အသွ်င္ အရွင္, ဦးပဥၥင္း, ကိုရင္ ေဝါဟာရ

တပည့္ေတာ္ အလယ္ေတာရဆိုတဲ့ရြာကိုေရာက္ေတာ့ အလယ္ေတာ ဦးပဥၥင္း

ဦးသီရိႏၵႏွင့္ စပ္မိလို႔ ရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕ အမည္ေရွ႕မွာ အသွ်င္တပ္တာ, အရွင္တပ္တာ,

ဦးတပ္တာ, ဦးပဥၥင္းေခၚတာနွင့္ ကိုရင္ေခၚတာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျပႆနာျဖစ္ခဲ့တယ္ဘုရား၊ သည္ျပႆနာကို ဦးသိရိႏၵလည္း မေျဖႏိုင္ဘူး၊ တပည့္ေတာ္လည္း မသိဘူး၊

အေရးမႀကီးေသာ္လည္း သည္အေျဖကေလးကိုလည္း တပည့္ေတာ္မ်ား

သိခ်င္ပါတယ္ ဘုရား....

ရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕ အမည္ေရွ႕မွာ (အသွ်င္) တပ္တာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး

ဝါဟာရဝိပၸလႅာ လကၡဏဒီပကက်မ္း ၁၈၇-မွာ သာမိပုဒ္က သွ်င္-ျဖစ္လာေၾကာင္း

ေဖာ္ျပထားတယ္၊ သာမိဆိုတာ သံ ဓနံ အႆတီၳတိ သာမိ ဆိုတဲ့ တဒိၶတ္ဝိၿဂိဳလ္အတိုင္း

ဥစၥာရွိသူ (သို႔မဟုတ္) ဥစၥာရွင္ (သို႔မဟုတ္) အစိုးရေသာ အရွင္သခင္ဆိုတဲ့ အနက္သခင္ဆိုတဲ့ အနက္ကိုေဟာတယ္၊ အမွန္ကေတာ့ အရွင္သခင္ ေဟာတဲ့ပုဒ္ဟာ

သာမိတစ္ပုဒ္တည္းသာမကဘူး၊ မဂဓအဘိဓာန္ ဂါထာနံပါတ္ ၇၂၅-မွာ (ဣႆရ)၊

(၂) နာယက၊ (၃) နယက၊ (၄) ပတိ၊ (၅) ဤသာ၊ (၆) အဓိပတိ၊ (၇) ပဘူ၊ (၈) အယ်၊

(၉) အဓိပ၊ (၁၀) အဓိဘူ၊ (၁၁) ေနတု - ရယ္လို႔ ပုဒ္ေပါင္း ၁၁-ပုဒ္ရွိတယ္၊

သည္ ၁၁-ပုဒ္ထဲ သွ်င္ အသံႏွင့္ နီးကပ္တာဟာ သာမိႏွင့္ အယ် ႏွစ္ပုဒ္ျဖစ္တယ္ကြယ့္၊

ဒါေၾကာင့္ သွ်င္ဟာ သာမိက ဆင္းသက္တယ္၊ အယ်ကဆင္းသက္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာစကားစစ္စစ္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အတိအက် မေျပာႏိုင္ေသာ္လည္း

အေတာ္ရွည္ၾကာေဝးတဲ့ ကာလကစအျပဳၿပီး သွ်င္ဆိုတဲ့ပုဒ္ဟာ အႀကီးအကဲ

အထြက္အျမတ္ ရေသ့ရဟန္းမ်ားကို ေဟာတဲ့ ပုဒ္ျဖစ္ေၾကာင္းကိုေတာ့ သိသာသကြယ့္

"ဘယ္လိုအေထာက္အထားရွိလို႔ပါလဲ ဘုရား"

"အေထာက္အထားကေတာ့ အျခားမဟုတ္ပါဘူး၊ သကၤန္း, သင္ခမ္း, သင္ပုတ္ဆိုတာပဲကြယ့္”

“သကၤန္းဆိုတာ ရဟန္းမ်ားဝတ္တဲ့ သကၤန္းလားဘုရား”

“ဟုတ္ပါတယ္၊ ရဟန္းမ်ားဝတ္တဲ့ သကၤန္းပါပဲ၊ အဲသည္သကၤန္းဆိုတဲ့ ပုဒ္ကို စဥ္းစားၾကည့္စမ္း၊

သင္က ဘာကိုေဟာသလဲ၊ ကန္းက ဘာကိုေဟာသလဲ သိသလား”

“မသိပါ ဘုရား”

“မွတ္ထားကြယ့္၊ သည္ေနရာမွာ သင္ဆိုတာ ရဟန္းကိုေဟာၿပီး

ကန္းဆိုတာက အဝတ္အထည္ကို ေဟာတယ္”

“ကန္းက အဝတ္အထည္ ေဟာတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါ့မလား ဘုရား”

“ကန္းက အဝတ္အထည္ကို ေဟာမေဟာ ရက္ကန္းကို စဥ္းစားၾကည့္ေပါ့ကြယ္၊

ရက္ဆိုတာ ရက္လုပ္တယ္၊ (သုိ႔မဟုတ္) ခ်ည္မ်ားကို ဟုိမွသည္မွ (ရွက္)တယ္၊

(႐ႈပ္ရွက္) ကန္းဆိုတာက အဝတ္အထည္ သို႔မဟုတ္ (ခ်ည္)လို႔ သေဘာမရဘူးလား”

“မွန္ပါ - ရပါတယ္ ဘုရား”

“ေအး - ဒါေၾကာင့္ ကန္းက အဝတ္အထည္ကို ေဟာတယ္လို႔ ေျပာတာေပ့ါကြယ္”

“ဟို-သင္ခမ္းဆိုတာကေတာ့ ဘုရား ဘာမ်ားလဲ”

“သင္ခမ္းဆိုတာ ရေသ့ ရဟန္းမ်ားေနတဲ့ ေက်ာင္းငယ္ကိုဆုိလိုတယ္”

“သင္ပုတ္ ဆိုတာ ကေကာဘုရား”

“သင္ဆိုတာ အထြက္အျမတ္ျဖစ္တဲ့ ဘုရား, တရား, သံဃာကို ေဟာၿပီး

ပုတ္ဆိုတာ (ပူဇာ=ပုဇ္) ပူေဇာ္ျခင္းကိုေဟာတယ္၊ သင္ပုတ္ဆိုေတာ့ အထြက္အျမတ္ကို

ပူေဇာ္ျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရတယ္၊ သင္ပုတ္ခြက္ သက္ပုတ္ပလႅင္ဆုိတာ သိတယ္ မဟုတ္လား”

“သိေၾကာင္းပါ ဘုရား”

“အဲသည္ သင္ပုတ္ခြက္ သင္ပုတ္ပလႅင္ဆိုတာ အထြက္အျမတ္ကို ပူေဇာ္ ၿပီးတဲ့

စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္မ်ား စြန္႔ပစ္တဲ့ေနရာပဲ မဟုတ္လားကြယ့္”

“ဟုတ္ပါတယ္ ဘုရား”

“ေအး-ဒါေၾကာင့္ (သင္)ဆိုတဲ့ပုဒ္ဟာ အေတာ္ရွည္ၾကာေဝးတဲ့ ေခတ္ဆီကစၿပီး ရဟန္း, မင္း စတဲ့ အထြက္အျမတ္ ေဟာပုဒ္တစ္ခုျဖစ္ခဲ့တယ္ကြယ့္”

“အဲသည္ ၾကာရွည္ေဝးတဲ့ ေခတ္ဆိုတာကို မွန္းဆသိဖို႔ အေထာက္အထားမ်ား ရွိပါသလား ဘုရား”

“ရွိတာေပါ့ကြယ္၊ သကၠရာဇ္ ၄၇၄-ခုႏွစ္မွာ က်န္စစ္သားမင္းရဲ႕ သားေတာ္ ရာဇကုမာရမင္းသားေရးထုိးခဲ့တဲ့ နာမည္ေက်ာ္ ျမေစတီေက်ာက္စာ စာေၾကာင္းေရ ၂၂-၂၃-၂၄-၂၅ တို႔မွာ ‘သင္ၿဂီမဟာေထရ္၊ သင္ၿဂီမုဂၢလိပုတၱတိႆေတၳရ္၊ သင္ၿဂီသဃၤေသနဝရပ႑ိတ္’ လို႔ ေရးထိုးထားတယ္၊ ႏို႔ၿပီး သကၠရာဇ္ ၄၈၂-ခုႏွစ္ထိုး သက္ႀကီး ငါေကၱ ဂံသင္ေက်ာက္စာ ဒုတိယစာေၾကာင္း မွာလည္း သင္ၿဂီ ငါေကၱဂံလို႔ ေရးထိုးထားတယ္ကြယ့္”

“မွန္ပါ-ေက်ာက္စာပါ သင္ ဆုိတာကေတာ့ ဟုန္ပါၿပီ ဘုရား၊ ၿဂီ ဆိုတာက ဘာကို ဆိုိလုိပါသလဲ ဘုရား”

“ၿဂီရဲ႕ ယေန႔ေရးထံုးကေတာ့ (ႀကီး)ေပါ့ကြယ္၊ အႀကီးအကဲလို႔ ဆိုလိုတာပါပဲ၊ ရဟန္းႀကီးမို႔ (သင္ၿဂီ) လို႔ ေရးထားပါပဲ”

“ရဟန္းငယ္ကိုေတာ့ ေက်ာက္စာမွာ ဘယ္လိုေရးထုိးသလဲ ဘုရား”

“ရဟန္းငယ္ကိုေတာ့ (သင္လွ်င္) လို႔ ေရးထိုးတက္တယ္ကြယ့္”

“ဒါထက္ မဆိုင္တာေလွ်ာက္တယ္လို႔ေတာ့ ထင္ေတာ္မမူပါႏွင့္၊ သင္တုန္းဓားဆုိတဲ့ စကားမွာ ပါဝင္တဲ့(သင္)ဆိုတဲ့ ပုဒ္ကေတာ့ ရေသ့ရဟန္း ေဟာပါပဲလား ဘုရား”

“သင္တုန္းဓားမွာပါဝင္တဲ့ သင္ကိုေတာ့ ရေသ့ရဟန္းေဟာတဲ့ပုဒ္လို႔ မထင္ဘူး၊ သုတ္သင္ဆိုတဲ့ပုဒ္မွာ ပါရွိတဲ့ သင္-လို႔ ထင္သကြယ့္”

“သုတ္သင္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုအနက္ထါက္သလဲ ဘုရား”

“သုတ္ဆိုတာ (သုဓဓာတ္) အနက္က သုစိ-စင္ၾကယ္ျခင္းအနက္၊ ေသာဓန-သုတ္သင္ျခင္းအနက္ကိုေဟာတယ္၊ သင္ဆုိတဲ့ ႀကိယာကေတာ့ ရွင္းလင္းပစ္ျခင္းဆိုတဲ့ ျမန္မာစကားပဲ၊ အခြံသင္တယ္ဆုိတဲ့ ပုဒ္မွာပါတဲ့ သင္-ႏွင့္ အဓိပၸာယ္တူသေပါ့၊ ဒါေၾကာင့္ သုတ္သင္ဆိုတာ စင္ၾကယ္ေအာင္ ရွင္းလင္းပစ္တယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ ရရွိသကြယ့္”

“သင္က သွ်င္-ျဖစ္လာပံုကိုလည္း အမိန္႔ရွိပါဦး ဘုရား”

“ျမန္မာစကားနယ္ပယ္မွာ (ယ)အသံဟာ အျဖည့္အစြက္သေဘာမ်ိဳးႏွင့္ ပါဝင္လာတက္တယ္၊ ဥပမာမွာ ပညာ, ပေညာင္ပင္ဆိုတဲ့စကားကို ၾကည့္ေပါ့၊ ေရးသားထားတာက (ပ)ျဖစ္မွန္းသိလ်က္ႏွင့္ ဖတ္ေတာ့ ျပင္ညာ၊ ျပင္ေညာင္ပင္၊ ျပည္ေညာင္ပင္လို႔ ဖတ္တက္ၾကတယ္၊ ထို႔အတူ သဂၤဟကို သၿဂၤ ိဳလ္, သကၤႏၲကို သႀကၤန္, ပကၡဒိန္ ျပကၡဒိန္ရယ္လို႔ ေရးသားေျပာဆုိေနၾကျခင္းဟာလည္း အျဖည့္အစြက္ သေဘာမ်ိဳးႏွင့္ ယ-အသံဟာ အလိုအေလ်ာက္ တိုးဝင္လာတယ္၊ သ-ႏွင့္ ယ ပူးကပ္သြားလွ်င္ စာေရးေတာ့(သွ်)ျဖစ္သြားတယ္၊ အသံ ထြက္ေတာ့ သယလို႔မထြက္ဘူး၊ (ယွ)လို႔ ထြက္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ေရွးဦးစြာ သွ်င္ေရးရာမွာ ယခုေခတ္လို ဟထိုးမပါေသးဘူး၊ (သ်)လို႔သာ ေရးတယ္၊ ဥပမာျပပါဆိုလွ်င္-

(၁) ထိလိုင္အသ်င္ ကလန္စစ္သည္။ (၄၇၃-ခု၊ လွည္းေထာင္ဘုရားေက်ာက္စာ)

(၂) သ်င္မင္းႀကီေပေသာ။ (၅၅၆-ခု၊ သုဘရာဇ္ ေက်ာက္စာ)

(၃) သ်င္တျပည္၊ တိႆေတၳရ။ (၅၆၈-ခု၊ ေမာင္းမခင္မိငယ္ေက်ာက္စာ)

(၄) သ်င္ဒိသာျပာမုတ္။ (၆၄၇-ခု၊ ဒိသာျပာမုတ္ေက်ာက္စာ)-

ယခုေျပာတာက သွ်င္-မွာ မူလက ဟထိုးမပါေသးဘူးဆုိတဲ့ ဥပမာပဲကြယ့္၊ ေနာက္ေတာ့ သွ်-ဟာ ယွ-အသံထြက္ေသာ္လည္း ဟထိုးမပါတဲ့အတြက္ စိတ္ထဲမွာ ေလးေလးနက္နက္မရွိၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေလးေလးနက္နက္ျဖစ္သြားေအာင္ ဟထိုးထည့္ၿပီး(သွ်င္)လို႔ ေက်ာက္စာမ်ားမွာ ေရးထိုးခဲ့ၾကတယ္၊ ဥပမာမွာ သကၠရာဇ္ ၇၇၀-ခုႏွစ္ကထိုးတဲ့ တန္ေဆာင္းေက်ာင္း ေက်ာက္စာမွာ (ငါ၏ခ်စ္လင္ ဆင္ျဖဴသွ်င္) လို႔ ေရးထိုးသလိုေပါ့ကြယ္၊ ေရွးေက်ာက္စာမ်ားမွာ ယခုဘုန္းႀကီးကို ဖံုးျမတ္စြာလို႔လည္းေရးတယ္၊ သင္ႀကီးလို႔လည္းေရးတယ္၊ သခင္လည္းေရးတယ္၊ အသွ်င္လည္းေရးတယ္၊ မူလက(သွ်င္)ဆိုတဲ့ ပုဒ္ဟာ ေနာက္အခါ ဝိေသသနပုဒ္တပ္ၿပီး (အသွ်င္) လို႔ ေရးခဲ့ၾကတယ္ကြယ့္ ”

အသွ်င္-အရွင္

“အသွ်င္ဆိုတဲ့ပုဒ္ရဲ႕ အစမွာ ေရာက္လာတဲ့(အ)က ဘယ္လိုအနက္ထြက္ပါသလဲ ဘုရား”

“အဘိုး-အေဘး-အဘြား-အမိ-အဖ-အစ္ကို တို႔မွာပါတဲ့(အ)ပုဒ္ဟာ မူလက(အစ္)ဆိုတဲ့ပုဒ္တဲ့ကြယ္၊ အခုထိ အစ္ကို အစ္မလို႔ေရးၾကေသးတယ္မဟုတ္လား၊ အစ္ဆိုတာ ယခုအခါ (ခ်စ္)ဆိုတဲ့ပုဒ္ပဲ၊ ဒါေၾကာင့္ အသွ်င္ရဲ႕အစမွာပါတဲ့ အ-ရဲ႕အနက္ဟာ (ခ်စ္ေသာ) လို႔ အဓိပၸာယ္ရတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အစ္ကို, အစ္မ, အေမ, အေဖ, အသွ်င္တို႔ရဲ႕ အနက္ဟာ ခ်စ္ေသာကို, ခ်စ္ေသာမမ, ခ်စ္ေသာ ေမေမ, ခ်စ္ေသာေဖေဖ၊ ခ်စ္ေသာ အရွင္လို႔ ဆိုလိုရင္းျဖစ္တယ္ကြယ့္”

“သည္လိုဆိုေတာ့ အလြန္ယ်ဥ္ေက်းလွပါတယ္၊ ဒါနဲ႔ အခုေခတ္ေရးၾကတဲ့ အရွင္ဆိုတာကေကာ အသွ်င္ႏွင့္ ဘယ္လိုကြာျခားပါသလဲဘုရား”

“အရွင္-ဆုိတာကေတာ့ (ပိုင္ရွင္) ဆိုတဲ့ အနက္မွာ ထင္သကြယ့္၊ ဥမၼဒႏီၲပ်ိဳ႕ ၆၆-မွာ (မိဘ သခင္၊ ေရေျမ႕ရွင္ႏွင့္၊ အသွ်င္တို႔မွ) လို႔ ရွင္ႏွင့္ သွ်င္ကို ခြဲထားစပ္ထားတယ္၊ ရွင္ကပိုင္ရွင္, အသွ်င္က ရဟန္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရတယ္၊ သုဝဏၰသွ်ံပ်ိဳ႕ သစၥာခန္း ၂၈-မွာလည္း-

“ဣသိျမတ္စင္၊ ရေသ့သွ်င္လည္း၊ နတ္ရွင္ရန္ႏွင္း၊ ထိုသည့္မင္းႏွင့္’ လို႔ သွ်င္ႏွင္ရွင္ကို ခြဲထားစပ္ထားေသးတယ္၊ သွ်င္က ရေသ့ကိုေဟာၿပီး ရွင္က နတ္တို႔၏ပိုင္ရွင္လို႔ပဲအဓိပၸာယ္ရတယ္၊ သို႔ေသာ္လည္း ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာမ်ားကို ေလ့လာဖတ္႐ႈၾကည့္တဲ့အခါ ေရွးဦးစြာ (သင္)ဆိုတဲ့ပုဒ္က (သွ်င္)ျဖစ္လာတယ္၊ ေနာက္ ဟထိုးမပါတဲ့(သ်င္)က ဟထိုးပါတဲ့ (သွ်င္)ျဖစ္လာတယ္၊ သွ်င္ႏွင့္ ရွင္တို႔ဟာ အသံထြက္ခ်င္းတူညီၾကတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ေနာင္အခါသွ်င္အစား ရွင္တို႔လည္းေရးသားၾကျပန္တယ္၊ သကၠရာဇ္ ၈၀၄-ခုႏွစ္ထိုး ပုဂံၿမိဳ႕ တက္ႏြယ္ေက်ာင္းေက်ာက္စာမွာ (ဖုရာရွင္ ေဟာသတရာ) လို႔ ေရးထိုးၿပီး ၈၁၃-ခုႏွစ္ထိုး ပုဂံၿမိဳ႕ ေရႊစည္းခံုေစတီေက်ာက္စာမွာ (ေရႊနန္းသိခင္ဖုရာရွင္)လို႔ ေရးထိုးထားတယ္ကြယ့္၊ ဒါေၾကာင့္ သွ်င္ႏွင့္ရွင္ဟာ အသံခ်င္းတူညီသလို အဓိပၸာယ္ခ်င္းလည္းတူညီတယ္လို႔ ယူဆတယ္၊ သည္ေနရာမွာ ရွင္သံုးႏႈန္းပံု ျပန္႔ျပန္႔က်ယ္က်ယ္သိရေအာင္ နည္းနည္းေလာက္ခဲ်႕ၿပီးၾကည့္ၾကဦးစို႔”

“ရွင္ပင္, ရွင္ေတာ္ဘုရား, ဘုရားရွင္, ရွင္ေစာျမတ္စြာ သည္စကားလံုးေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ ရွင္က ဘုရားရွင္ကို ေဟာတယ္ကြယ့္၊ ရွင္ဆိုး, ရွင္ပ်က္, ရွင္ေကာင္း, ရွင္မြန္, ရွင္ေယာင္, ရွင္ျပဳ, ေမာင္ရွင္, ရွင္ေလာင္း, ရွင္လူထြက္, ရွင္လိင္ျပန္ သည္စကားလံုးေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ ရွင္က ရဟန္းရွင္သာမေဏကို ေဟာတာကြယ့္၊ ရွင္ဘုရင္, အရွင္သခင္, အရွင္မ, အရွင္မင္းႀကီး, အရွင္ေကာင္း, ရွင္မ-သည္စကားလံုးမ်ားပါဝင္တဲ့ရွင္က အစိုးရကျခင္း(သာမိ) အနက္ကိုေဟာတယ္ကြယ့္၊ အရွင္, အေသ, ရွင္သန္ျခင္း-သည္ပုဒ္မ်ားမွာ ပါဝင္တဲ့ ရွင္က လႈပ္ရွားျခင္းအနက္ကို ေဟာတယ္ကြယ့္”

“ေခၚလိုက္လွ်င္ မိန္းမမ်ားျပန္ထူးသံ(ရွင္)ကေကာ ဘယ္အနက္ထြက္ပါသလဲဘုရား”

“အစ္ကိုျဖစ္သူက ညီမေရလို႔ေခၚလုိက္လွ်င္ ညီမေလးက ရွင္မထူးဘဲ အစ္ကိုေရလို႔ ျပန္ထူးတာၾကားဖူးရဲ႕လား”

“မွန္ပါ-ၾကားဖူးပါဘုရား”

“အေခၚခံရတဲ့သူက ေခၚတဲ့သူနာမည္ကိုျပန္ေခၚၿပီး တံု႔သံေသးသလို သည္ေနရာမွာလည္း မိမိကိုေခၚတဲ့သူကို အရွင္သခင္သေဘာထားၿပီး (ရွင္)လို႔ ကိ်ဳးက်ိဳးႏြံႏြံျပန္ထူးတာပါပဲ၊ သည္ရွင္နဲ႔အနက္ကလည္း အရွင္သခင္အနက္ပါပဲကြယ့္”

ဦးပဥၥင္း ကိုရင္

“သွ်င္-ရွင္ရဲ႕ သေဘာကိုေတာ့ သေဘာက်သြားပါၿပီ ဘုရား၊ ရဟန္းေတာ္မ်ား ေရွ႕မွာတပ္တဲ့

(ဦး)ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကိုလည္း အမိန္႔ရွိပါဦးဘုရား”

“ဦး-ဆိုတာ ဦးဦးဖ်ားဖ်ားေပါ့ကြယ္၊ သူတစ္ပါးထက္ ဦးစြာျဖစ္သူဟာ (ဦး)ပဲေပါ့၊ လူသားမ်ားမွာ မိမိထက္ဦးစြာဖြားျမင္သူ, မိမိထက္အသက္အရြယ္ႀကီးသူလို႔တင္စားၿပီး အသက္ႀကီးသူမ်ားကို ဦးျဖဴ ဦးမည္းေခၚသလို ရဟန္းေတာ္မ်ားကိုလည္း မိမိထက္အသက္ဂုဏ္၊ သီလဂုဏ္ႀကီးမ်ားသူလို႔ ယူဆၿပီး (ဦး) တပ္ေခၚေဝၚၾကတာပါပဲ၊ တစ္နည္းေျပာရမယ္ဆိုလွ်င္ ဦးစီးဦးကိုင္, ဦးေခါင္း, အိမ္ဦး, ေလွဦး, ဦးခန္းမ်ားမွာ ပါဝင္တဲ့(ဦး)ဟာ ျမင့္ျမတ္တဲ့ အနက္ကိုေဟာသလို မိမိထက္ျမင့္သူလို႔ တင္စားၿပီး (ဦး)တပ္ေခၚေဝၚၾကျခင္း ျဖစ္တယ္ကြယ့္”

“သာေမဏကို ကိုရင္ေခၚတာလည္း အမိန္႔ရွိပါဦးဘုရား”

“ကိုရင္ဆိုတဲ့ စကားႏွစ္လံုးအနက္ ကို-ဆုိတာ မိမိထက္ဦးစြာေမြးဖြားတဲ့ (အစ္ကို)လို႔ တင္စားတဲ့စကားလံုးပါ၊ လူသားေလာကမွာ ဦးႀကီး-ဦးေလးတို႔ေလာက္မႀကီးေသးတ့ဲ ေနာင္ေတာ္အရြယ္ကို ကိုမည္း-ကိုျဖဴလို႔ ကိုတပ္ၿပီးေခၚသလို သာမေဏကိုလည္း ထို႔အတူ ကို-တပ္ၿပီးေခၚတာပါပဲ၊ အထူးအဆန္းမဟုတ္ပါဘူး၊ ရင္-ဆိုတာကေတာ့ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့(ရွင္)ႏွင့္ အဓိပၸာယ္တူ ရေသ့ရဟန္းေဟာပုဒ္ပါပဲ၊ ေနာက္ေတာ့ သာမေဏမ်ားအေပၚ တင္စားမႈၾကာျမင့္သြားတဲ့အတြက္(ရွင္)ဆိုလွ်င္ သာမဏလို႔ သိေနၾကတယ္၊ မူလက ရွင္ပုဒ္ဟာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားရဲ႕ ေလေပါ့သံုးႏႈန္းမႈေၾကာင့္ ဟထိုးေပ်ာက္ၿပီး (ရင္)ျဖစ္လာတယ္၊ ဒါနရွင္, သီလရွင္ကို ဒါနရင္, သီလရင္ ေခၚေဝၚသလိုေပ့ါကြယ္၊ ဒါေၾကာင့္ (ကိုရင္)ဆုိတ့ဲ ပုဒ္စပ္အဓိပၸာယ္ကို အစ္ကိုသာမေဏလို႔ပဲ မွတ္ေတာ့တာေပါ့”

“မွန္ပါ-ဝမ္းသာလွပါတယ္၊ ပဥၥင္းရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကိုလည္း ေျဖရွင္းေပးေတာ္မူပါဦး ဘုရား”

“ရဟန္းျဖစ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ အဂၤါ ငါးပါးရွိသကြယ့္၊ အဂၤါ ငါးပါးက (၁) ရဟန္းေလာင္းတည္းဟူေသာ ဝတၳဳ၊ (၂) ဉ တ္၊ (၃) ကမၼဝါစာ၊ (၄)သိမ္၊ (၅) ပရိသတ္မ်ားျဖစ္ၾကတယ္၊ သည္အဂၤါငါးပါးျပည့္စံုမွ ရဟန္းျဖစ္တယ္၊ အဂၤါ ငါးပါးအနက္ တစ္ပါးပါးခ်ိဳ႕ယြင္းလွ်င္ ရဟန္းမျဖစ္ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ရဟန္းေလာင္းကိုဆံုးမတဲ့အခါ (ဝတၳဳ, ကမၼဝါ၊ ဆရာ,သိမ္,ဉ တ္, ပရိတ္ေၾကာင့္၊ ရအပ္ေလေၾကာင္း၊ ပဥၥင္းေလာင္း)လို႔ ဆိုၾကရတယ္၊ သည္အဂၤါ ငါးပါးျပည့္စံုမွ ရဟန္းအျဖစ္ ေရာက္တဲ့အတြက္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို (ပဉၥဂၤ)လို႔ေခၚၾကသတဲ့ကြယ္၊ အဲဒီပဉၥဂၤပုဒ္ကိုပင္ ေနာက္ဆံုး ဂငယ္အကၡရာကိုေဖ်ာက္ၿပီး ပဥၥင္း၊ ပဥၨင္းလို႔ေခၚၾကတယ္လို႔ဆိုၾကတယ္ကြယ့္၊ သို႔ေသာ္လည္း ပဉၥဂၤပါဌ္ကပ်က္ၿပီး (ပဥၥင္း)ျဖစ္လာတယ္ဆိုတာကို ျမန္မာစကားစိစစ္ၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက မႀကိဳက္ၾကဘူးကြယ့္”

“ဘာေၾကာင့္ မႀကိဳက္ၾကတာတဲ့လဲဘုရား”

“မႀကိဳက္ၾကတာက ပဥၥင္းဆိုတဲ့စကားဟာ ပါဠိပ်က္မဟုတ္၊ ျမန္မာစကားစစ္စစ္လို႔ ယူဆၾကတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ေပါ့ကြယ္”

“ျမန္မာစကားဆိုလွ်င္ ဘယ္လိုအနက္ထြက္သတဲ့လဲဘုရား”

“ျမန္မာစကားဟာ ဧကဝဏၰ အကၡရာတစ္လံုးတည္းသာရွိတဲ့ စကားတ့ဲ၊ အကယ္၍ အကၡရာႏွစ္လံုး၊ သံုးလံုးတြဲစပ္ေနလွ်င္ အကၡရာတစ္လံုး၊ တစ္လံုးမွာအနက္တစ္ခုစီ၊ တစ္ခုစီရွိသတဲ့၊ ယခု ပဥၥင္းပုဒ္မွာ အကၡရာႏွစ္လံုး တြဲေနတယ္၊ အဲသည္ ႏွစ္လံုးတြဲအနက္(ပဥ္) ဆိုတာဟာ မူလပုဒ္ရင္းက(ပန္)တဲ့ကြယ္၊ ပန္ဆိုတဲ့ ျမန္မာစကားက ပိုင္ဆိုင္ျခင္းအနက္ကို ေဟာသတဲ့၊ (စင္)ဆိုတာက (သွ်င္)ႏွင့္ အတူတူပဲတဲ့၊ သွ်ႏွင့္ စ,ဆ တို႔ဟာ အသံခ်င္းတူသတဲ့၊ ဒါေၾကာင့္ သွ်င္က စင္ျဖစ္လာတယ္လို႔ယူဆၾကတယ္၊ သွ်င္ဆိုတာကေတာ့ ေျပာခဲ့ၿပီးတဲ့ အတိုင္း အႀကီးအျမတ္၊ ရဟန္း, သာမေဏ, ရေသ့တို႔ကို ေဟာတာပဲကြယ့္၊ အခုေခၚေနၾကတဲ့ ဆင္ဆိုတဲ့ သတၱဝါရဲ႕ ဗ်ဴပၸတ္ဟာလည္း သွ်င္က ဆင္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အေကာင္ႀကီးလို႔ ဆိုလိုသတဲ့၊ ဒါေၾကာင့္ ပင္စင္ဆိုတာ စိုးပိုင္ေသာ ရဟန္း ႀကီးျမတ္ေသာရဟန္းလို႔ ဆိုလိုသတဲ့၊ အဲသည္ ပင္စင္ကေရြ႕ေလ်ာၿပီး (ပဥၥင္း) ျဖစ္လာတယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ယခုေတာ့ အဂၤါငါးပါး ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ (ပဉၨဂၤ)က ပဥၥင္းျဖစ္လာတယ္ဆိုတာကို အမ်ားက လက္ခံ အတည္ျပဳထားၾကတယ္ကြယ့္၊ ဘယ့္ႏွယ္လဲ၊ နားရွင္းပါရဲ႕လား”

“မွန္ပါ-ရွင္းပါတယ္ ဘုရား၊ သာဓု- သာဓု- သာဓု” http://www.ashinsami.com/2012/08/blog-post_20.html