်င္းပြားစရာမလိုေအာင္ ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပ၏။
ဗုဒၶ၏ အတိုင္းမသိေသာ ဉာဏ္ပညာေတာ္ကား အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းလွပါေပ၏။
အေၾကာင္းမူကား ယေန႔သိပၸံပညာတိုးတက္မႈမ်ားအရ သိရွိလာသည္မွာ အလင္း
ေရာင္တြင္ အစိုင္အခဲေလာ၊ လႈိင္းေလာဆိုသည္မွာ အခ်က္အလက္မဟုတ္ပဲ အလင္း
ေရာင္၏ အဆင္း (၀ဏၰ႐ုပ္)သည္သာလွ်င္ အခ်က္အခ်ာျဖစ္ေပ၏။
အလင္းေရာင္တြင္ ဖြဲ႕စည္းပါ၀င္ေသာ သိပၸံေခၚ (ဖိုတြန္)မ်ားသည္ အရြယ္အစား
အားျဖင့္ အားလံုးတူညီၾကေသာလည္း ပါ၀င္ေသာ စြမ္းအားပမာဏမွာ အလင္းေရာင္
တစ္မ်ိဳးႏွင့္တစ္မ်ိဳး မတူညီၾကေခ်။
သိပၸံပညာမွသိေသာ အေျခခံအလင္းေရာင္ (၈)မ်ိဳးရွိရာ အနီရဲရဲ (red)မွ
အစျပဳ၍ အ၀ါ(yellow)၊ လိေမၼာ္(orange)၊ အညိဳ(brown)၊ အျပာ(blue)၊ အစိမ္း(green)၊ ခရမ္းႏု(indego)ႏွင့္ ခရမ္းရင့္(violet)ဟူ၍ ျဖစ္ၾက၏။ အဆိုပါအေရာင္ (၈)မ်ိဳးတို႔သည္
လူတို႔သိေသာ ေနေရာင္ျခည္အလင္းေရာင္တြင္ အခ်ိဳးက်က်ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနၾကသည္။
ဤအေရာင္(၈) မ်ိဳးတြင္ အသီးသီးပါ၀င္ၾကေသာ (ဖိုတြန္မ်ား)သည္ အရြယ္အစား
တူလ်က္ ႐ုပ္စြမ္းအင္ပမာဏခ်င္း မတူၾကေခ်။ ထိုထက္ထူးျခားသည္မွာ အဆင္း၀ဏၰ႐ုပ္
သည္ ႐ုပ္စြမ္းအင္ပမာဏႏွင့္ မဆိုင္ေသာ သေဘာသတၱိရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရေလသည္။
ဥပမာ၊ အနီရဲရဲအလင္းေရာင္ (ဖိုတြန္မ်ား)ကို စြမ္းအင္ၾကီးမားလာေစရန္ အေရ
အတြက္အားျဖင့္ မည္မွ်ပင္တိုးေစကာမူ အ၀ါေရာင္၏ သတၱိကို မျပႏိုင္ေခ်၊ အထက္တြင္
ေဖၚျပထားေသာ အစီအစဥ္အလိုက္ အေရာင္(၈)မ်ိဳးတို႔သည္ အဆင္း၀ဏ္ၰကို အေၾကာင္းျပဳ၍
သတၱိခ်င္းမတူၾကပဲ အနီရဲရဲမွာ သတၱိအညံ့ဆံုးျဖစ္ျပီး ခရမ္းရင့္ေရာင္မွာ သတၱိအထက္ဆံုး
ျဖစ္ေလသည္။
သိပၸံပညာတြင္ အလင္းေရာင္တို႔၏ သတၱိမ်ားကို ထိုအလင္းေရာင္မွ လုပ္ေပးႏိုင္
ေသာ စြမ္းအားျဖင့္ ညႊန္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ အနီရဲရဲအေရာင္သည္ အႏုျမဴတစ္ခုမွ
အီလက္ထရြန္ တစ္ခုကိုပင္ ထြက္လာေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ေသာလည္း ခရမ္းေရာင္သည္
ပ႐ိုတြန္၊ ညဴထရြန္မ်ားကိုပင္ တြန္းထုတ္ႏိုင္ေသာ သတၱိရွိေလသည္။
ဤသို႔ေသာ ညဴကလိယာစ္သပၸံသေဘာမ်ားအရ ဗုဒၶျမတ္စြာ ညႊန္ျပခဲ့ေသာ
၀ဏ္ၰ႐ုပ္၏ အခ်က္အခ်ာက်ပံုကို သိသာလွ၏။ အလင္းေရာင္သည္ ၀ဏၰ႐ုပ္သာလွ်င္
ျဖစ္၍ အလင္းေရာင္၏ သတၱိမွာ ၀ဏၰအဆင္းေရာင္ေပၚတြင္သာ မူတည္ျခင္းေၾကာင့္
၀ဏၰ႐ုပ္ဟုေခၚျခင္းမွာ အလြန္တိက်မွန္ကန္လွေပသည္။
၀ဏၰ႐ုပ္တို႔တြင္ ပါ၀င္ေသာ ႐ုပ္အေရအတြက္ပမာဏၾကီးသည္ ငယ္သည္မွာ
ပဓါနမဟုတ္ဘဲ၊ အဆင္းသာလွ်င္ ပဓါနျဖစ္၍ အလင္းေရာင္သြားႏႈန္းတြင္တူညီၾက
ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အလင္းေရာင္မ်ား ခရီးသြားရာ၌ (လႈိင္း)အသြင္ျဖင့္ ေရြ႕လ်ား
ေသာအခါ အဆင္းခ်င္းမတူသည္ႏွင့္အမွ် (လႈိင္းအတိုအရွည္) ကြဲျပားၾကေၾကာင္းေတြ႕
ရသည္။
အနီရဲရဲအေရာင္သည္ (လႈိင္းရွည္ၾကီးမ်ား) ျဖင့္ ခရီးသြားတတ္ျပီး၊ ခရမ္းေရာင္သည္
(လႈိင္းတို)မ်ားျဖင့္ ခရီးသြားတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အလင္းေရာင္တို႔၏ အဆင္းသည္
လႈိင္းအတိုအရွည္ေပၚတြင္ မူတည္သည္ဟု သိပၸံပညာရွင္တုိ႔ နားလည္ထားၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ဤေနရာတြင္ အလင္းေရာင္တည္းဟူေသာ ႐ုပ္သည္ သိပၸံပညာရွင္တို႔
သိနားလည္ေသာ ႐ုပ္စြမ္းအင္ဥပေဒသမ်ားကို ခ်ိဳးေဖါက္လ်က္ရွိေၾကာင္း သတိျပဳလာရ၏။
႐ုပ္စြမ္းအင္တို႔မည္သည္ ပါ၀င္ေသာ ႐ုပ္ဓါတ္ပမာဏေပၚတြင္ မူတည္ရာ (႐ုပ္ဓါတ္
ပမာဏၾကီးလွ်င္ စြမ္းအင္ၾကီးရမည္၊ စြမ္းအင္ၾကီးလွ်င္ ႐ုပ္ဓါတ္ပမာဏၾကီးရမည္)
ဟူေသာ သေဘာတရားမွာ အိုင္စတိုင္း သီ၀ရီအတိုင္း မွန္ရမည္သာျဖစ္သည္။
သို႔ပါလ်က္ အလင္းေရာင္႐ုပ္မ်ားတြင္ အနီေရာင္႐ုပ္သည္ ပမာဏမည္မွ်ပင္
ၾကီးေစကာမူ အျပာေရာင္၏သတၱိကို မမွီေခ်။ (အျပာေရာင္႐ုပ္၏ သတၱိကို မမွီေခ်)
အျပာေရာင္႐ုပ္သည္ ပမာဏမည္မွ်ပင္ၾကီးေစကာမူ ခရမ္းေရာင္၏သတၱိမ်ားကိုရရွိမလာႏိုင္ေခ်။
အနတၱဓမၼႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ေနာက္ထပ္အက်ယ္ကို ပူးတြဲတင္ျပထားသည့္ အနတၱ
လကၡဏသုတ္တြင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္းပင္၊ အနတၱလကၡဏသုတ္သည္ သစၥာေလးပါး ေဒသနာ
ျဖစ္သည္။ ဓမၼစၾကာသုတ္တြင္ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္ဟု သိထားရပါမည္။ သစၥာေလးပါး
တရားေတာ္ဆိုလွ်င္ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဆိုသည့္ တိလကၡဏာၾကီးသံုးပါးစလံုး
အကၽြမ္း၀င္ရပါမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာကဆိုသည့္ သံုးဆယ့္တစ္ဘံုဆိုသည့္ ဒုကၡသစၥာနယ္မွာ
ရွိသည့္ ခႏၶါငါးပါး ႐ုပ္နာမ္ဓမၼ အားလံုးတို႔၏ သဘာ၀ကို ျခံဳၾကည့္လိုက္လွ်င္
ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ လိုလားေတာင့္တအပ္ေသာ ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ဖို႔ (၀ါ)အိုေဘး၊ နာေဘး၊
စသည့္ ေဘးအေပါင္း၊ ရန္အေပါင္း၊ ဒုကၡအေပါင္းမွလြတ္ေျမာက္၍ အသခၤတဓါတ္ဟု
ဆိုအပ္ေသာ နိဗၺာန္ကို ရလြယ္ မ်က္ေမွာက္ျပဳလြယ္ေစျခင္း အက်ိဳးငွာ တစ္ခုတည္းေသာ
အေရးၾကီးသည့္လုပ္ငန္းမွာ ဂဂၤါ၀ါဠ သဲစုမက ပြင့္ေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္တုိ႔ ဦးစြာပထမ
ေဟာရမည့္ မေဟာလွ်င္မျဖစ္သည့္ အ၀ိဟိတဓမၼ ဘုရားရွင္အဆူဆူတုိ႔ စြန္႔ပစ္ေက်ာ္
လႊား မသြားႏိုင္ေသာ တရားေတာ္ဟုေခၚသည့္ ဤဓမၼစၾကာသစၥာေလးပါးကို အထက္က
ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္း ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ သိရန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပိုင္ပုိင္ႏိုင္ႏိုင္ သိဖို႔ဆိုသည္မွာ
သုတမယဉာဏ္ေခၚသည့္ ကေလးသိ(၀ါ) သညာသိ၊ စိႏၲာမယဉာဏ္ေခၚသည့္ မိခင္သိ
(၀ါ) ၀ိဉာဏ္သိမ်ိဳးတြင္သာမက ဘာ၀နာမယဉာဏ္ေခၚသည့္ ပန္းထိမ္သည္၏ အသိ
(၀ါ) ပညာရွိသိျဖင့္လည္း သိဖို႔ရန္ လံု႔လၾကိဳးကုတ္အားထုတ္သင့္လွေပ၏။ ျမတ္စြာဘုရား
ေဟာေတာ္မူခဲ့သည့္တရားအားလံုးသည္-
စတုသစၥံ ၀ိနိမုေတၱာ ဓေမၼာနာမ နတၳိ။
စတုသစၥံ သစၥာေလးပါးမွ ၀ိနိမုေတၱာ လြတ္ကင္းေသာ ဓေမၼာနာမ တရား
မည္သည္ နတၳိမရွိဟူ၍လည္း ေဟာေတာ္မူထားပါသည္။
ေရွးးဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားလည္း (သိ၊ ပယ္၊ ဆိုက္၊ ပြား၊ ေလးပါးသစၥာ အပိုင္ရ)
ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ (သစၥာေလးခ်က္ တစ္ျပိဳင္နက္ မဂ္ကိစၥသာ)ဟူ၍လည္းေကာင္း၊
(သစၥာမျမင္ မဂၢင္မပါ ေလ့က်င့္ကာျဖင့္ ခ်မ္းသာျမဲမည္မယံုၾကည္၊ ကုန္ျပီ၊ သိလဗၺတပ
ရာမာသ)ဟူ၍ လည္းေကာင္း အသီးသီးမိန္႔ေတာ္မူခဲ့ၾကပါသည္။ သုတ္မဟာ၀ါပါဠိေတာ္
တြင္ ျမတ္စြာဘုရားကိုယ္ေတာ္တိုင္ကလည္း ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔၊ စတုႏၷံ၊ ေလးပါးကုန္
ေသာ အရိယသစၥာနံ အရိယသစၥာတို႔ကို အဒႆနာ၊ ဟုတ္တိုင္းမွန္စြာ ၀ိပႆနာ
ဉာဏ္ျဖင့္ထိုးထြင္း၍ မသိျမင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အပၸဋိေ၀ဓာ၊ မဂ္ဉာဏ္၊ ယထာ
ဘူတဉာဏ္တို႔ျဖင့္ မသိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အနႏုေဗာဓာ၊ ပရိညာသံုးပါးျဖင့္ ေလွ်ာ္ေလွ်ာက္ပတ္
စြာမျမင္သိျခင္းေၾကာင့္ မမေဥၥ၀ ငါဘုရားသည္လည္းေကာင္း၊ တုမွာကဥၥ။ သင္ခ်စ္သားတို႔
သည္လည္းေကာင္း၊ ဣဒံဒိဃမဒၶါနံ၊ ဤရွည္လ်ားလွေသာ ကာလပတ္လံုး။ သံသာေရ
သံသရာ၌။ သႏၶ၀ိတံ ဤဘ၀မွသည္ ထိုဘ၀သို႔ သံသရိကံ တေျပာင္းျပန္ျပန္ က်င္လည္
ေျပးလႊားခဲ့ရေလျပီဟု ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
တစ္ဖန္ ၀ကၠလိ ရဟန္းကို ဆံုးမထားသည္မွာလည္း-
ေယာဟု ပႆတိ သဒၶမၼံ၊ ေသာမံ ပႆတိ ပ႑ိေတာ။
အပႆမာေနာ သဒၶမၼံ၊ မံပႆမ္ၸိ နပႆတိ။
ေယာပ႑ိေတာ၊ အၾကင္အသိအလိမၼာ ဉာဏ္ပညာျဖင့္ျပည့္စံုေသာသူသည္
သဒၶမၼံ၊ သစၥာေလးတန္ တရားမွန္ကို။ ပႆတိ ေကာင္းစြာပိုင္ပုိင္ႏိုင္ႏိုင္ သိျမင္ႏိုင္၏။
ေသာပ႑ိေတာ၊ ထိုသစၥာျမင္သိ ပညာရွိသည္။ မံ၊ ငါဘုရားကို ပႆတိ၊ ယူဇနာတစ္ရာ
ေ၀းေသာ္လည္း အျမဲျမင္သည္သာမည္၏။ ေယာဗာေလာ၊ အၾကင္။ အသိအလိမၼာ
ဉာဏ္ပညာမရွိ လူဒိ႒ိသည္။ သဒၶမၼံ၊ သစၥာေလးတန္ တရားမွန္ကို။ နပႆတိ အ၀ိဇၨာ
တိမ္လံုး ပိတ္ကာဖံုးသျဖင့္ လံုးလံုး မထင္ မသိျမင္ႏိုင္။ ေသာဗာေလာ၊ ထိုသစၥာမသိ
လူမိုက္သည္။ မံ၊ ငါဘုရားကို။ ပႆမ္ၸိ၊ မ်က္လံုးႏွစ္ဖက္ျဖင့္ တစ္သက္လံုး
ထြက္ေအာင္ၾကည့္ေသာ္လည္း၊ နပႆတိ၊ ေကာင္းစြာ ထင္ထင္ မသိျမင္ႏိုင္ေတာ့၏။
တစ္ဖန္ ဗုဒၶကဓမၼစၾကာတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူျပီးေနာက္၊ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးတို႔
ေသာတာပန္ျဖစ္သြားၾကရာ အရွင္၀ပၸမေထရ္သည္ ေအာက္ပါအတိုင္းဥဒါန္းက်ဴးရင့္သည္ဟု
သိရပါသည္။
ပေသာ ပႆတိ ပႆႏၲံ၊ အပႆႏၲဥၥ ပႆတိ။
အပႆေႏၲာ အပႆႏၲံ၊ ပႆႏၲဥၥ နပႆတိ။
ပေႆာ၊ ျမင္ေသာသူသည္။ ပႆႏၲံ၊ ျမင္ေသာသူကို။ ပႆတိ၊ ျမင္၏။အပႆႏၲံ၊
မျမင္ေသာသူတို႔လည္း။ ပႆတိ၊ ျမင္၏။ အကႆေႏၲာ မျမင္ေသာသူသည္အပႆႏၲံ၊
မျမင္ေသာသူကိုလည္းေကာင္း၊ ပႆႏၲဥၥ၊ ျမင္ေသာသူကိုလည္းေကာင္း။ နပႆတိ၊ မျမင္။
သစၥာေလးပါးကို သိေသာသူက သစၥာေလးပါးကိုျမင္ေသာသူကိုသာ၊ အာသေ၀ါ
ကုန္ေသာသူ(၀ါ) နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳသူဟု ေဟာထားသည္လည္းရွိပါ၏။
ဇာနေတာ ဟံ ဘိကၡေ၀၊ ပႆေတာ အာသ၀ါနံ ခယံ
၀ဒါမိ၊ ေနာ အဇာနေတာ ေနာ အပႆေတာ။
ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔။ ဇာနေတာ၊ သစၥာေလးပါးကို သိေသာသူအား။ အာသ၀ါနံ၊
အာသေ၀ါတရားတို႔၏။ ခယံ၊ ကုန္ျခင္းကို (၀ါ) နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းကို။
အဟံ၊ ငါဘုရားသည္။ ၀ဒါမိ၊ ေဟာေတာ္မူ၏။ အဇာနေတာ၊ သစၥာေလးပါးကို
မသိေသာသူအား။ အပႆေတာ၊ သစၥာေလးပါးကို မျမင္ေသာသူအား။ အာသ၀ါနံ၊
အာသေ၀ါတရားတို႔၏။ ခယံ၊ ကုန္ျခင္းကို (၀ါ) နိဗၺာန္သို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းကို။
ေနာ၀ဒါမိ၊ ငါမေဟာ။
““ဗုဒၶ၏ပုထုဇဥ္ႏွင့္ အရိယာတို႔၏ ပရိေယသနာရွာမွီးပံု””
ဤေနရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေယာဂီသူေတာ္စင္တို႔ မိမိကိုယ္တင္ မိမိတို႔
သံုးသပ္ ၾကည့္ႏုိင္ဘို႔ရန္ျမတ္စြာဘုရားက ပုထုဇဥ္တို႔၏ ပရိေယသနရွာမွီးပံုႏွင့္
သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ေသာ အရိယာတို႔၏ ပရိေယသနရွာမွီးပံုကို မဇၩိမနိကာယ္၀င္
မူလပဏ္ၰာသပါဠိေတာ္၌ ေဟာေတာ္မူထားသည္ကို အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ ေဖၚျပလိုပါသည္။
ေဒြမာ ဘိကၡေ၀ပရိေယသနာ၊ အရိယာစပရိေယႆနာ
အနရိယာစ ပရိေယသနာ၊ ကတမာစ ဘိကၡေ၀ အနရိယာ
ပရိေယသနာ ဧကေစၥာ အတၱနာ ဇာတိဓမၼာ သမာေနာ
ဇာတိဓမၼံ ေသ၀ ပရိေယသတိ၊ အတၱနာ ဇရာဓေမၼာ သမာ
သမာေနာဗ်ာဓိဓမၼံေယ၀ ပရိေယသတိ။
အတၱနာ မရဏဓေမၼာ သမာေနာ မရဏဓမၼံေယ၀
ပရိေယသတိ၊ အတၱနာ ေသာကဓေမၼာ သမာေနာ
ဓမၼံေယ၀ ပရိေယသတိ။ အတၱနာ သံကိေလသဓေမၼာ
သမာေနာ သံကိေလသဓမၼံေယ၀ ပရိေယသတိ။
ျမန္မာလို အဓိပၸါယ္အတိုခ်ဳပ္မွာ ပုထုဇဥ္တို႔ရွာမွီးျခင္းႏွင့္ အရိယာသူေတာ္ေကာင္း
တို႔ ရွာမွီးျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည့္အနက္ ပုထုဇဥ္တို႔ရွာမွီးျခင္းမွာ ဇာတိပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊
အိုျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း၊ ေသာကပရိေဒ၀ စိုးရိမ္ပူေဆြးျခင္း၊ ကိေလသာညစ္ႏြမ္းျခင္း
တို႔ကိုပင္ ရွာမွီးေနၾကပါသည္။
တစ္ဖန္ ျမတ္စြာဘုရားက ဘိကၡေ၀ ရဟန္းတို႔၊ ဇာတိဇရာ ဗ်ာဓိ မရဏေသာက
ပရိေဒ၀ သံကိေလသာ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊ အိုျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း၊ စိုးရိမ္ပူေဆြးျခင္း၊
ကိေလသာညစ္ႏြမ္းျခင္းဆိုသည့္ တရားေတြဟာ ဘာေတြလဲဟု ေမးခြန္းထုတ္ျပီး
ျမတ္စြာဘုရားပင္ေျဖေတာ္မူသည္မွာ-
ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔ ပုတၱဘရိယံ၊ သားမယားသည္။ (၀ါ) ပုတၱသာမိေကာ
လင္ႏွင့္သားသည္။ ဇာတိဓေမၼာ၊ ပဋိသေႏၶေနရျခင္းသေဘာရွိ၏။ ဇရာဓေမၼာ၊ အိုရျခင္း
သေဘာရွိ၏။ ဗ်ာဓိဓေမၼာ၊ နာရျခင္းသေဘာရွိ၏။ မရဏဓေမၼာ၊ ေသရျခင္းသေဘာရွိ၏။
ေသာကဓေမၼာ၊ စိုးရိမ္ပူေဆြးရျခင္းသေဘာရွိ၏။ သံကိေလသာဓေမၼာ၊ကိေလသာညစ္ႏြမ္းျခင္း
သေဘာရွိ၏။ ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔။ ဒါသိဒါသံ၊ ကၽြန္ေယာက်္ားကၽြန္မိန္းမသည္။ အေဇဌကံ၊ သိုးသည္။ ကုကၠဳဋသုကရံ၊ ၾကက္၀က္သည္။ဟတၱိဂ၀ႆတံ၊ ဆင္ႏြားျမင္းသည္။ ဇာတ႐ူပဇတံ၊ ေရႊေငြပစၥည္းဥစၥာသည္။ ဇာတိဓမၼါဇတံ၊ပဋိသေႏၶေနရျခင္းသေဘာရွိကုန္၏။ မရဏဓမၼါ၊ ေသရျခင္းသေဘာရွိကုန္၏။ ေသာကဓမၼါ၊စိုးရိမ္ပူေဆြးငိုေႂကြးရျခင္းသေဘာရွိကုန္၏။
သံကိေလသာဓမၼါ၊ ညစ္ႏြမ္းျခင္းသေဘာရွိကုန္၏။ ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔။ ဥပါဒါဒ ေယာ တပ္မက္စြဲလမ္းစရာ အစရိွသည္တို႔သည္။ ဧေတဓမၼာ၊ ဤပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊ အိုရျခင္း၊ နာရျခင္း၊
ေသရျခင္း စိုး ရိမ္ပူေဆြးရျခင္း၊ ကိေလသာညစ္ႏြမ္းျခင္း သေဘာတို႔ပင္တည္း။
ေနာက္ အရိယာတို႔၏ ရွာမွီးျခင္သည္ မည္သို႔နည္းဟု ေမးခြန္းထုတ္ျပီးေျဖေတာ္မူသည္မွာ-
ဧကေစၥ အတၱနာ ဇာတိဓေမၼာ သမာေနာ
ဇာတိဓေမၼအာဒိန၀ံ ၀ိဒိတြာ အဇာတံ
အႏုတၱရံ ေယာဂေကၡမံ နိဗၺာနံ ပရိေယသတိ၊
အတၱနာ ဇရာဓေမၼာ သမာေနာ ဇရာဓေမၼ
အာဒီန၀ံ ၀ိဒိတြာ အဇရံ အႏုတၱရံ
ေယာဂေကၡမံ နိဗၺာနံ ပရိေယသတိ။
အတၱနာ ဗ်ာဓိေမၼာ သမာေနာ ဗ်ဓိေမၼ
အာဒီန၀ံ ၀ိဒိတြာ အဗ်ာဓႎ
အႏုတၱရံ ေယာဂေကၡမံ နိဗၺာနံ ပရိေယသတိ။
အတၱနာ မရဏဓေမၼာ သမာေနာ မရဏဓေမၼ
အာဒိန၀ံ ၀ိဒိတြာ အမတံ အႏုတၱရံ ေယာဂေကၡမံ
နိဗၺာနံ ပရိေယသတိ။
အတၱနာ ေသာကဓမၼာ သမာေနာ ေသာကဓေမၼ
အာဒိန၀ံ ၀ိဒိတြာ အေသာကံ အႏုတၱရံ ေယာဂေကၡမံ
နိဗၺာနံ ပရိေယသတိ။ အတၱနာ သံကိေလသ ဓေမၼာ သမာေနာ
သံကိေလသဓေမၼ အာဒိနံ၀ံ ၀ိဒိတြာ
အသံ ကိလိ႒ံ အႏုတၱရံ ေယာဂေကၡမံ
နိဗၺာနံ ပရိေယသတိ။ အယံ ဘိကၡေ၀ အရိယာ ပရိေယသနာ။
ျမန္မာလို အတိုခ်ဳပ္ အဓိပၸါယ္မွာ-
အရိယာပုဂိ္ၢဳလ္တို႔ ပရိေယသန ရွာမွီးပံုက အထက္ေဖၚျပပါ ပုထုဇဥ္တို႔
ပရိေယသန ရွာမွီးသည့္ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း သေဘာရွိေသာ၊ နာရျခင္း သေဘာရွိေသာ၊
ေသရျခင္းသေဘာရွိေသာ၊ စိုးရိမ္ပူေဆြးရျခင္းသေဘာရွိေသာ၊ ကိေလသာ ညစ္ႏြမ္းျခင္း
သေဘာရွိေသာ၊ တပ္မက္စြဲလမ္းစရာ ၀တၳဳအာ႐ံု ကာမဂုဏ္၊ သတၱ၀ါ၊ သခၤါရ၊
႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားဟူသမွ် (၀ါ) သားမယား၊ လင္သား၊ ေက်းကၽြန္၊ အျခံအရံ၊
ဆင္ျမင္းကၽြဲႏြား၊ ၾကက္၀က္သိုးဆိတ္ ေရႊေငြရတနာ ပစၥည္းဥစၥာအျဖာျဖာတို႔ေပၚတြင္
အာဒိန၀ဥာဏ္ျဖင့္ အျပစ္ကိုပိုင္းျခားသိ၍ (၀ါ) အျပစ္ကို႐ႈ၍ ပဋိသေႏၶမေနရာျဖစ္ေသာ၊
မအိုရာျဖစ္ေသာ၊ မနာရာျဖစ္ေသာ၊ မေသရာျဖစ္ေသာ၊ စိုးရိမ္ပူေဆြးစရာမျဖစ္ေသာ၊
ကိေလသာ ညစ္ႏြမ္းစရာမျဖစ္ေသာ၊ ၎ထက္ျမတ္ေသာ၊ တရားမရွိေသာ၊ ဘ၀ေႏွာင္
ၾကိဳးတို႔ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ (၀ါ) ေယာဂေလးျဖာတို႔ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ၊ နိဗၺာန္ကို ရွာမွီးျခင္း
ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ ေယာဂေလးျဖာသံသရာ၀ဋ္ဒုကၡမွကၽြတ္လြတ္ရာ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္
ခ်မ္းသာကို တကယ္အလိုရွိပါက(၀ါ) တကယ္တန္းရွာမွီးလိုပါက ဤတပ္မက္စြဲလမ္း
စရာ ဗဟိဒၶစကၡဳအာ႐ံု ကာမဂုဏ္႐ုပ္နာမ္ ဓမၼသခၤါရတို႔တြင္မက၊ အထက္ပိုင္းတြင္အထပ္
ထပ္ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္း မိမိ၏ အဇၩတၱ႑ာန္ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔၏ အျပစ္ကို
ပါေကာင္းစြာအျပားအားျဖင့္ ပိုင္းျခားသိျမင္၍ ျငီးေငြ႕လာေအာင္ အာဒိန၀ဉာဏ္
(အျပစ္ျမင္ေသာဉာဏ္) ကိုပြားမ်ားအားထုတ္ရပါမည္။ (၀ါ) ခႏၶာငါးပါး႐ုပ္နာမ္တရား
တို႔အား ဇာတိဇရာ ဗ်ာဓိမရဏ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ လကၡဏာေရးတင္ကာ
ေလးပါးေသာ သတိပ႒ာန္နည္းတို႔ျဖင့္ အထက္တြင္ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္း ႐ႈေပးရပါမည္။
ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းရပါမည္။ ပြားမ်ားအားထုတ္ရပါမည္။
အဲဒီအာဒိန၀ဉာဏ္ အားေကာင္းလာေစရန္ (၀ါ) အဓိပညာအဆင့္သိုု႔ ေရာက္ေစ
ရန္ ဗလငါးတန္တည္းဟူေသာ သတိဗိုလ္ သဒၶါဗုိလ္ ပညာဗုိလ္ ၀ိရိယဗိုလ္ သမာဓိဗိုလ္
တို႔ျဖင့္ လံု႕လၾကိဳးကုတ္အားထုတ္ရပါမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နိဗၺာန္ကိုရဖို႔မလြယ္ဟု ေျပာေလ့ရွိ
ၾကျခင္း ျဖစ္ပါမည္။ နိဒါန၀ဂၢသံယုတ္ပါဠိေတာ္၌ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူသည္မွာကလည္း။
နိဗၺာန္ရဖို႔၊ ေရာက္ဖို႔မလြယ္
နယိဒံ သိထိလ မာရဗၻ၊ နယိဒံ အေပၸန ထာမသာ။
နိဗၺာနံ အဓိဂႏၲ အဓိဂႏၲဗၺံ၊ သဗၺဒုကၡ ပေမာစနံ။
ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔။ သဗၺဒုကၡပေမာစနံ၊ ဆင္းရဲအလံုးစံုမွ ကၽြတ္လြတ္ရာ
ျဖစ္ေသာ။ ဣဒံနိဗၺာန္၊ ဤနိဗၺာန္ကို။ သိထိလံအာရဗၺ၊ ေလ်ာ႔ရဲစြာ အားထုတ္၍။
နအဓိဂႏၲဗၺံ။ မသိေရာက္ႏိုင္ေခ်။ (ၾကီးက်ယ္ေသာ စြမ္းအားျဖင့္တင္းတင္းၾကီးအားထုတ္မွ
သိႏိုင္ေရာက္ႏိုင္ဟု ဆိုလိုသည္။)
ဤသို႔ဆိုလွ်င္၊ မည္သူမဆို သည္လိုပင္ပန္းၾကီးစြာအားထုတ္မွ နိဗၺာန္ကုိသိႏိုင္
ေရာက္ႏိုင္မည္ဆိုပါက၊ ဘုရားတားျမစ္ေသာ အတၱကိလမထာႏုေယာဂဆိုသည့္
မိမိကိုယ္၏ ပင္ပန္းျခင္းကုိျပဳေသာ အက်င့္ျဖစ္မသြားေပဘူးလားဟုေမးေသာ္ ပုဂိ္ၢဳလ္တိုင္း
ပင္ပန္းၾကီးစြာ အ႐ိုးေက်ေက် အေရခမ္းခမ္း လုပ္မွရမည္ဟု တစ္ထစ္ခ် ဆိုလိုဟန္မရွိပါ။
ပုဂိ္ၢဳလ္အႏုအရင့္ အဆင့္အတန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စ႐ိုက္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကရာ၊ လြယ္လြယ္ကူကူ
သက္သက္သာသာႏွင့္ မ်ားစြာပင္ပန္းျခင္းမရွိဘဲ၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္၊
ရဟႏၲာျဖစ္သြားၾကေသာ အေရအတြက္မွာ မနည္းလွပါ။ ဥပမာ ပဥ္ၥ၀ဂၢီငါးဦးအနက္
အရွင္ေကာ႑ညမွာ ဓမၼစၾကာသုတ္ကို ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကား၍ဆံုးလွ်င္ ဆံုးျခင္း
ဆိုသလိုပင္ ေသာတာပန္တည္ပါသည္။ အရွင္၀ပၸ အစရွိေသာ က်န္ေလးဦးမွာ ေနာက္
ေလးရက္အတြင္း တစ္ဦးစီ ေသာတာပန္တည္သြားၾကပါသည္။ ငါးရက္ေျမာက္ေသာ
ေန႔၌ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ ၎တို႔ငါးဦးစလံုးအား အနတၱလကၡဏသုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ
ရာ အားလံုးရဟႏၲာျဖစ္သြားၾကပါသည္။ ၀ိသာခါ အနာထပိဏ္၊ ကိ႒ိ၊ ခုဇ္ၨဳတၱရာ၊
သုဗၺဗုဒၶအႏူၾကီး၊ ကိသာေဂါတမီ၊ ဥကၠာေသန အစရွိသည္တို႔လည္း တရားနာရင္း
ေသာတာပန္ တည္ကုန္ၾကပါသည္။ ဤကိစၥႏွင့္ ပတ္သတ္၍ အရွင္သာရိပုတၱရာ
ကိုယ္ေတာ္ၾကီးေလာင္း ဥပတိႆသည္ အရွင္အႆဇိႏွင့္ေတြ႕ျပီး ေသာတာပန္တည္
သြားျခင္းအေၾကာင္းသည္ မ်ားစြာစိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါသည္။
““ေယဓမၼာေဟတုပၸတ၀ါ””
ေယဓမၼာ၊ အၾကင္ဒုကၡဆိုတဲ့ ေတဘူမက ႐ုပ္နာမ္ဓမၼသခၤါရတရားတို႔သည္၊ ေဟတုပၸဘ၀ါ
အေၾကာင္းသမုဒယဆုိတဲ့ တဏွာေလာဘေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရကုန္၏ဟု အရွင္
အႆဇိက၊ စေဟာ႐ံုရွိေသး အရွင္သာရိပုတၱရာအေလာင္း ဥပတိႆက အေၾကာင္း
သမုဒယ ခ်ဳပ္လွ်င္လည္း အက်ိဳးဒုကၡဟာ ခ်ဳပ္မွာပဲဟု တစ္ဆက္တည္းဉာဏ္ လွည့္ျပီး
ျမင္လ်က္ ေသာတာပန္ အလြယ္ကေလး ျဖစ္သြားသည္။ (ေဟာေနသည့္ အရွင္အႆဇိကို
ေတာင္ ဆက္မေဟာပါႏွင့္ဟု တားလိုက္ေသးသတဲ့) အရွင္အႆဇိေဟာသည့္ ဂါထာအျပည့္
အစံုမွာ-
ေယ ဓမၼာ ေဟတုပၸိဘ၀ါ၊ ေတသံ ေဟတံု ထာဂေတာ
အာဟ ေတသဥၥ ေယာ နိေရာေဓါ၊ ဧ၀ံ၀ါဒီ မဟာသမေဏာ။
ေယဓမၼာ၊ အၾကင္ဒုကၡဆိုတဲ့ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼသခၤါရ တရားတို႔သည္။ ေဟတုပၸဘ၀ါ၊
အေၾကာင္း သမုဒယတဏွာေလာဘေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ၍ လာၾကကုန္၏။ ေတသံ၊ ထိုဒုကၡတရားတို႔၏။ ေဟတံု ျဖစ္ေပၚလာျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို။ တထာဂေတာ၊ ဘုရားရွင္သည္။ အာဟ၊ေဟာေတာ္မူပါေပ၏။
ေတသဥၥ၊ ထိုဒုကၡဆိုသည့္ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼသခၤါရ အေပါင္းတို႔၏ ေယနိေရာေဓါ၊
ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ နိဗၺာန္ကိုလည္း။ အာဟ၊ ေဟာေတာ္မူ၏။ မဟာသမေဏာ၊ ရဟန္းျမတ္ဘုရားရွင္သည္။
ဧ၀ံ၊ ဤသို႔ ၀ါဒီ၊ ယူဆေဟာေျပာေတာ္မူပါေပ၏။
တရားအားထုတ္ျခင္းႏွင့္ပတ္သတ္၍၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာအေၾကာင္းကို ျမတ္စြာ
ဘုရားက မဟာ၀ဂၢပါဠိေတာ္၌ ညႊန္ျပထားသည္မွာလည္း မွတ္သားဖို႔ ေကာင္းလွပါ၏။
ဣတိ သီလံ ဘိကၡေ၀ ဣတိ သမာဓိ ဣတိပညာ။
သီလပရိဘာ၀ိေတာ သမာဓိမဟာပ္ၹေလာေဟာတိ
မဟာနိသံေသာ သမာဓိပရိဘာ၀ိတာ
ပညာမဟပၹလာ ေဟာတိ မဟာနိသံသာ။
ပညာပဂိဘာ၀ိတံ စိတၱံ သမၼာေဒ၀ အါသေ၀တိ ၀ိမုစၥတိ၊
ေသယ်ထိဒံကာမာသ၀ါ ဘ၀ါသ၀ါ ဒိ႒ာသ၀ါ အ၀ိဇၨာသ၀ါတိ။
ဘိကၡေ၀၊ ရဟန္းတို႔၊ ဣတိ၊ ဤသည္ကား သီလံ သီလတည္း။ ဣတိ၊ဤသည္ကား
သမာဓိ၊ သမာဓိတည္း။ ဣတိ၊ ဤသည္ကား။ ပညာ၊ ပညာေပတည္း၊ သီလပရိဘာ၀ိေတာ၊
သီလ၌မွီ၍ျဖစ္ေသာ။ သမာဓိ၊ သမာဓိသည္။ မဟပၸေလာ၊ မ်ားစြာ အက်ိဳးၾကီးသည္။
မဟာနိသံေသာ၊ မ်ားစြာအာနိသင္ရွိသည္။ ေဟာတိ၊ ျဖစ္၏။ သမာဓိပရိဘာ၀ိေတာ၊
သမာဓိ၌မွီ၍ ျဖစ္ေသာ။ ပညာ၊ ပညာသည္။ မဟပ္ၹေလာ၊ မ်ားစြာ အက်ိဳးၾကီးသည္။
မဟာနိသံေသာ၊ မ်ားစြာအာနိသင္ရွိသည္။ ေဟာတိ၊ ျဖစ္၏။ ပညာ ပရိဘာ၀ိတံ။
ပညာ၌မွီ၍ျဖစ္ေသာ။ စိတၱံ၊ စိတ္သည္၊ အာသေ၀ဟိ၊ အာသေ၀ါတရားတို႔မွ၊
သမၼာေဒ၀၊ ေကာင္းစြာ၊ ၀မုစၥတိ၊ လြတ္၏။ ေသယ်ထိဒံ၊
အာေ၀ါတရားတို႔ဟူသည္ အဘယ္နည္း။ ကာမာသ၀ါ၊ အာမာသ၀လည္းေကာင္း၊ ဘ၀ါသ၀ါ၊ ဘ၀ါသ၀လည္းေကာင္း၊ ဒိ႒ါသ၀ါ ဒိ႒ါသ၀လည္းေကာင္း၀ိဇ္ၨာသ၀ါ၊
၀ိဇ္ၨသ၀လည္းေကာင္း၊ ဣတိ ဤသည္တို႔တည္း။
အာသေ၀ါတရားတို႔မွ လြတ္ေျမာက္သည္ဟုဆိုျခင္းသည္နိဗၺာန္ကိုမ်က္ေမွာက္
ျပဳျခင္း၊ရျခင္း၊ ေရာက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ က်န္သည့္အဓိပၸါယ္ရွင္းပါျပီ။
အမွန္အားျဖင့္ သမၼာဒိ႒ိ၊ သမၼာသကၤပၸ အစရွိသည့္ အရယာမဂၢင္ရွစ္ပါးသည္
သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာဆိုသည့္ သိကၡါသံုးရပ္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ ထိုသိကၡါသံုးရပ္ကို
တစ္သားတည္း (၀ါ) တစ္ျပိဳင္တည္းအားထုတ္လွ်င္ အဆိုပါမဟာ၀ဂၢသံယုတ္ပါဠိေတာ္
ႏွင့္ ကိုက္ညီသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
အနည္းငယ္ထပ္ေလာင္း၍ ႏႈိးေဆာ္လိုသည္မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဆိုလွ်င္ နိဗၺာန္ကိုေတာ့ ဆုေတာင္းရမည္သာျဖစ္ပါသည္။ ေတာင့္တရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ နိဗၺာန္ကို မလိုခ်င္
ေသးပါလွ်င္လည္း လိုခ်င္လာေအာင္ တျဖည္းျဖည္းက်င့္ၾကံ အားထုတ္ရပါမည္။
ဒီနိဗၺာန္ႏွင့္ နိဗၺာန္ကို ရရာရေၾကာင္း ေရာက္ရာေရာက္ေၾကာင္း၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳရာ
ေၾကာင္းျဖစ္သည့္ မဂ္တရား၊ ဖိုလ္တရား အေၾကာင္းတရားတို႔ကို အေရွ႕ပိုင္းတြင္
အေတာ္ကေလး စံုလင္စြာ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာ ဋီကာတို႔မွ ေကာက္ႏႈတ္၍ တင္ျပခဲ့ပါ
သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ တင္ျပမည့္ ဓမၼစၾကာေဒသနာ အရိယာသစၥာေလးပါး၊ အနတၱ
လကၡဏသုတ္ အစရွိသည္တို႔ကို ေလ့လာပြားမ်ားပါက နိဗၺာန္၏ ပရမတၳသဘာ၀တို႔ကို
နားလည္လာျပီး နိဗၺာန္ခ်မ္းသာဆိုတဲ့ သႏၲိသုခ ၀ိမုတၱိရသၾကီးကို လိုခ်င္လာမည္မွာ
အမွန္ပါပဲ။ ဤသို႔ မလုပ္ႏိုင္လွ်င္ကား ဗုဒၶဘာသာဟု အမည္ခံဖို႔ပင္ ေတာ္မည္မထင္ပါ။
အဂၤုတၱဳရ္ပါဠိေတာ္၌ ျမတ္စြာဘုရားကိုယ္ေတာ္တိုင္ နိဗၺာန္ကို ဦးစားေပးဆုေတာင္းဖို႔
ေတာင့္တဖို႔ တိုက္တြန္းေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
သီ၀ံပေတၳထ ဘိကၡေ၀၊ သီလံပေတၳတြာန ဒါနံ ဒါတဗၺံ
သီလံ ရကၡိတဗၺံ ဘာ၀နာ ဘာေ၀တဗၺာ။
ဘိကၡေ၀ ရဟန္းတို႔ သီ၀ံ ဧျမလွစြာေသာ နိဗၺာန္ကို ပေတၳထ ေတာင္းတ
ၾကကုန္ေလာ့။ သီ၀ံ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ပေတတြာန၊ ေတာင့္တၾကကုန္ျပီး၍ ဒါနံ၊အလွဴဒါနကို ဒါတဗၺံ ေပးလွဴရာ၏။ သီလံ၊ သီလကို ရကၡိတဗၺံ၊ ေစာင့္ထိန္းရာ၏။ ဘာ၀နာ၊သမထ ၀ိပႆနာ
တရားမ်ားကို ဘာေ၀တဗၺ ပြားမ်ားရာ၏။ ဒါနပဲျပဳျပဳ၊ သီလပဲေဆာက္တည္ေဆာက္တည္၊
ဘာ၀နာပဲ ပြားမ်ားပြားမ်ား နိဗၺာန္ကိုေတာ့ ဆုေတာင္းပတၱနာျပဳၾက၏ ဟူလို၏။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ေျပာလွ်င္ အျခားဘာသာေတြထက္ ဗုဒၶဘာသာက ထူးကဲ
သည္မွာ နိဗၺာန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အနတၱဓမၼသည္ နိဗၺာန္၏လကၡဏာပါပဲ။ နိဗၺာန္ႏွင့္
အနတၱမပါလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာသည္ အျခားအျခားေသာ ဘာသာေတြႏွင့္ ထူးလိမ့္မည္
မဟုတ္ပါ။ ဗုဒၶ၏နိဗၺာန္အစစ္ကိုလည္း အမွန္သိဖို႔လိုပါသည္။ နိဗၺာန္ကို အမွန္မသိဘဲ
မဟုတ္တာကို နိဗၺာန္ထင္ျပီး ဆုေတာင္းလွ်င္၊ ေတာင္းတလွ်င္ တဏွာျဖစ္ျပီး နိဗၺာန္ကို
မေရာက္ဘဲ အပါယ္သို႔ ေရာက္သြားမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ရပါမည္။ နိဗၺာန္ႏွင့္ ပတ္သတ္၍
ေျပာၾက ေဟာၾကေရးသားၾကသည္မွာ အမ်ားၾကီးက်ယ္၀န္းပါသည္။ အက်ယ္္
သိလိုလွ်င္ေတာ့၊ မဟာေရႊက်င္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးေရးသည့္ အဘိဓမၼတၳသ႐ူပဒီပက
(တတိယတြဲ)ႏွင့္ မဟာ၀ိသုဒၶါယာမဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးေရးသည့္ ပရမတၳသ႐ူပေဘဒနိ
(ဒုတိယတြဲ)မွာ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ဘယ္လို ပင္ၾကည့္ေသာလည္း ဒုကၡသစၥာကိုမျမင္ပါက
နိဗၺာန္ကို ျမင္ႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။ (၀ါ)ပစၥတၱံေ၀ဒီ တေဗၺာ၀ိညဴဟိတိ ပညာရွိ(၀ါ)
မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္ျဖင့္ သိအပ္ခံစားအပ္၏ဟူ၍လည္း ေဟာေတာ္မူပါ၏။ အမွန္အားျဖင့္
ဗုဒၶဘာသာဆိုသည္မွာ ဗုဇၩဟိတိ ဗုေဒၶါလို႔ဆိုသည့္အေလ်ာက္ သစၥာေလးပါးကို သိျခင္း
ကိုယူရမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒယသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ၊ မဂၢသစၥာဆိုသည့္
သစၥာေလးပါးကို ဗုဒၶဘာသာဆိုလွ်င္ အနည္းဆံုးအထက္ကေျပာခဲ့သလို သုတမယ
ဉာဏ္ေလာက္ျဖင့္ေတာ့ သိထားဖို႔လိုပါသည္။ ဤသို႔ သိဖို႔သည္လည္း အက်ဥ္းအားျဖင့္
႐ုပ္ပိုင္းနာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ေ၀ါဟာရေတြကို သိရွိနားလည္၍ ပရမတၳ
သဘာ၀တို႔ကို အေတာ္အတန္ ေခါက္ထားရပါမည္။
ေယာပဥၥကၡေႏၶ ဒြါဒႆ အာယတနာနိ အ႒ရသဓာတုေယာစ
အာဇာနာတိေတာ ကလ်ာဏပုထုဇ္ၨေနာ နာမ။
ေယာ၊ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္သည္။ ပဥ္ၥ၊ ငါးပါးကုန္ေသာ၊ ခေႏၶ၊ ခႏၶာတို႔ကို
လည္းေကာင္း၊ (၀ါ)႐ုပ္နာမ္ဓမၼ သခၤါရတရားတို႔ကိုလည္းေကာင္း။ ဒြါဒႆ အာယတနာနိ၊
ဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ အာယတနတို႔ကိုလည္းေကာင္း (၀ါ) စကၡာယတနအစရွိသည့္ ဤ
အတြင္း အာယတန ေျခာက္ပါး၊ ႐ူပါယတန အစရွိသည့္အျပင္ အာယတနေျခာက္ပါးတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ အ႒ာရသ၊ ဓာတုေယာစ (၁၈)ပါးေသာ ဓာတ္တို႔ကိုလည္းေကာင္း (၀ါ)စကၡဳအစရွိေသာ အတြင္း႐ုပ္ဓာတ္ေျခာက္ပါး၊ ႐ူပဓါတ္အစရွိသည့္အျပင္႐ုပ္ဓါတ္ေျခာက္ပါး၊ စကၡဳ၀ိညာဥ္အစရွိေသာ အတြင္း၀ိညာဏဓာတ္ ေျခာက္ပါးတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ အာဇာနာတိ၊ သိရွိနားလည္၏။ ေသာ၊ ထိုပုဂိ္ၢဳလ္သည္။ ကလ်ာဏပုထုဇေနာနာမ၊ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္မည္၏ဟု ေဟာေတာ္မူထားသည္ကို သတိျပဳရပါမည္။ဤကဲ့သို႔ ခႏၶာအာယတနဓါတ္တို႔ကို သိရွိနားလည္ေသာ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္အေနျဖင့္
ဆက္လက္အားထုတ္ပါက လြယ္ကူစြာပင္ ေသာတာပန္ပုဂိ္ၢဳလ္ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။
ေသာတာပန္ အဂၤါကို သုတ္ပါေထယ်ပါဠိေတာ္၌ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာထားသည္မွာ-
စတၱာရိမာနိ ဘိကၡေ၀ ေသာတာပတၱိယဂၤါနိ။
ကတမာနိ စတၱာရိ၊ သပၸဳရိသ သံေသေ၀ါ၊ သဒၶမၼႆ၀နံ၊
ေယာနိေသာမနသိကာေရာ ဓမၼာႏုဓမၼပဋိပတၱိ။
ဘိကၡေ၀၊ရဟန္းတို႔။စတၱာရိ၊ေလးပါးကုန္ေသာ၊ဣိမာနိ၊ဤတရားတို႔သည္။ ေသာတာပတၱိယဂၤါနိ၊ေသာတာပန္ျဖစ္ေၾကာင္းအဂၤါရပ္တို႔ေပတည္း။စတၱာရိ၊ေလးပါးတို႔သည္။
ကတမာနိ အဘယ္နည္းဟူမူကား သပၸဳရိသ သံေသေ၀ါ၊သူေတာ္ေကာင္းႏွင့္ေပါင္းေဖၚျခင္းတစ္ပါး၊ သဒၶမၼႆ၀နံ၊ သူေတာ္ေကာင္းတရားကိုနာၾကားမွတ္သားျခင္းတစ္ပါး။ေယာနိေသာမနသိကာေရာ၊
အသင့္အားျဖင့္ႏွလံုးသြင္းျခင္း။ ဓမၼာႏုဓမၼပဋိပတၱိ၊ တရားႏွင့္ေလ်ာ္စြာက်င့္ၾကံအားထုတ္ျခင္း။ဣိမာနိစတၱာရိ၊ဤေလးပါးကုန္ေသာတရားတို႔သည္ေသာတာပတၱိယဂၤါနိ၊ေသာတာပန္ပုဂၢိဳလ္၏
အဂၤါရပ္တို႔ေပတည္း။
ဓမၼပဒပါဠိေတာ္တြင္ ေသာတာပန္ျဖစ္ရျခင္းသည္ ဘုရင္ဧကရာဇ္ျဖစ္ရျခင္းထက္
လည္းေကာင္း၊ နတ္ျပည္၌ ျဖစ္ရျခင္းထက္လည္းေကာင္း၊ အလံုးစံုေသာ ေလာကကို
အုပ္စိုး မင္းလုပ္ရျခင္းသည္ထက္လည္းေကာင္း၊ ထူးကဲျမင့္ျမတ္သည္ဟု ေဟာထားပါသည္။
ပထဗ်ာ ဧကရေဇၨန၊ သဂၢႆ ဂမေနန၀ါ။
သဗၺေလာကာတိပေစၥန ေသာတာပတၱိဖလံ၀ရံ။
ပထဗ်ာ၊ ေျမျပင္၌။ ဧကရေဇၨန၊ ဧကရာဇ္မင္းျဖစ္ရျခင္းသည္ထက္လည္းေကာင္း၊သဂၢႆ၊
နတ္ျပည္သို႔၊ ဂမေနန၊ လားေရာက္စံေပ်ာ္ရျခင္းထက္လည္းေကာင္း။သဗၺေလာကာ ဓိပစၥန၊
ခပ္သိမ္းေသာ ေလာကတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သည္ထက္လည္းေကာင္း။ ေသာတပတၱိ ဖလံ၊
ေသာတာပန္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ရျခင္းသည္။ ၀ရံ၊ ထူးကဲမြန္ျမတ္လွေပ၏။
အလွဴဒါနတို႔တြင္လည္း၊တရားဓမၼေဟာေျပာေရးသား၊ေဆြးေႏြးျခင္းစေသာ
ဓမၼဒါနသည္သာ ထူးကဲမြန္ျမတ္လွေၾကာင္းကို-
သဗၺဒါနံဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ၊
သဗၺဒါနံ၊ အလံုးစံုေသာ အလွဴဒါနတို႔တြင္ ဓမၼဒါနံ၊ တရားေဟာေျပာျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေရးသားျခင္းစေသာ ဓမၼဒါနသည္။ ဇိနာတိ၊ ေအာင္ႏိုင္ ၏ (၀ါ) သာလြန္၏။
ဓမၼဒါနတို႔တြင္လည္း သစၥာေလးပါးကို ေဟာေျပာေရးသားေဆြးေႏြးေသာ
ဓမၼဒါနသည္ အျမတ္ဆံုးဟု ေဟာေတာ္မူပါသည္။
ဣေမဓမၼာ အဘိေညယ်ာ၊ ဣေမ ဓမၼာ ပရိေယညာ၊
ဣေမဓမၼာ ပဟာတဗၺာ၊ ဣေမဓမၼာ သစ္ၦိကာတဗၺ၊
ဣေမ ဓမၼာ ဘာေ၀တဗၺာတိ၊ သစၥာနိ၊
ဘာေ၀ေႏၲာ အမတာဓိဂမံ ဓမၼံ ကေထတြာ ေဒတိ၊
ဣဒံသိခါပတၱဓမၼဒါနံ နာမ။
ဣေမဓမၼာ၊ ဤသစၥာေလးပါးတရားတို႔ကို။ အဘိေညယ်ာ၊ ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္
ဤကား ဒုကၡသစၥာ၊ ဤကား သမုဒယသစၥာ၊ ဤကား ဒုကၡနိေရာဓသစၥာ၊ ဤကား
ဒုကၡနိေရာဓ ဂါမိနိပဋိပဒါ မဂၢသစၥာတည္းဟု သိအပ္ကုန္၏။ ဣေမဓမၼာ၊ ဤဒုကၡသစၥာတ
တရားတို႔သည္ (၀ါ) ျဖစ္ျခင္းရွိသမွ် ေတဘူမကသခၤါရတရားတို႔သည္။ ပရိေညယ်ာ၊
ပိုင္းျခား၍သိအပ္ေသာတရားတို႔တည္း။ ဣေမဓမၼာ၊ ဤဒုကၡသစၥာတရားတို႔
သည္။ ပဟာတဗၺာ၊ ပယ္အပ္ေသာတရားတို႔သာတည္း။ ဣေမဓမၼာ၊ ဤဒုကၡနိေရာဓ
သစၥာနိဗၺာန္သည္။ သစ္ၦိအာတဗၺ၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္ေသာ တရားသာတည္း။ ဣေမဓမၼာ
ဤဒုကၡခ်ဳပ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမၼာဒိ႒ိစေသာ မဂၢင္အက်င့္တို႔သည္။ ဘာေ၀တဗၺာ၊ ပြားမ်ား
အပ္ေသာတရားတို႔သာတည္း။ ဣတိ၊ ဤသို႔။ သစၥာနိ၊ သစၥာတို႔ကို။ ဘာ၀ေႏၲာ၊
ပြားမ်ားလ်က္။ အမတာဓိမံ၊ ေသျခင္းကင္းရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္းတရားကို ေဟာ
ေျပာ၍။ ေဒတိ၊ တရားအလွဴကိုေပး၏။ ဣဒံ ဤသို႔ တရားအလွဴကိုေပးျခင္းသည္။
သိခါပတၱဓမၼဒါနံနာမ၊ အထြတ္အထိတ္သို႔ ေရာက္ေသာ(၀ါ) အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဓမၼဒါနမည္၏။
ဤသည္တို႔ကား ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ သီဟိုဠ္ကၽြန္း၊ ယိုးဒယားႏွင့္ အျခားကမၻာ
အရပ္ရပ္ရွိ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ ယံုၾကည္ေလးစားအားထားသည့္ သံသရာ
၀ဲၾသဃဆိုသည့္ (၃၁)ဘံုေဘး၊ ဒုကၡတို႔မွလြတ္ေျမာက္ရာ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း
မဂ္တရား၊ ဖိုလ္တရား၊ နိဗၺာန္အမွန္တရားတို႔ကို အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေဖၚျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤဗုဒၶ၏ သေဘာထားေရးရာ အေတြးအေခၚမ်ားသည္ အလြန္က်ယ္၀န္း နက္နဲခက္ခဲ
သိမ္ေမြ႕လွပါ၍ စာတန္းတစ္ခုေလာက္ႏွင့္ ျပည့္စံုႏိုင္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ အေတာ္အတန္
ျပည့္စံုဖို႔ရန္ပင္ စာတန္းစာမူေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ လိုပါလိမ့္မည္။
ဤဗုဒၶတရားေတာ္ တစ္ခုလံုးကို အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဟူေသာ လကၡဏာ
ေရးသံုးပါးအားျဖင့္လည္း ထင္ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ- အနိစၥဆိုသည္မွာ သံုးဆယ့္တစ္ဘံု
ဟုေခၚေသာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼ သခၤါရေလာကၾကီးသည္ အျမဲမျပတ္ တရစပ္ ျဖစ္ကာပ်က္ကာ
ဓမၼတာအတိုင္းရွိေနပံု၊ ဤသို႔ မရပ္မနား တရစပ္ျဖစ္ကာ ပ်က္ကာေနျခင္းေၾကာင့္
ဒုကၡဆင္းရဲရပံု၊ အနတၱဆိုသည္မွာ၊ ဘာမွ် အႏွစ္သာရ အေကာင္အထည္၊ ငါသူတစ္ပါး၊
ေယာက်္ား၊ မိန္းမ၊ လူ၊ နတ္၊ ျဗဟ္ၼာမဟုတ္၊ မည္သူမည္၀ါ အဘယ္သို႔ေသာ စက္
ယႏၲရားမွ အစိုးမရ မတားဆီးႏိုင္၊ မပိတ္ပင္ႏိုင္(အတၱေနာ သဘာ၀ံဓါေရတိတိဓာတု)
သူ႔သေဘာ သူေဆာင္ကာျဖစ္ျပီး ေပ်ာက္ေပ်ာက္သြားသည့္ အတၱမဟုတ္၊ အနတၱသာဟု
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀-ေက်ာ္က ျမတ္စြာဘုရားသည္ ယထာဘူတ အမွန္တရားက
အမွန္အတိုင္း မေဖါက္မျပန္ သယမၻဴဉာဏ္ျဖင့္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔
ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူခဲ့သည့္ ေဒသနာေတာ္ေတြကို ယခုမ်က္ေမွာက္ အႏုျမဴေခတ္
တြင္ တစ္ဟုန္ထိုးတိုးတက္ေနသည့္ ေလာကဓာတ္သိပၸံပညာကလည္း ေနာက္ကလိုက္ပါကာ တစ္ေန႔တစ္ျခား တိုးကာတိုးကာ ေထာက္ခံလာရေၾကာင္း ကမၻာ႔ပညာရွင္တို႔
အသိပင္ ျဖစ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment