ထိုသို႔ေဟာၾကားရာတြင္ အရင္းခံျဖစ္ေသာ အယူအစြဲမ်ားကိုလည္း ညႊန္ျပေတာ္မူခဲ့၏။ ယင္းတို႔မွာ လူတိုင္းတြင္ အႏုသယအေနႏွင့္ ရွိေနၾကေသာ ထင္သံုးလံုး ျဖစ္သည္။... လူတကိုယ္ ထင္တတလံုး-ဟုလည္း ေျပာစမွတ္ျပဳၾက၏။ တရားသေဘာအရ လူတကိုယ္ ထင္တလံုး ရွိေနၾကပါသည္။
၁။ မိမိကိုယ္ကို မိမိပိုင္သည္ဟု ထင္ေနေသာ တဏွာ-ထင္တလံုး။
၂။ ဤကိုယ္ကို ငါ-ဟု ထင္ေနေသာ မာန-ထင္တလံုး။
၃။ ဤခႏၶာကိုယ္မွာ ဘ၀တခုမွ ဘ၀တခုသို႔ ေျပာင္းသြားေသာ ၀ိညာဥ္ရွိ၏ဟု ထင္ေနေသာ ဒိ႒ိ-ထင္တလံုး။
ထိုထင္သံုးလံုးသည္သံသရာရွည္ေစေသာ နယ္ခ်ဲ႔အစြဲမ်ား ျဖစ္သည္။ ယင္းထင္သံုးပါးျဖစ္ေသာ တဏွာ-မာန-ဒိ႒ိသည္ သတၱ၀ါတို႔အား သံသရာ၌ ရွည္ျမင့္စြာ စုန္ဆန္လွည့္လည္ေစတတ္ေသာေၾကာင့္ ပပဥၥ-အမည္ ေပးေတာ္မူခဲ့သည္။ မာန္ယစ္ေစေသာ အျခင္းအရာ၊ ေမ့ေလ်ာ့ေသာ အျခင္းအရာ၊ အမွားကို ႏွလံုးသြင္းသူအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေစေသာအျခင္းအရာေၾကာင့္လည္း ပပဥၥ-အမည္ ေခၚရေသး၏။
ယင္းပပဥၥ တရားတို႔၏ အစြမ္းျဖင့္ သံသရာတြင္ နစ္မြန္းေနၾကရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ နယ္ခ်ဲ႔ရန္သူကို မသိျမင္ျခင္း၊ သို႔ေသာ္လည္း ပယ္သတ္နည္းကို မသိျခင္း၊ နည္းကို သိေသာ္လည္း ေလးနက္စြာ အားထုတ္က်င့္သံုးမႈ မရွိျခင္းတို႔ ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးဦးစြာ တဏွာ-မာန-ဒိ႒ိ တို႔၏ အေၾကာင္းျခင္းရာတို႔ကို ေစ့ငုစြာ နားလည္သိရွိရန္ လိုအပ္ေပသည္။ အေျပာလြယ္ပါ၏။ တကယ္သိရွိ နားလည္ရန္ သေဘာေပါက္ရန္ မလြယ္ပါ။ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္လိုစိတ္ကို အဓိပတိတပ္၍ ဆရာေကာင္း သမားေကာင္းမ်ားထံ ဆည္းကပ္နည္းယူကာ စနစ္တက် ေလ့လာသင္ယူမွသာ သေဘာေပါက္ပါမည္။
တဏွာသည္ အႏုသယအေနအားျဖင့္ ကာမရာဂါႏုသယ၊ ဘ၀ရာဂါႏုသယ ဟူ၍ အမည္ႏွစ္မ်ိဳး ခံယူလ်က္ သတၱ၀ါတို႔အား နယ္ခ်ဲ႔လ်က္ရွိသည္။ ပုဂၢိဳလ္အားျဖင့္ ပုထုဇဥ္၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္-သံုးဦး။ သို႔မဟုတ္-အနာဂါမ္-ပါ ေလးဦးတို႔အား နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္၏။
မာနာႏုသယသည္ ပုဂၢိဳလ္အားျဖင့္ ပုထုဇဥ္၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္ ဟူ၍ ေလးဦးတို႔ကို တေျပာင္းျပန္ျပန္ က်င္လည္ေစသည္။
ဒိ႒ာႏုသယသည္ ပုဂၢိဳလ္အားျဖင့္ ပုထုဇဥ္ တဦးကိုသာ နယ္ခ်ဲ႔ေစႏိုင္သည္။
အနည္းဆံုး ေသာတာပန္စခန္းေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ထားလွ်င္ ဤပပဥၥတရားသည္ အလြန္ဆံုး ခုနစ္ဘ၀သာ နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္ေတာ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ယခုကဲ့သို႔ ဒုလႅဘ လူ႔ပေဒသာပင္ကို ရေနေသာ အခ်ိန္ကာလေကာင္းတြင္ ပညာဉာဏ္ႀကီးမား၊ ကရုဏာေရွ႔ထား၍ ႀကိဳးစားသင္ၾကားေပးေနၾကေသာ ဆရာသမားေကာင္းမ်ားကို ဆည္းကပ္လ်က္ သံသရာ၀ဋ္မွ ကၽြတ္လြတ္ေရး၊ ဗုဒၶေခတ္ျမတ္ ေတြ႔က်ိဳးနပ္ေရးကို ႀကိဳးစားေတာ္မူၾကပါဟု ႏႈိးေဆာ္အားေပးလိုက္ရပါသည္။
ယင္းပပဥၥ တရားတို႔၏ အစြမ္းျဖင့္ သံသရာတြင္ နစ္မြန္းေနၾကရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ နယ္ခ်ဲ႔ရန္သူကို မသိျမင္ျခင္း၊ သို႔ေသာ္လည္း ပယ္သတ္နည္းကို မသိျခင္း၊ နည္းကို သိေသာ္လည္း ေလးနက္စြာ အားထုတ္က်င့္သံုးမႈ မရွိျခင္းတို႔ ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးဦးစြာ တဏွာ-မာန-ဒိ႒ိ တို႔၏ အေၾကာင္းျခင္းရာတို႔ကို ေစ့ငုစြာ နားလည္သိရွိရန္ လိုအပ္ေပသည္။ အေျပာလြယ္ပါ၏။ တကယ္သိရွိ နားလည္ရန္ သေဘာေပါက္ရန္ မလြယ္ပါ။ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္လိုစိတ္ကို အဓိပတိတပ္၍ ဆရာေကာင္း သမားေကာင္းမ်ားထံ ဆည္းကပ္နည္းယူကာ စနစ္တက် ေလ့လာသင္ယူမွသာ သေဘာေပါက္ပါမည္။
တဏွာသည္ အႏုသယအေနအားျဖင့္ ကာမရာဂါႏုသယ၊ ဘ၀ရာဂါႏုသယ ဟူ၍ အမည္ႏွစ္မ်ိဳး ခံယူလ်က္ သတၱ၀ါတို႔အား နယ္ခ်ဲ႔လ်က္ရွိသည္။ ပုဂၢိဳလ္အားျဖင့္ ပုထုဇဥ္၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္-သံုးဦး။ သို႔မဟုတ္-အနာဂါမ္-ပါ ေလးဦးတို႔အား နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္၏။
မာနာႏုသယသည္ ပုဂၢိဳလ္အားျဖင့္ ပုထုဇဥ္၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္ ဟူ၍ ေလးဦးတို႔ကို တေျပာင္းျပန္ျပန္ က်င္လည္ေစသည္။
ဒိ႒ာႏုသယသည္ ပုဂၢိဳလ္အားျဖင့္ ပုထုဇဥ္ တဦးကိုသာ နယ္ခ်ဲ႔ေစႏိုင္သည္။
အနည္းဆံုး ေသာတာပန္စခန္းေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ထားလွ်င္ ဤပပဥၥတရားသည္ အလြန္ဆံုး ခုနစ္ဘ၀သာ နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္ေတာ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ယခုကဲ့သို႔ ဒုလႅဘ လူ႔ပေဒသာပင္ကို ရေနေသာ အခ်ိန္ကာလေကာင္းတြင္ ပညာဉာဏ္ႀကီးမား၊ ကရုဏာေရွ႔ထား၍ ႀကိဳးစားသင္ၾကားေပးေနၾကေသာ ဆရာသမားေကာင္းမ်ားကို ဆည္းကပ္လ်က္ သံသရာ၀ဋ္မွ ကၽြတ္လြတ္ေရး၊ ဗုဒၶေခတ္ျမတ္ ေတြ႔က်ိဳးနပ္ေရးကို ႀကိဳးစားေတာ္မူၾကပါဟု ႏႈိးေဆာ္အားေပးလိုက္ရပါသည္။
